Một người mẹ Hong Kong nhận được ánh mắt “hình viên đạn” khi cho con dậm chân lên vũng nước mưa. Cô phải lên Facebook để hỏi vì sao mình lại bị người qua đường đối xử như vậy. Chỉ sau vài giờ, cô nhận được hàng trăm bình luận của các phụ huynh. Họ chia sẻ trải nghiệm riêng của mình và cả ảnh con của họ chơi dưới mưa.

Phần lớn cho biết chủ yếu người già chỉ trích hành động cho trẻ nghịch bẩn vì sợ chúng bị ốm. Tuy nhiên, cũng có người thực sự lo lắng hóa chất và ô nhiễm tại đô thị gây hại cho trẻ.

Cho trẻ chơi với các vũng nước bẩn có an toàn hay không?

Theo Giáo sư Brett Finlay, đồng tác giả cuốn sách Let Them Eat Dirt, cách tốt nhất để trẻ có đường ruột khỏe mạnh là cho trẻ lấm bẩn, chơi với loài vật, rửa tay xà phòng, ăn uống lành mạnh nhiều chất xơ và hạn chế kháng sinh.

“Nghiên cứu chỉ ra có liên hệ trực tiếp giữa thiếu đa dạng vi khuẩn trong ruột trẻ với các bệnh mãn tính như hen suyễn, dị ứng, béo phì, tiểu đường và thậm chí phát triển não bộ”.

Nhà khoa học Jack Gilbert, đồng tác giả cuốn Dirt Is Good, cho rằng hai sai lầm cha mẹ đang mắc phải là sát trùng bàn tay trẻ ngay khi chúng bị bẩn hay giữ trẻ tránh xe động vật. Ông vận động cha mẹ cho trẻ trải nghiệm thế giới để chúng có cơ hội tiếp xúc với nhiều loại vi khuẩn.

Yoki Lau, bà mẹ hai con đến từ Hong Kong, thường cho hai con trai 5 tuổi và 1 tuổi dẫm chân lên vũng nước và lấm bẩn. Dù vậy, cô thừa nhận khi còn nhỏ, cô không được phép làm vậy vì người lớn nói như thế bẩn và lộn xộn.

Lau tin rằng nghịch bẩn và chơi lộn xộn (messy play) sẽ giúp phát triển giác quan trẻ em. Những năm đầu đời của trẻ vô cùng quan trọng đối với phát triển não, nhiều liên kết nơ-ron được tạo ra trong quá trình này. Điều đó đồng nghĩa não trẻ càng nhận nhiều kích thích, càng nhiều liên kết được thành lập. Lau khuyến khích trẻ được chơi với chất nhờn, sơn, bọt cạo râu, thậm chí cả cà phê xay.

Thái độ của cô về vệ sinh thay đổi sau khi có hai con. Với đứa lớn, cô lau tay cho con ngay lập tức khi bị bẩn nhưng nó vẫn bị ốm 2 tháng một lần. Với đứa nhỏ, cô bớt “ám ảnh” về sự sạch sẽ hơn và con hoàn toàn khỏe mạnh.

Dù vậy, nghiên cứu đăng trên Perspectives in Public Health không ủng hộ lý thuyết “hygiene hypothesis”. Hygiene hypothesis cho rằng khi cơ thể ngừng tiếp xúc với vi khuẩn, nó sẽ ngưng chiến đấu như chức năng của chúng. Các chuyên gia tranh luận chưa có bằng chứng xác thực nào về mối liên quan giữa sự sạch sẽ và nguy cơ dị ứng gia tăng.

Nhà sạch khồng đồng nghĩa vi khuẩn bị loại bỏ hoàn toàn vì chúng liên tục xuất hiện thông qua không khí và bụi từ bên ngoài hay khi tiếp xúc với người và vật nuôi. Khi các bệnh nhiễm khuẩn gia tăng, vệ sinh càng trở nên quan trọng. Song, trẻ vẫn cần có thời gian ngoài trời, trong môi trường tự nhiên để phục hồi microbiome (quần thể vi khuẩn).

Tất cả nghiên cứu dường như đồng tình rằng chơi với vũng nước hay nghịch bẩn đều tốt cho đường ruột miễn là tránh các chất độc hại. Không có bằng chứng cho thấy hoạt động này sinh bệnh, đặc biệt cảm cúm do virus gây ra chứ không phải vi trùng.

Một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology gợi ý thời gian chơi ngoài trời mang lại lợi ích cảm xúc và thể chất cho trẻ, bao gồm tăng khả năng sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề, giảm stress, cải thiện sự chú ý.

Vì vậy, khi cơn mưa tới, đừng cảm thấy tội lỗi khi để trẻ chơi dưới mưa.