Tuy nhiên, với dấu hiệu lâm sàng phức tạp, không phải ai cũng nhận biết được mình đang mang bệnh khiến việc điều trị bị chậm trễ, dẫn đến nguy cơ tử vong cao. Đặc biệt, bệnh hay xuất hiện vào mùa mưa.

 Dọn nhà sau lũ, bị nhiễm trùng mà không hay biết

Ông Dương Văn Thanh (trú xã Đại Phước, huyện Đại Lộc, Quảng Nam) - một bệnh nhân mắc bệnh Whitmore đang điều trị tại Bệnh viện Đà Nẵng - cho biết, hồi tháng 10, sau đợt mưa lũ, ông Thanh cùng gia đình dọn dẹp bùn non sau khi nước rút. Những ngày sau đó, ông có biểu hiện ớn lạnh, nóng sốt và tự điều trị ở nhà nhưng không khỏi. Bệnh ngày càng nặng hơn nên ông đã đến bệnh viện huyện khám. Tại đây, mặc dù được chụp phim, làm các xét nghiệm nhưng bác sĩ không tìm ra nguyên nhân bệnh của ông Thanh. “Hơn 20 ngày, tôi vẫn bị sốt, chân bị tụ máu nên được chỉ định mổ. Tuy nhiên, tình hình bệnh sau đó càng trầm trọng hơn nên tôi được chuyển ra Bệnh viện Đà Nẵng” - ông Thanh kể.

Lúc này, qua khám lâm sàng và dựa trên các dấu hiệu của bệnh, ông Thanh được chỉ định xét nghiệm máu với bệnh Whitmore và được xác định mắc bệnh. Ngay sau đó, bác sĩ đã thực hiện điều trị cho ông Thanh theo phác đồ của bệnh. Tuy nhiên, do thời gian ủ bệnh kéo dài, hiện sức khoẻ của ông Thanh vẫn chưa phục hồi hoàn toàn, vẫn còn đau ngực, khó thở, hơi thở nóng, người mệt mỏi. “Bác sĩ nói tôi còn phải điều trị dài ngày ở bệnh viện, sau đó còn phải theo dõi và uống thuốc từ 3 đến 6 tháng mới dứt bệnh” - ông Thanh cho hay.

Được biết, tại Bệnh viện Đà Nẵng, trong 9 tháng đầu năm 2020 chỉ ghi nhận 4 trường hợp mắc bệnh Whitmore. Thế nhưng trong vòng chưa đầy 2 tháng gần đây, số ca bệnh ghi nhận đã là 29. Trong số này, bệnh nhân chủ yếu đến từ Quảng Nam, một số ở Nghệ An, Quảng Ngãi và Đà Nẵng. Đây đều là những nơi vừa trải qua những trận mưa lụt lớn. Đáng chú ý, 2 ca bệnh được chuyển vào Bệnh viện Đà Nẵng trong tình trạng rất nặng và tử vong sau đó.

Bác sĩ Phạm Ngọc Hàm - Trưởng khoa Y học nhiệt đới - cho hay, bệnh Whitmore (Melioidosis) do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei sống trong môi trường tự nhiên gây ra. Bệnh gây áp xe, hoại tử nhiều cơ quan, trong đó có da. Người và động vật có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với đất và nước bị nhiễm vi khuẩn, do hít phải các hạt nước hoặc bụi li ti có nhiễm vi khuẩn, uống phải nguồn nước có vi khuẩn. Nguy cơ gây bệnh qua tiếp xúc trực tiếp với vết xây xước nhỏ ngoài da. Bệnh hiếm khi lây truyền từ người sang người nhưng tỉ lệ tử vong lại rất cao nếu không phòng ngừa và chẩn đoán sớm.

Dễ bị chẩn đoán nhầm bệnh khác, nguy cơ tử vong cao

Mặc dù tại Việt Nam, ca bệnh Whitmore đầu tiên đã được ghi nhận gần 100 năm nay, tuy nhiên, bác sĩ Hàm nói rằng, bệnh cảnh lâm sàng của bệnh Whitmore đa dạng phức tạp như sốt với các kiểu như sốt cơn hoặc sốt kèm theo lạnh run, sốt kéo dài, suy hô hấp, loét da, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, áp xe phổi, áp xe ở gan, lách, nhiễm trùng huyết, suy đa phủ tạng. Chính vì vậy, bệnh thường bị chẩn đoán nhầm với bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, áp xe cơ, bệnh nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu...

Bệnh thường gặp vào mùa mưa, tập trung tháng 7 - 11 hàng năm. Thời gian ủ bệnh thường 1-21 ngày, trung bình là 9 ngày. Mức độ nghiêm trọng của bệnh dựa vào tình trạng nhiễm trùng. Tại Bệnh viện Đà Nẵng, các bệnh nhân đa phần từ 40 đến 70 tuổi và có bệnh lý nền như bệnh tiểu đường, bệnh phổi mạn tính, bệnh thận mạn tính và ung thư nên có nguy cơ tử vong cao hơn khi nhiễm vi khuẩn này.

“Bệnh rất ít gặp, không bùng phát thành dịch nhưng bệnh cảnh thường tiến triển rất nghiêm trọng, tỉ lệ tử vong cao, đặc biệt với những người đang mắc bệnh mạn tính. Cho đến hiện nay, với những dấu hiệu lâm sàng của bệnh, nhiều bác sĩ và cả kỹ thuật viên cũng không nghĩ đến việc bệnh nhân đang mang vi khuẩn Whitmore để thực hiện xét nghiệm. Họ có thể chẩn đoán và điều trị theo một bệnh khác, bệnh nhân có thể thấy khoẻ dần nhưng vì không được điều trị dứt điểm nên khi tái phát, tỉ lệ tử vong là 100%. Vì vậy, việc chẩn đoán, xét nghiệm phát hiện bệnh rất quan trọng, bởi từ đó, bác sĩ mới có phác đồ điều trị với thuốc đặc trị cũng như có thời gian theo dõi, điều trị bệnh tiếp tục từ 3 đến 6 tháng thì mới dứt điểm được bệnh” - bác sĩ Đàm nói.

Trước những diễn biến nguy hiểm của bệnh, Bộ Y tế cũng vừa đưa ra nhiều khuyến cáo dành cho người dân để chủ đồng phòng bệnh Whitmore do bệnh này hiện chưa có vaccine. Cụ thể, người dân cần hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh bao gồm đất, nước, bùn lầy, đặc biệt là những nơi có ô nhiễm nặng; trang bị đầy đủ giày, dép và găng tay đối với những người thường xuyên phải làm việc ngoài trời, tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và nước nhiễm bẩn. Khi có vết thương hở trên da, vết loét hoặc bỏng, bệnh nhân cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có nguy cơ bị ô nhiễm và chứa vi khuẩn. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, bệnh nhân phải sử dụng băng chống thấm, găng tay caosu, ủng caosu... và cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, rửa sạch sẽ trước và ngay sau khi tiếp xúc.

Những người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch... cần được điều trị ổn định, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn. Nếu nghi ngờ mắc phải các triệu chứng của bệnh Whitmore, cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, phát hiện vi khuẩn gây bệnh và điều trị kịp thời.