Tại phiên thảo luận tại Quốc hội ngày 30/5, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng Chính phủ đã rất nỗ lực để cân đối được ngân sách, có nguồn thu để đáp ứng nhiệm vụ chi, kiểm soát bội chi, kéo nợ công ra xa mức trần. 

Về nợ công, đại biểu Hoàng Quang Hàm (đoàn Phú Thọ) cho rằng sức ép trả nợ đang tăng, có thời điểm số nợ đến hạn trả rất lớn, tiềm ẩn rủi ro thanh khoản, khó khăn cho vay đảo nợ. Ông dẫn chứng, năm 2019 có 9,3% danh mục nợ trong nước của Chính phủ đến hạn. Cả giai đoạn 2019-2021 sẽ là 32,7%.

"Nhu cầu vay để trả nợ đến hạn giai đoạn 2019-2021 khoảng 700.000 tỷ đồng, có thời điểm vay để trả nợ gốc lên 20.000-40.000 tỷ đồng trên một tháng", đại biểu Hàm nói.

Nêu chỉ số tăng trưởng kinh tế cao nhất trong mười năm trở lại đây như một thành tích nổi bật, đại biểu Trần Tất Thế (Hà Nam) bày tỏ lo ngại trước khoản nợ công mà đất nước đang phải gánh. Ông cho biết, theo tính toán thì trong thời gian tới mỗi tháng Việt Nam phải trả nợ 21.000-27.000 tỉ đồng.

"Với tính hình như vậy thì phải đi vay trả nợ", đại biểu Thế dự đoán. Ông cũng lo lắng trước tình trạng số lượng doanh nghiệp phá sản, dừng hoạt động vẫn rất lớn. Đại biểu hà Nam đề Chính phủ phân tích rõ, cải thiện hơn nữa môi trường kinh doanh để khích lệ doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh, tạo nguồn thu cho ngân sách.

Đại biểu Phạm Đình Toản (đoàn Hưng Yên) cho rằng, nợ công được cải thiện nhưng vẫn cao và chưa thể yên tâm bởi Việt Nam mới trả được lãi, trả nợ gốc đến hạn. 

Trong khi đó, đại biểu này cũng chỉ ra, các năm qua tổng thể thu ngân sách nhà nước đều vượt lớn so với dự toán song số vừa thu chủ yếu là từ đất. Đây là khoản thu một lần, không có tính bền vững, ổn định, lâu dài do nguồn lực này là hữu hạn. Các khoản thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh đều không đạt dự toán cho thấy doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, chưa tạo được nền tảng thu ngân sách nhà nước vững chắc, cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh.  

Tại báo cáo gửi Quốc hội, Bộ Tài chính đưa ra con số về các chỉ tiêu nợ đến cuối năm 2018 dựa trên thực hiện kế hoạch vay, trả nợ và các hạn mức nợ. Theo đó nợ công đã giảm xuống dưới 60% GDP, ở mức 58,4% GDP và cũng là mức thấp nhất 3 năm qua. Kết quả này cũng thấp hơn kịch bản nợ công ở mức 63,9% GDP mà Bộ Kế hoạch & Đầu tư đưa ra hồi tháng 8/2018 và trong Nghị quyết 01 của Chính phủ.

Với quy mô kinh tế năm 2018 khoảng 5,5 triệu tỷ đồng, nợ công ở ngưỡng 3,2 triệu tỷ. Như vậy, bình quân mỗi người dân Việt Nam gánh hơn 32 triệu đồng nợ công năm 2018. 

Ngoài nợ công, theo Bộ Tài chính, nợ Chính phủ 2018 ở mức 50% GDP, nợ được bảo lãnh Chính phủ là 7,9% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia 46% GDP. Nợ chính quyền địa phương khoảng 0,5% GDP. Nếu cộng các khoản vay về cho vay lại và vay Ngân hàng Phát triển thì chỉ số nợ này khoảng 0,9% GDP. Các chỉ tiêu nợ này đều nằm trong giới hạn cho phép.