Liên quan đến trận lũ quét kinh hoàng ở Sa Pa xảy ra rạng sáng 24/6, ngày 5/7, UBND tỉnh Lào Cai cho biết bên cạnh nguyên nhân khách quan do mưa lớn trên địa bàn, Sở Công thương tỉnh Lào Cai xác định nguyên nhân chính dẫn đến cơn lũ này còn do thủy điện Sử Pán 1 (thuộc Công ty CP Công nghiệp Việt Long) bất ngờ xả lũ mà không thông báo trước.

Cụ thể, thủy điện Sử Pán 1 đã không tuân thủ quy trình vận hành xả lũ hồ đập của Bộ Công thương cũng như phương án phòng chống lũ, lụt vùng hạ du đập do UBND tỉnh Lào Cai phê duyệt. Thủy điện này đã không thông báo trước cho cơ quan chức năng để kịp thời thông tin đến người dân vùng hạ lưu chủ động phòng tránh. Mà bất ngờ xả lũ toàn bộ 4 cửa xả khiến lượng nước rất lớn bất ngờ tràn về trong đêm khiến người dân xã Bản Hồ (huyện Sa Pa) không kịp trở tay.

Kết quả thống kê thiệt hại ban đầu do mưa lũ tại xã Bản Hồ, huyện Sa Pa vào rạng sáng ngày 24/6/2019 là hơn 8,7 tỷ đồng.

Thông tin trên Báo Xây dựng, Dự án thủy điện Sử Pán 1 từng bị phát hiện có nhiều sai phạm, Công ty CP Công nghiệp Việt Long vẫn đem toàn bộ dự án đem đảm bảo, đăng ký giao dịch vay tiền tại chi nhánh một ngân hàng lớn khu vực TP Hà Giang. Cụ thể, tài sản đảm bảo là toàn bộ hệ thống thiết bị công nghệ đầu tư cho dự án nhà máy thủy điện Sử Pán 1 và hệ thống thiết bị phục vụ vận hành và truyển tải điện cho nhà máy; thiết bị đóng ngắt trong và ngoài nhà máy.

Các công trình tạm và phụ trợ khác bao gồm: Đường nội bộ phục vụ thi công và vận hành, cống xả, kênh truyền nước, cửa lấy nước, đường dẫn hầm, tháp điều áp, đường ống áp lực thuộc thủy điện Sử Pán 1, khu lán trại phụ trợ phục vụ thi công, lưới điện và hệ thống nước phục vụ thi công. Các chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí quản lý dự án, chi phí khác cả lãi vay và chi phí dự phòng thuộc công trình thủy điện Sử Pán 1. Tổng giá trị tài sản lên đến hơn một nghìn tỉ đồng.

Ngoài ra, dự án thủy điện Thác Vàng ở xã Yên Phú, huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) cũng được công ty này đem thế chấp đảm bảo tài sản vay tại cùng một chi nhánh kể trên ở Hà Giang. Công ty CP Công nghiệp Việt Long đã vay thế chấp ngân hàng lên đến hàng chục tỷ đồng bằng cách cầm cố ô tô, nhà ở, biệt thự và nhiều tài sản có giá trị khác.

Ngoài thủy điện Sử Pán 1, Công ty CP Công nghiệp Việt Long từng bị phát hiện xây dựng không phép thủy điện Bản Hồ (Lào Cai). UBND tỉnh Lào Cai sau đã có Văn bản số 4098/UBND-KT báo cáo về việc đầu tư xây dựng dự án thủy điện Bản Hồ của Công ty CP Công nghiệp Việt Long gửi các Sở, ban, ngành có liên quan.

Theo đó, thủ tục thực hiện dự án có nhiều vướng mắc, dẫn đến một số hồ sơ pháp lý bị chậm, chưa hoàn chỉnh. Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính trong khu vực đất đai đối với dự án thủy điện Bản Hồ tại Quyết định số 61/QĐ-XPHC ngày 04/4/2018 của Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường.

Công ty CP Công nghiệp Việt Long đã tự ý cho khởi công chui, thực hiện dự án từ cuối năm 2017. Doanh nghiệp này đã tổ chức thi công các hạng mục phụ trợ của dự án như: Lán trại, nhà ở công nhân, đường thi công, đường điện, trạm trộn bê tông, đào đất đá hố móng đập, nhà máy, đổ bê tông cụm đập đầu mối.

Trước vi phạm đó, đáng nói Công ty CP Công nghiệp Việt Long chỉ bị UBND tỉnh Lào Cai phê bình, yêu cầu công ty khẩn trương hoàn thiện các hồ sơ pháp lý xong trước ngày 30/10/2018.

Dư luận không khỏi bức xúc và nghi vấn tại sao một doanh nghiệp tồn tại nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật lại được tỉnh Lào Cai “ưu ái” cho phép thực hiệu dự án thủy điện? Liệu có hay không nhóm lợi ích đang “hậu thuẫn” cho những sai phạm của Cty CP Công nghiệp Việt Long?