Mức thuế mới 15% trên 112 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ chính thức có hiệu lực vào nửa đêm 31/8. Hàng rào thuế quan khiến các tập đoàn lớn Nhật Bản kinh doanh tại Trung Quốc đang ráo riết tìm kiếm giải pháp để giảm thiểu thiệt hại từ thương chiến.

Đối tượng đánh thuế mới sẽ bao gồm 3.243 mặt hàng từ Trung Quốc, bao gồm cả các sản phẩm tiêu dùng như quần áo, đồng hồ. Một loạt các ông lớn trong ngành đang cân nhắc di chuyển hoạt động sản xuất sang các nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam hoặc phải tăng giá để đảm bảo lợi nhuận.

Tập đoàn mẹ của Uniqlo, Fast Retailing vốn đặt phần lớn hoạt động sản xuất tại Trung Quốc, từ đây hãng vận chuyển các sản phẩm đến 52 cửa hàng tại Mỹ. Theo báo cáo tài chính kết thúc vào tháng 8/2018 của hãng, thị trường Bắc Mỹ mang về khoảng 90 tỷ yên (847 triệu USD) doanh thu, tương đương 5% tổng doanh thu của Uniqlo.

Công ty đang xem xét chuyển một phần hoạt động sản xuất sang các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam và Campuchia. Tuy nhiên, sự thay đổi này khiến hãng đối mặt với loạt thách thức mới.

Một nguồn tin nội bộ cho hay hãng vẫn dựa vào Trung Quốc để mua nguyên liệu, do đó có thể đối mặt với chi phí gia tăng trong cung ứng và vận chuyển thành phẩm tới Mỹ. Điều này khiến giá cả hàng hóa có thể tăng lên nếu hãng không thể bù đắp các chi phí.

Tương tự, sản phẩm máy in và photocopy cũng nằm trong danh sách mặt hàng bị đánh thuế cao hơn. Chủ tịch hãng máy in và linh kiện chất lượng cao Kyocera, ông Hideo Tanimoto phát biểu hôm 2/8 cho hay công ty sẽ ứng phó bằng cách dịch chuyển sản lượng sản xuất tại các nhà máy ở Trung Quốc và Việt Nam.

Theo kế hoạch, tháng 10 tới Nhà Trắng tiếp tục gia tăng thuế quan từ 25% lên 30% trên 250 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. Hãng Kasai Kogyo, chuyên xuất xưởng khuôn mẫu các bộ phận cửa xe hơi từ Trung Quốc đến các nhà máy ở Mỹ, ước tính các chi phí sẽ đội thêm hàng triệu USD.

Chủ tịch Kasai, Kuniyuki Watanabe cho biết đang tính toán việc chuyển các khuôn sản xuất tại Trung Quốc đến Nhật Bản, trước khi đưa chúng vào thị trường Mỹ.

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu việc doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư tại Trung Quốc không thể nói rời bỏ là rời bỏ ngay vì đất nước tỉ dân này có lợi thế lớn. Với gần 2 tỷ người lực lượng lao động Trung Quốc đông đảo, tay nghề, năng lực lao động Trung Quốc cao hơn.

Nhà đầu tư Nhật đổ vốn vào Trung Quốc họ sản xuất ra không chỉ xuất khẩu bán ra nước ngoài mà còn bán ở chính thị trường nội địa Trung Quốc. Với gần 2 tỷ dân sức mua thị trường nội địa Trung Quốc rất lớn. Thành ra các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Trung Quốc không chỉ nhắm vào lực lượng lao động mà cái chính là thị trường tỷ dân nước này.

So với các nước khu vực Đông Nam Á, Trung Quốc có lợi thế về thị trường nội địa, công nghiệp phụ trợ tốt hơn. Vì thế việc doanh nghiệp Nhật Bản tính phương án rời bỏ Trung Quốc không phải một sớm một chiều.

Trước đó, theo thống kê của Nikkei Asian Review, các hãng máy tính nổi tiếng như HP và Dell sẽ chuyển 30% hoạt động sản xuất của họ từ Trung Quốc về Đông Nam Á.

Apple cũng yêu cầu các nhà cung cấp chính của họ giải quyết vấn đề chi phí, bằng cách di dời 15-30% việc sản xuất của mình từ Trung Quốc sang Ấn Độ.

Ngoài ra, hãng trò chơi điện tử Nintendo của Nhật Bản cũng chuẩn bị đem một phần hoạt động sản xuất máy chơi game của mình sang Việt Nam.

Không chỉ các công ty đa quốc gia nghĩ đến việc "chạy trốn", nhiều doanh nghiệp Trung Quốc cũng đang tính bài "chuồn".

Điển hình, hãng điện máy TCL đang di dời các nhà máy sản xuất TV của mình tới Việt Nam. Trong khi đó, công ty sản xuất lốp xe Sailun Tire dời chuỗi nhà máy của họ tới Thái Lan.