Tại hội thảo khoa học "Khả năng áp dụng và tác động của thuế tài sản ở Việt Nam" do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách tổ chức, tiếp tục đặt vấn đề đánh thuế tài sản giá trị nhà trong  dự thảo Luật Thuế tài sản.

Thay mặt nhóm nghiên cứu dự báo về ảnh hưởng của thuế tài sản lên phúc lợi hộ gia đình, PGS.TS Nguyễn Việt Cường - trường Đại học Kinh tế quốc dân - khẳng định thuế tài sản chắc chắn làm giảm thu nhập khả dụng của hộ gia đình, ít nhất trong ngắn hạn.

PGS.TS Nguyễ Việt Cường cho biết, theo dự thảo sẽ có mức thuế suất 0% với nhà từ 700 triệu trở xuống và 0,4% với phần nhà tính thuế trên 700 triệu đồng.

Tuy nhiên, ở các khu vực thành thị, nhà ở dưới 1 tỉ đồng là rất bình thường. Nhà có giá trị 1 tỉ ở Hà Nội chắc chỉ có ở ngoại thành hoặc những căn hộ chung cư rất cũ trong nội thành. Nhà có giá trị 1-2 tỉ đồng ở Hà Nội cũng chỉ là chung cư bình thường, bình dân.

Theo ông Cường, từ nghiên cứu, nếu áp mức thuế với giá trị tài sản khởi điểm là nhà từ 700 triệu trở lên, sẽ có khoảng 8% tỉ lệ hộ gia đình phải nộp thuế.

Chúng tôi cũng đưa ra kịch bản nhà có giá trị trên 1 tỉ mới phải đóng thuế hoặc kịch bản nữa là nhà trên 2 tỉ mới đóng thuế. Ở ngưỡng giá trị nhà trên 2 tỉ mới phải nộp thuế, chỉ khoảng 4% tỉ lệ các hộ gia đình của cả nước phải nộp thuế", ông Cường cho biết.

Vì vậy, cá nhân ông Cường đề xuất nên chọn khởi điểm nhà có giá trị từ 2 tỉ trở lên mới phải đóng thuế, như vậy sẽ hợp lý hơn.

Trước đó, theo tính toán của Bộ Tài chính, với thuế suất 0,3%, dự kiến số thu thuế tài sản khoảng 22.700 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 1 tỷ đồng. Còn nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng thì số thu thuế tài sản sẽ khoảng 23.300 tỷ đồng.

Với phương án thuế suất 0,4%, số thu thuế tài sản khoảng 30.300 tỷ đồng nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 1 tỷ đồng hoặc khoảng 31.000 tỷ đồng (nếu áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng).

Với tất cả các phương án trên, Bộ Tài chính đề nghị thực hiện theo phương án thuế suất 0,4% và áp dụng ngưỡng không chịu thuế đối với nhà là 700 triệu đồng.

Trao đổi với phóng viên, chuyên gia chính sách công - PGS.TS Phạm Quý Thọ cho biết: “Đề xuất đánh thuế tài sản nhà ở của Bộ Tài chính mới chỉ nhìn ở góc độ cơ quan thu thuế, với mục đích tăng thu cho ngân sách, đặt mục tiêu thu cao hơn các yếu tố tác động từ chính sách”.

PGS.TS Phạm Quý Thọ phân tích, đánh thuế tài sản nói chung, đánh thuế tài sản nhà ở nói riêng được nhiều quốc gia áp dụng. Mục tiêu đánh thuế tài sản nhà ở nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, tích trữ tài sản bất động sản, đảm bảo sự công bằng xã hội.

Tuy nhiên, thật ngạc nhiên khi trong dự thảo thuế tài sản nhà ở của Bộ Tài chính lại chỉ đánh thuế căn hộ đầu tiên. Như vậy diện nộp thuế tài sản nhà ở gần như toàn dân bởi bất kỳ ai có nhà ở vượt ngưỡng giá trị 700 triệu đồng đều bị đánh thuế.

Mặt khác, PGS.TS Phạm Quý Thọ cho rằng với thu nhập của người dân hiện nay để mua, sở hữu căn nhà hầu hết phải vay mượn dưới hình thức trả góp, vay ngân hàng. Như vậy, với người dân phải vay tiền mua nhà, bên cạnh hàng tháng phải trả số lãi suất họ vẫn phải đóng thuế tài sản nhà ở liệu có phải “thuế chồng thuế”?.

Được biết hiện nay, khi mua căn hộ chung cư người dân phải nộp nhiều loại thuế, phí khác nhau gồm lệ phí trước bạ, thuế thu nhập cá nhân, lệ phí địa chính, phí công chứng.