Theo báo cáo của tỉnh Lạng Sơn, tình trạng các xe hàng nông sản dồn về cửa khẩu Tân Thanh tăng đột biến bắt đầu từ ngày 15/10.

Nếu như trước đây, trung bình số lượng xe chở hàng xuất khẩu thông quan khoảng 80-150 xe/ngày thì nay tăng đột biến khoảng trên 250 xe/ngày, chủ yếu là thanh long và một số mặt hàng nông sản khác từ các tỉnh như Bình Thuận, Long An, Tây Ninh, Ninh Thuận, Gia Lai, Tiền Giang… Tính đến 19 giờ ngày 18/10, số lượng phương tiện còn tồn đọng tại cửa khẩu khoảng 500 xe.

Nguyên nhân của tình trạng ùn ứ này là do lực lượng hải quan Trung Quốc đưa vào áp dụng hệ thống kiểm tra, giám sát toàn bộ quy trình hàng hóa nhập khẩu.

Báo cáo của Lạng Sơn cũng nêu rõ, hiện tượng các xe hàng nông sản ùn ứ khi làm thủ tục thông quan bắt nguồn từ ngày 12/10 khi lực lượng Hải quan Trung Quốc đưa vào áp dụng hệ thống kiểm tra, giám sát toàn bộ quy trình hàng hóa nhập khẩu.

Cụ thể, lực lượng chức năng phía Trung Quốc tăng cường kiểm tra, giám sát tại cổng kiểm soát số 1 đối với phương tiện ô tô, kể cả xe không hàng và có hàng của Việt Nam qua cửa khẩu Tân Thanh vào Trung Quốc, như việc gắn camera, máy soi,... để kiểm tra xe hàng và cả lực lượng thực thi quản lý, kiểm soát của Trung Quốc tại cổng xe nhập cảnh.

Điều này khiến thời gian làm thủ tục thông quan tăng đáng kể (trước đây việc thông quan không quá 2 phút/xe thì nay mất khoảng 6-7 phút/xe). Thế nên, trung bình một ngày tối đa chỉ thông quan được 120-150 xe, so với lúc cao điểm trước đây là 300 xe/ngày.

Trước đó, hàng trăm container thanh long xuất khẩu đã bị ùn tại khu vực cửa khẩu đường bộ Kim Thành, thuộc Cửa khẩu quốc tế Lào Cai.

Việc ùn ứ xuất phát từ việc các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long đều in sẵn trên bao bì chữ Trung Quốc từ cơ sở sản xuất. Việc này làm khó truy xuất nguồn gốc và việc kiểm tra xuất xứ hàng nông sản, kéo dài thời gian làm thủ tục. Mỗi ngày phía Trung Quốc chỉ làm thủ tục cho khoảng 200 xe thông quan. 

Hiện nay, Việt Nam đã có 9 loại quả tươi được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc gồm thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chuối, xoài, mít, chôm chôm và măng cụt.