Chính phủ vừa có tờ trình gửi Quốc hội liên quan đến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019. Tại tờ trình này, Chính phủ đề nghị được rút Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường ra khỏi chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019.

Theo Nghị quyết số 57/2018/QH14, dự án Luật này thuộc Chương trình năm 2019 (cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8). Nay, Chính phủ đề nghị rút ra khỏi Chương trình năm 2019.

Trước đó năm 2017, Bộ Tà chính đề xuất nới khung thuế bảo vệ môi trường xăng lên tối đa 8.000 đồng/lí. Cụ thể, tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường, Bộ Tài chính nhiều lần bảo lưu đề xuất nâng khung thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng xăng lên 3.000 - 8.000 đồng/lít. 

Theo lý giải trước đó của Bộ Tài chính, việc điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu là để ứng phó kịp thời với diễn biến giá dầu trên thị trường thế giới; đồng thời, phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.

Lãnh đạo Bộ Tài chính cũng khẳng định, trong bối cảnh hội nhập phải cắt giảm thuế nhập khẩu theo lộ trình đã cam kết, việc tăng khung thuế để đảm bảo lợi ích quốc gia trong trường hợp giá dầu thế giới có biến động lớn; tránh chênh lệch nhiều về giá bán xăng dầu của Việt Nam với các nước có chung đường biên giới.

Đồng thời, nhằm nâng cao hơn nữa trách nhiệm và nhận thức của tổ chức, cá nhân đối với môi trường và khuyến khích sản xuất, sử dụng hàng hóa thân thiện với môi trường.

Đề xuất tăng khung thuế lên 3.000 - 8.000 đồng/lít này sau đó đã vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ phía giới chuyên gia và người tiêu dùng.

Ngay cả cơ quan ủng hộ việc tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu là Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) cũng cho rằng, biểu khung thuế dự kiến trong tờ trình (mức trần 8.0000 đồng/lít) là quá cao. VINPA đề nghị mức thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng xăng nâng từ 3.000 đồng/lít lên tối đa 5.000 đồng/lít; dầu diesel nâng từ 1.500 đồng/lít lên tối đa 3.000 đồng/lít; nhiên liệu bay từ 3.000 đồng/lít lên 5.000 đồng/lít và dầu madut từ 900 đồng/kg lên tối đa 3.000 đồng/kg.

Trước đó, ngày 20/10/2018, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường (có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2019), trong đó một số mặt hàng (xăng, nhiên liệu bay, dầu diezel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn, dung dịch HCFC, túi ni lông thuộc diện chịu thuế) đã được điều chỉnh lên mức trần trong khung thuế suất hiện hành; một số mặt hàng (dầu hỏa, than đá, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ mối, thuốc bảo quản lâm sản, thuốc khử trùng kho thuộc loại hạn chế sử dụng) chưa điều chỉnh đến mức kịch khung thuế suất.

Mới đây, theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, từ 1/1/2019, thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu đã tăng kịch trần. Theo đó, thuế môi trường với xăng tăng thêm 1.000 đồng/lít, lên kịch khung 4.000 đồng.

Các mặt hàng dầu cũng đồng loạt tăng thuế môi trường. Dầu hoả sẽ chịu thuế môi trường 1.000 đồng một lít từ đầu năm sau, tăng 700 đồng so với hiện nay. Dầu diesel tăng từ 1.500 đồng/lít lên kịch trần 2.000 đồng/lít.