Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan: Lùi Dự luật Đặc khu là quyết định sáng suốt

Thông tin về việc thống nhất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội xem xét, cho lùi việc thông qua Dự án Luật Đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt (Luật Đặc khu), từ Kỳ họp thứ 5 sang Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, để có thêm thời gian nghiên cứu, hoàn thiện... được dư luận xã hội hết sức quan tâm.

Đa số bày tỏ sự vui mừng với quyết định trên, bởi trước đó có không ít ý kiến bày tỏ sự lo ngại quanh vấn đề này. Trả lời báo chí chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết, bà hết sức vui mừng khi nhận được thông tin này.

Bà Phạm Chi Lan nhìn nhận rằng, đây là một trong những quyết định sáng suốt của Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra, nhất là vào thời điểm hiện tại, khi đang có nhiều ý kiến khác nhau. Quyết này thể hiện sự lắng nghe của Đảng, Nhà nước, Chính phủ với ý kiến của các chuyên gia, trí thức, nhân dân lo lắng về những điều chưa ổn trong Dự án Luật.

"Đây là một tiền lệ tốt để sau này khi có vấn đề gì nếu người dân nêu ý kiến thì các cơ quan Chính phủ, Quốc hội sẽ biết cách lắng nghe, dừng lại đúng lúc các "quyết định chưa chín".

Theo bà Lan việc lùi này sẽ giúp Chính phủ, Quốc hội có thời gian xem xét thêm về các chi tiết được quy định trong Dự Luật còn nhiều ý kiến khác nhau nhằm chỉnh sửa, hoàn thiện cho phù hợp.

"Tôi mong rằng, kỳ họp tới sẽ có một Dự Luật tốt hơn rất nhiều, đảm bảo yêu cầu các mặt nhằm phát triển đột phá gắn với bảo vệ đất nước, thực hiện nguyện vọng của nhân dân, đề xuất của chuyên gia được thông qua. Ngoài ra, qua đây nhiều người mong rằng, sẽ tạo dịp tốt để Nhà nước, các chuyên gia, người dân có thể cùng ngồi lại với nhau để bàn thảo sâu, thấu đáo hơn về tất cả những điều cần thiết nhằm phát triển đất nước", bà Lan bày tỏ.

Nữ chuyên gia kinh tế còn chỉ ra nhiều điều mà bà băn khoăn trong dự luật này. "Điều mà tôi trăn trở nhất trong Dự Luật này là mở ra rất nhiều thậm chí không ít thứ không thích đáng như ưu đãi về thuế, đất đai... Nhưng lại chưa đưa các cái khóa cần thiết, quan trọng như các Luật khác mà chúng ta xây dựng trước đây.

"Do đó, trong bản nghiên cứu, đề nghị tới đây, chúng tôi sẽ đề xuất các cách khắc phục cụ thể gửi cơ quan chức năng nhằm đảm bảo sự phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiều mặt và chặt chẽ cần thiết của Dự Luật", bà Lan bày tỏ.

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, trong thời đại cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và Việt Nam đã tham gia nhiều FTA (Hiệp định thương mại tự do), mở cửa sâu rộng nên mô hình đặc khu theo kiểu cũ đã không còn phù hợp nữa.

Theo bà trong thời đại này không có ngành nào quá kéo dài, Việt Nam mong dùng những chính sách ưu đãi thật nhiều về thuế, tiền thuê đất, thời hạn sử dụng đất… cũng vô nghĩa, không có tác dụng thật sự với người đầu tư, chỉ tạo cơ hội cho những người đầu cơ được trục lợi trên đất đai.

Đặc biệt, bà Lan nhìn nhận rằng: Hiện nay, đặc khu ở các nước đã phát triển lên thế hệ cao nên nếu Việt Nam đã chậm, đi sau hẳn mà lại xây dựng theo kiểu cũ như tinh thần Dự Luật thì sẽ không còn phù hợp và phát huy tác dụng cần thiết. Thêm vào đó, trong Dự Luật đưa ra rất nhiều ưu đãi cho các nhà đầu tư tại đặc khu, điều này không đúng với các cam kết trong việc tạo lập môi trường đầu tư bình đẳng cho các nhà đầu tư khác nhau ở Việt Nam. Đặc biệt gây chèn lấn đối với người dân, doanh nghiệp Việt Nam khi có lĩnh vực người Việt không được làm nhưng nay lại cho người nước ngoài làm với nhiều ưu đãi.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, nếu xét trên nền tảng công nghệ, chúng ta đã có hai khu công nghệ cao ở Hòa Lạc (TP.Hà Nội) và Quang Trung (TP.HCM). Đây là 2 khu được đặt ở hai thành phố đầu tàu, vốn có một số điều kiện gần với các nhân tố thành công, có thể sẵn sàng làm thử nghiệm ngay và cần thiết, tăng cường các thiết chế tốt hoặc mở rộng diện tích thành đặc khu. Việc thử nghiệm như vậy sẽ đem lại kết quả sớm hơn, đỡ tốn kém thời gian và nguồn lực hơn các nơi khác. Nếu thành công, với hai thành phố đầu tàu, tác động lan tỏa ra các vùng xung quanh và cả nước sẽ rất tốt.