Hiện tượng vòi rồng là gì và những vòi rồng lớn nhất thế giới

Thứ năm, 02/11/2017, 18:23 PM

Theo từ điển khí tượng học, lốc xoáy (vòi rồng) là "một cột khí xoáy dữ dội, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động lủng lẳng từ một đám mây, trông giống như cái vòi".

Nghĩa là, để cho một cơn lốc được phân loại là một cơn lốc xoáy, nó phải được tiếp xúc với mặt đất và đám mây.

Đường kính của lốc xoáy có thể thay đổi từ vài chục mét cho tới vài kilômét. Nhưng đa số các lốc xoáy có đường kính vào khoảng 50 m.

Trên đường di chuyển nó có thể cuốn theo (rồi ném xuống ở một khoảng cách sau đó) hoặc phá hủy mọi thứ, kể cả những nhà gạch xây kiên cố. Do đó lốc xoáy cũng là hiện tượng khí tượng đặc biệt nguy hiểm.

 Âm thanh của vòi rồng thường là tiếng đùng đùng liên tục, giống như âm thanh khi tàu hỏa sắp đến. Đôi khi lốc xoáy tạo ra tiếng ồn lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính ô tô khi xe chạy cực nhanh.

Hiện tượng vòi rồng là gì và những vòi rồng lớn nhất thế giới
Ảnh minh họa

Nhìn từ xa vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc những thứ mà nó cuốn theo. Khi lốc xoáy xuất hiện ở trên đại dương, hình thành nên vòi rồng, thường hút bụi nước lên cao tạo thành các cây nước (waterspouts) nặng hàng chục tấn.

Đó là hiện tượng gió xoáy rất mạnh, phạm vi đường kính rất nhỏ, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi, nhưng từ trên bầu trời thò xuống nên dân ta "tôn kính" gọi là "vòi rồng".

Vòi rồng hình thành như thế nào?

Với tốc độ gió đạt đến hơn 483 km/h, lốc xoáy là một trong những thảm họa thiên nhiên có sức tàn phá lớn nhất trên Trái đất.

Theo Wikipedia, lốc xoáy (vòi rồng) phát triển từ một cơn dông, thường từ ổ dông rất mạnh hay siêu mạnh, nên ở đâu có dông dữ dội là ở đó có thể có lốc xoáy, song cũng may là nó rất hiếm. Cũng có khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh (được gọi những đường tố) hay từ một cơn bão.

Người ta cho rằng khi không khí ở lớp bên trên lạnh đè lên lớp không khí nóng ở phía dưới, không khí nóng sẽ bị cưỡng bức chuyển động lên rất mạnh. Nhưng khi lốc xoáy xảy ra trên mặt nước thì thường lại không thấy đối lưu và cũng không thấy sự khác biệt nhiệt độ giữa các lớp. Vì vậy nguyên nhân lốc xoáy con người vẫn chưa hoàn toàn hiểu được hết.

Hiện tượng vòi rồng là gì và những vòi rồng lớn nhất thế giới (2)
Ảnh minh họa

Tuy vậy, phần lớn lốc xoáy được hình thành từ một dạng mây dông đặc biệt là mây dông tích điện. Một đám mây có thể kéo dài trong vài giờ, xoáy tròn trong vùng có đường kính từ 10 đến 16 km, di chuyển hàng trăm dặm và sinh ra vô số ống hút khổng lồ. Nguồn gốc của chúng là vùng khí hậu có luồng khí nóng đi lên và luồng khí lạnh đi xuống.

Đầu tiên là quá trình tương tác giữa cơn dông có chiều lên trên và gió. Sự tương tác này sẽ làm cho tầng khí nóng ở dưới di chuyển lên trên và xoay tròn trong không trung.

Tiếp đó là sự phát triển của dòng khí lạnh di chuyển theo hướng đi xuống mặt đất ở phía bên kia của cơn bão. Vận tốc của dòng khí đi xuống có thể lớn hơn 160 km/h.

Những vòi rồng lớn nhất thế giới

  1. Vòi rồng tồi tệ nhất ở Mỹ xảy ra ngày 18 tháng 3 năm 1925. Cùng một lúc 7 lốc xoáy đã xuất hiện ở 3 bang Illinois, Missouri, Indiana làm 740 người thiệt mạng và 2.027 người bị thương, với vận tốc gió có lúc lên tới hơn 400 km/h. Vòi rồng đã phá hủy nhiều cấu trúc hạ tầng.
  2. Trận lốc xoáy có tên Natchez ngày 6/5/1840 dọc sông Mississippi tại bang Louisiana và Mississippi làm 317 người thiệt mạng và 109 người bị thương. Theo cơ quan quản lý khẩn cấp liên bang, số người tử vong trên còn chưa bao gồm các nô lệ thời đó.
  3. Một thảm hoạ lốc xoáy khác cũng đáng nhớ không kém xảy ra vào ngày 3 tháng 4 năm 1974, nó là tập hợp của 148 lốc xoáy nhỏ, giết chết 315 người từ bắc Alabama đến bang Ohio.
  4. Vòi rồng có tên St. Louis xảy ra vào ngày 27/5/1896 cướp đi sinh mạng của 255 người và làm 1.000 người khác bị thương. Thảm họa thiên nhiên này xảy ra tại bang Missouri và Illinois.
  5. Trận lốc xoáy có tên Tupelo tại phía đông bắc của thành phố Mississippi khiến 216 người tử vong, 700 người bị thương ngày 5/4/1936.
  6. Lốc xoáy Gainesville ập vào Gainesville, Georgia ngày 6/4/1936 làm 203 người tử vong và 1.600 người bị thương. Ngoài ra, lốc xoáy còn phá hủy 4 tòa nhà và 750 ngôi nhà tại thị trấn Georgia.
Hiện tượng vòi rồng là gì và những vòi rồng lớn nhất thế giới (3)
Ảnh minh họa
  1. Trận lốc Woodward ngày 9/4/1947 tàn phá nhiều vùng của các bang Texas, Oklahoma và Kansas đồng thời làm 181 người chết, 970 người bị thương.
  2. Lốc tràn vào Joplin, Missouri ngày 22/5/2011 làm 158 người chết và hơn 1.000 người bị thương.
  3. Lốc xoáy Amite khiến 143 người tử vong và 770 người bị thương vào ngày 24/4/1908. Trận bão xảy ra tại Purvis, Mississippi.
  4. Trận New Richmond khiến 117 người tử vong và 200 người bị thương vào ngày 12/6/1899 ở New Richmond, Wisconsin.
  5. Lốc xoáy Flint khiến 115 người tử vong và 844 người bị thương vào ngày 8/6/1953 tại Flint Michigan. Đây là trận bão lốc lớn nhất trong lịch sử bang Michigan.