Châu Âu đang đối mặt với đợt hạn hán "tồi tệ" nhất 500 năm

Theo báo cáo của Tổ chức Quan sát Hạn hán Toàn cầu (GDO), thuộc nhóm nghiên cứu của Ủy ban châu Âu cho biết, 47% lục địa châu Âu đang trong tình trạng "cảnh báo", đất khô cằn. 17% khác trong tình trạng báo động, thảm thực vật "có dấu hiệu căng thẳng".

Báo cáo cảnh báo đợt khô hạn sẽ ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, gây cháy rừng và có thể kéo dài thêm vài tháng nữa ở một số khu vực phía nam châu Âu.

So với mức trung bình 5 năm trước, Liên minh châu Âu (EU) dự báo thu hoạch ngô giảm 16%, đậu tương giảm 15% và hoa hướng dương giảm 12%.

Ủy ban châu Âu cảnh báo dữ liệu sơ bộ cho thấy "hạn hán hiện tại có vẻ là đợt tồi tệ nhất trong ít nhất 500 năm qua". Ủy viên nghiên cứu Mariya Gabriel cho biết, đợt nắng nóng đang diễn ra và tình trạng thiếu nước "gây căng thẳng chưa từng có đối với mực nước toàn EU".

"Chúng tôi đang nhận thấy tình trạng xảy ra nhiều cháy rừng hơn mức trung bình và tác động lớn đến sản xuất cây trồng. Tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ ràng hơn", bà nói thêm.

Theo báo cáo, gần như toàn bộ sông ở châu Âu giảm mực nước hoặc khô cạn. Chuyên gia Andrea Toreti thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chung của Ủy ban Châu Âu cho biết: “Chúng tôi chưa phân tích đầy đủ sự kiện năm nay vì nó vẫn đang diễn ra. Không có đợt hạn hán nào trong 500 năm qua tương tự như hạn hán năm 2018. Nhưng tôi nghĩ, trong năm nay, hạn hán còn tồi tệ hơn".

Viện Thủy văn Liên bang Đức (BfG) cho hay, mực nước sông Rhine, dòng chảy phục vụ cho vận tải hàng hóa, tưới tiêu, sản xuất, sản xuất điện và nước uống, sẽ tiếp tục giảm cho đến ít nhất là đầu tuần tới.

Ngày 12/8, mực nước tại điểm mốc quan trọng Kaub, cách Mainz 50km về phía hạ lưu, đã giảm xuống dưới 40cm. Đây là mức mà nhiều hãng tàu cho rằng không còn hiệu quả về mặt kinh tế để vận hành sà lan vận chuyển hàng hóa. Viện Thủy văn Liên bang Đức cảnh báo, mực nước có thể giảm xuống gần 30cm trong vài ngày tới.

Nhiều sà lan chở than cho các nhà máy điện và chở nguyên liệu thô quan trọng cho các công ty công nghiệp khổng lồ như nhà sản xuất thép Thyssen và tập đoàn hóa chất BASF đang hoạt động với khoảng 25% công suất.

Là một phần quan trọng của nền kinh tế khu vực tây bắc Châu Âu trong nhiều thế kỷ, sông Rhine trải dài 1.233km từ Thụy Sĩ qua trung tâm công nghiệp của Đức trước khi đổ ra Biển Bắc tại cảng Rotterdam, Hà Lan.

Việc dừng lưu thông bằng sà lan ở sông Rhine sẽ khiến nền kinh tế của Đức và Châu Âu gặp nhiều khó khăn. Các chuyên gia tính toán rằng, việc ngừng hoạt động sà lan 6 tháng trong năm 2018 gây thiệt hại khoảng 5 tỉ euro (5 tỉ USD). Mực nước thấp được dự báo sẽ khiến Đức thiệt hại 0,2 điểm trong tăng trưởng kinh tế năm nay.

Những dòng sông ở Pháp có thể không phải huyết mạch vận chuyển hàng hóa quan trọng như sông Rhine nhưng đảm nhận việc cung cấp nước làm mát các nhà máy hạt nhân sản xuất 70% điện năng của đất nước. Trong khi giá điện đạt mức cao nhất mọi thời đại, công ty điện lực EDF của Pháp lại buộc phải giảm sản lượng vì hạn hán.

Pháp có quy tắc nghiêm ngặt quy định mức xả nước làm mát mà các nhà máy điện có thể xả ra làm thay đổi nhiệt độ nước sông. Khi mực nước thấp kỷ lục và nhiệt độ không khí cao tức là nước sông đã quá nóng, các nhà máy điện hạt nhân không còn cách nào khác ngoài giảm sản lượng. Trong khi cuộc khủng hoảng năng lượng đang gia tăng của Châu Âu và các sông Garonne, Rhône và sông Loire đã quá nóng để có thể xả nước làm mát, tuần trước, cơ quan quản lý hạt nhân của Pháp đã cho phép 5 nhà máy tạm thời phá quy tắc.

Tại Italia, dòng chảy của sông Po, con sông dài nhất Italia, đã giảm xuống 1/10 so với thông thường và mực nước sông thấp hơn bình thường 2m. Do không có lượng mưa ổn định trong khu vực từ tháng 11, sản xuất ngô và gạo risotto đã bị ảnh hưởng nặng nề.

Thung lũng sông Po chiếm từ 30% đến 40% sản lượng nông nghiệp của Italia nhưng những người trồng lúa nói riêng đã cảnh báo có thể mất tới 60% mùa màng do các cánh đồng trồng lúa khô cạn và bị nhiễm mặn ở vùng hạ lưu.

Ở những vùng đầm ngập nước của châu thổ sông gần Venice, nhiệt độ cao và dòng chảy chậm của sông khiến lượng ôxy trong nước giảm tới mức ước tính khoảng 30% lượng nghêu phát triển trong đầm bị chết.

Mực nước sông thấp và nhiệt độ nước cao có thể khiến nhiều loài động thực vật bị chết. Tại Bavaria, sông Danube đạt nhiệt độ 25 độ C vào tuần trước và có thể đạt 26,5 độ C vào giữa 8, có nghĩa là lượng ôxy sẽ giảm xuống dưới 6 phần triệu, khiến cá hồi sông bị chết.

Ngay cả Na Uy, quốc gia phụ thuộc vào thủy điện cho khoảng 90% sản lượng điện tiêu thụ, cũng thông báo mực nước thấp bất thường của các hồ chứa có thể khiến nước này buộc phải hạn chế xuất khẩu.