Tờ The Guardian ngày 8/3 dẫn lời Sheena Cruickshank, giáo sư miễn dịch học tại Đại học Manchester, cho rằng để biết cách chăm sóc hệ thống miễn dịch, trước tiên bạn cần hiểu vũ khí của bạn là gì.

Những "vũ khí" cơ thể có

Khi bạn tiếp xúc với một loại vi trùng chưa từng gặp trước đây, cơ thể có nhiều rào cản khác nhau để cố gắng ngăn chặn nó xâm nhập. Cũng như da, chúng ta có chất nhày và một hệ vi sinh vật, sống trong cơ thể chúng ta, bên trong và bên ngoài. Một số sinh vật hữu ích này tạo ra các chất hóa học chống vi trùng và cạnh tranh với mầm bệnh về thực phẩm và không gian.

Ngoài ra, cơ thể chúng ta còn được lót bằng các tế bào biểu mô, mà theo Cruickshank chúng thực sự rất khó để vượt qua. Chúng tạo ra các sản phẩm kháng khuẩn bao gồm các hợp chất chống virus khá mạnh.

Nếu một mầm bệnh vi phạm hệ thống phòng vệ này, nó còn phải đối phó với các tế bào bạch cầu hay các tế bào miễn dịch của chúng ta. 

Tuy nhiên, hệ thống miễn dịch của chúng ta có thể có những điểm mù. Điều này có nghĩa là phản ứng miễn dịch của chúng ta không nhận ra một số “kẻ thù” nhất định, thường là những mầm bệnh có “chiến lược lén lút”. Tuy nhiên, một lối sống lành mạnh sẽ đảm bảo khả năng phòng vệ tốt nhất có thể.

“Nuôi dưỡng” hệ vi sinh vật

Đầu tiên là hệ vi sinh vật đường ruột. Giáo sư Arne Akbar, chủ tịch Hiệp hội Miễn dịch học Anh và là giáo sư tại Đại học College, London cho biết, chúng ta sống trong mối quan hệ cộng sinh với vi khuẩn đường ruột. “Có những loại vi khuẩn phù hợp xung quanh, mà chúng tôi đã tiến hóa cùng, là điều tốt nhất cho sức khỏe của chúng ta. Bất cứ điều gì chúng ta làm mà thay đổi điều đó có thể gây bất lợi”, ông nói.

Hệ vi sinh vật không chỉ hình thành các hàng rào bảo vệ, chúng còn lập trình hệ thống miễn dịch của chúng ta. Động vật được lai tạo không có hệ vi sinh vật sẽ có phản ứng miễn dịch kém phát triển hơn. Người già và những người mắc các bệnh được đặc trưng bởi viêm, chẳng hạn như dị ứng, hen suyễn, viêm khớp dạng thấp và tiểu đường, có xu hướng có các vi khuẩn đường ruột ít đa dạng hơn.

Cruickshank khuyên bạn nên ăn chế độ ăn đa dạng hơn với nhiều thực phẩm giàu chất xơ. Tiêu thụ càng nhiều thực phẩm thực vật càng tốt. Hệ vi sinh vật thực sự thích chất xơ, các loại đỗ và thực phẩm lên men như sữa chua Kefir, dưa chua như dưa cải bắp và kim chi.

Hệ vi sinh vật da cũng quan trọng, nhưng chúng ta biết ít về nó. Việc tiếp xúc nhiều với tia cực tím (thường là từ mặt trời) có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nó, làm suy yếu bất kỳ chức năng bảo vệ nào của nó cũng như kích hoạt sự ức chế miễn dịch ở chính da. Rửa quá nhiều với xà phòng mạnh và sử dụng các sản phẩm kháng khuẩn quá nhiều sẽ không tốt cho hệ vi sinh vật da, Cruickshank cho hay.

Hoạt động thể chất

“Tế bào bạch cầu có thể khá ít vận động. Tập thể dục có thể huy động chúng bằng cách tăng lưu lượng máu, để chúng có thể thực hiện công việc giám sát, tìm kiếm ở các bộ phận khác của cơ thể”, Giáo sư Arne Akbar, chủ tịch Hiệp hội Miễn dịch học Anh và là giáo sư tại Đại học College, London, nói.,

Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) cho biết người lớn nên hoạt động thể chất theo cách nào đó mỗi ngày và thực hiện ít nhất 150 phút mỗi tuần hoạt động thể dục với nhịp điệu vừa phải (đi bộ đường dài, làm vườn, đạp xe) hoặc 75 phút hoạt động mạnh mẽ (chạy, bơi nhanh).

Lời khuyên cho những người lớn tuổi, những người dễ bị nhiễm bệnh hơn, là làm bất cứ điều gì có thể. Bất cứ điều gì tốt hơn là không có gì. Tập thể dục bền bỉ cả đời sẽ làm chậm đáng kể việc hệ thống miễn dịch của bạn suy giảm theo tuổi tác. Năm 2018, một nghiên cứu của Đại học Birmingham và King College London cho thấy 125 người đi xe đạp nghiệp dư không hút thuốc ở độ tuổi từ 55 đến 79 vẫn có hệ thống miễn dịch như của những người trẻ tuổi.

Một trong nhiều tác dụng phụ của việc tập thể dục là nó làm giảm căng thẳng, từ đó tăng cường miễn dịch. Các hoocmon căng thẳng như cortisol có thể ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch. Ví dụ phổ biến là khi bệnh thủy đậu tấn công hai lần. Nếu bạn đã bị thủy đậu, virus không bao giờ hoàn toàn biến mất. Trong thời gian căng thẳng, virus có thể bị kích hoạt lại và chúng ta bị zona.

Tập thể dục và ăn uống tốt sẽ có tác dụng giúp bạn ngủ ngon hơn, đó là một phần thưởng vì một cơ thể mệt mỏi dễ bị virus xâm nhập hơn. Một nghiên cứu năm ngoái cho thấy thiếu ngủ làm suy giảm khả năng chống lại bệnh tật của một loại tế bào lympho gọi là tế bào T. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy tầm quan trọng của nhịp sinh học tự nhiên nói chung.

Không uống rượu

Uống nhiều rượu cũng làm cạn kiệt các tế bào miễn dịch của chúng ta. Một số nghiên cứu cho thấy các đại thực bào tuyến đầu tiên trở nên không hiệu quả ở những người đã uống nhiều rượu, theo Cruickshank. Và cũng có ý kiến ​​cho rằng tiêu thụ nhiều rượu cũng có thể dẫn đến giảm tế bào lympho (một loại tế bào bạch cầu chính trong hệ miễn dịch của cơ thể). Vì vậy, nếu virus xâm nhập, cơ thể sẽ kém hơn trong việc ngăn chặn và chống lại nó.

Bổ sung thức ăn giàu vitamin C liên tục

Vitamin C quan trọng đối với chức năng miễn dịch (và những thứ khác, chẳng hạn như cấu trúc xương). Tuy nhiên, vitamin C có thể hòa tan trong nước, nó không phải là loại cơ thể có thể lưu trữ. Mỗi ngày ăn 5 lần trái cây và rau quả là cách tốt nhất để duy trì mức độ cần thiết của Vitamin C.

Bài liên quan

>>WHO cảnh báo Covid-19 chuyển biến từ nhẹ tới nặng ‘rất, rất nhanh’