Khó chống rửa tiền bằng quy định mua nhà 300 triệu đồng phải báo cáo

Liên quan đến quy định dùng tiền mặt mua nhà từ 300 triệu đồng trở lên phải báo cáo nhằm chống rửa tiền được Bộ Xây dựng nêu ra vừa qua gây ra nhiều ý kiến trái chiều.

Để làm rõ vấn đề trên dưới góc độ pháp lý, PV đã có cuộc trao đổi với luật sư Diệp Năng Bình (Đoàn Luật sư TP HCM).

Luật sư Bình nhìn nhận: "Trước tiên phải khẳng định nhà cửa không phải là mặt hàng cấm kinh doanh hay hạn chế kinh doanh. Vì vậy việc người dân muốn sở hữu bao nhiêu là quyền của người dân. Nghĩa vụ của người dân là phải đóng thuế và khai báo quyền sở hữu theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, các quyền của người dân đối với nhà cửa đã được pháp luật bảo hộ".

Theo luật sư Bình, về việc Bộ Xây dựng ban hành văn bản yêu cầu các sàn giao dịch bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quản lý bất động sản, môi giới bất động sản phải báo cáo các giao dịch tiền mặt có giá trị lớn (từ 300 triệu đồng trở lên) là vô lý và không có căn cứ pháp luật.

"Ngoài bất động sản còn có chứng khoán và ngân hàng cũng bị áp dụng quy định này. Nhưng bây giờ Bộ Xây dựng lại quy định từ 300 triệu đồng trở lên phải báo cáo và chỉ áp dụng với sàn môi giới là không đúng.

Hơn nữa, đây chỉ là văn bản, không phải là thông tư dưới luật nên các sàn, doanh nghiệp không báo cáo cũng không sao", luật sư Diệp Năng Bình nhìn nhận.

Ngoài ra theo luật sư Bình, có thể thấy quy định giao dịch môi giới bất động sản có giá trị từ 300 triệu đồng trở lên phải báo cáo mà Bộ Xây dựng đưa ra và giờ được các Sở Xây dựng địa phương triển khai là không phù hợp với thực tế.

"Thực tế, hiện nay theo đánh giá của các chuyên gia thì giao dịch bất động sản qua sàn chỉ chiếm khoảng 9%-10% toàn thị trường. Vì thế, nếu có báo cáo thì số lượng giao dịch gửi lên cơ quan quản lý là rất ít, không bao quát được tình hình toàn thị trường. Như vậy, đối tượng phải báo cáo là các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quản lý, môi giới, sàn giao dịch bất động sản thì cũng mới chỉ phản ánh được một phần giao dịch trên thị trường.

Trong khi Luật Kinh doanh Bất động sản không quy định giao dịch bất động sản phải qua sàn và người mua cũng có thể mua trực tiếp từ chủ đầu tư. Như vậy, các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thì không cần báo cáo nên cũng không phản ánh được gì", luật sư Bình phân tích.

Một điểm khác quan trọng khiến quy định bị đánh giá là xa rời thực tiễn là vì hiện tại giá một sản phẩm bất động sản đã vượt rất xa con số 300 triệu đồng. Vì thế nên con số giao dịch tiền mặt từ 300 triệu đồng trở lên phải báo cáo là con số không hợp lý trên thực tế.

Chưa kể việc phải báo cáo giao dịch sẽ khiến khách hàng e ngại, ảnh hưởng tiêu cực đến các giao dịch, khách có thể ngừng giao dịch khiến doanh nghiệp, các sàn kinh doanh thiệt hại.

Đưa ra lời khuyên với cơ quan quản lý, luật sư Diệp Năng Bình cho rằng: "Nếu cho rằng để chống rửa tiền hay hạn chế rủi ro cho người dân thì nên quy định giao dịch phải qua ngân hàng. Hiện nay mua bán nhà, đất bằng tiền mặt là phổ biến, tuy nhiên cũng bắt đầu có một lượng lớn giao dịch chuyển khoản qua ngân hàng.

Tự người dân nhận ra sự thuận tiện khi giao dịch qua ngân hàng. Ngân hàng sẽ là nơi quản lý chặt chẽ, rõ ràng nhất các nguồn tiền. Vì vậy, để kiểm soát và phòng, chống các hoạt động rửa tiền qua các giao dịch bất động sản hiệu quả, cơ quan chức năng nên có quy định tất cả giao dịch phải chuyển khoản qua ngân hàng".