Ngày 25/12, Quốc vương Salman bin Abdulaziz đã ban hành một số sắc lệnh hoàng gia, cải tổ một số bộ phận của nội các Saudi và bổ nhiệm nhiều cá nhân khác nhau vào các văn phòng khác nhau, ông Grigory Lukyanov, nhà phân tích Trung Đông và giảng viên cao cấp tại Trường Kinh tế Nga cho hay. Cuộc cải tổ diễn ra chỉ vài tuần sau khi nhà báo Khashoggi bị giết tại lãnh sự quán của vương quốc ở Thổ Nhĩ Kỳ và Thái tử Mohammed bin Salman bị nghi là đã chỉ đạo giết người dù Arab Saudi liên tục phủ nhận.

Đây là lần cải tổ lớn thứ hai của nhà vua sau khi Arab Saudi thay đổi cách chuyển giao quyền lực trong chế độ quân chủ và đưa con trai Mohammed bin Salman trở thành người thừa kế ngai vàng.

Theo ông Lulkyanov, động thái trên là nhằm làm cho nội các hiệu quả và trung thành hơn với Nhà vua và Thái tử hơn trước áp lực của Mỹ.

“Sự cần thiết (cải tổ) một phần là do vụ nhà báo Khashoggi và một phần là do sự nghi ngờ còn sót lại trong giới tinh hoa chính trị về cải cách thủ tục thừa kế. Sự thay đổi vị trí các quan chức ở Arab Saudi đang ngày càng thúc đẩy những người không thuộc tầng lớp quý tộc, những người đang tạo dựng sự nghiệp bằng chính khả năng của họ... Mohammed coi họ là nền tảng tương lai của quyền lực”, Lulkyanov nhận định.

Theo ông, Nhà vua Arab Saudi cần tìm cách giải quyết thực tế mới, trong đó người bảo trợ truyền thống của đất nước ông, nước Mỹ, có những hành động thù địch với Arab Saudi.

“Chính phủ Arab Saudi phải hành động một cách mạnh mẽ, loại bỏ những người được coi là quá thân Mỹ trong giới thượng lưu và cả trong nội các. Họ cũng phải cho Mỹ thấy rằng họ sẽ không tha thứ cho bất kỳ ai can thiệp vào các vấn đề đối nội của mình và báo hiệu cho các quốc gia khác rằng sự giúp đỡ của họ sẽ được đánh giá cao”, chuyên gia Lulkyanov nhận định thêm.

Công cuộc cải tổ trên cũng là một thông điệp rõ ràng với Nga, Trung Quốc, rằng Arab Saudi sẵn sàng xem xét việc mua các công nghệ vũ trụ từ họ, mặc dù Washington coi cả hai là kẻ thù chiến lược.

Ngoài ra, một nội các có thẩm quyền hơn sẽ giúp Arab Saudi ngăn chặn những “thảm họa truyền thông và ngoại giao” như đã từng xảy ra trong vụ nhà báo Khashoggi bị giết hại. Nhà vua và Thái tử rõ ràng đủ tự tin để nắm giữ quyền lực, vì họ quyết định hy sinh những người trung thành kém năng lực và bổ nhiệm những người tài năng. Trong cuộc cải tổ đầu tiên, Nhà vua ưu tiên chọn những người trung thành nhất.

Nhà báo Khashoggi là người Arab Saudi, sống lưu vong ở Mỹ từ năm 2017. Ngày 2/10, ông đến lãnh sự quán Arab Saudi để lấy giấy tờ kết hôn nhưng không thấy trở ra kể từ đó. Sau nhiều ngày phủ nhận có liên quan đến vụ mất tích. Ngày 20/10, Arab Saudi thừa nhận Khashoggi đã bị giết ở lãnh sự quán. Vương quốc này bắt giữ nhiều quan chức liên quan trực tiếp đến vụ việc nhưng khẳng định chính phủ không có liên quan. Dù vậy, nhiều người vẫn nghi ngờ Thái tử Mohammed bin Salman đứng sau vụ gfiết người bởi những người bị bắt đều là thân tín của ông.