Tin tức về việc Bộ Công an khởi tố, bắt giam đối với 3 bị can gồm: Ông Chu Ngọc Anh - cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội - cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ; Nguyễn Thanh Long - cựu Bộ trưởng Bộ Y tế; Phạm Công Tạc - cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ.

Cả 3 bị bắt với cáo buộc vi phạm pháp luật có liên quan đến đại án Việt Á. Trong đó, ông Chu Ngọc Anh và ông Phạm Công Tạc cùng bị khởi tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Ông Nguyễn Thanh Long bị khởi tố tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, quy định tại Khoản 3, Điều 356 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Ông Nguyễn Thanh Long đối diện án 15 năm?

Dưới góc độ pháp lý, trao đổi với PV, tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Với tội danh bị khởi tố thì ông Nguyễn Thanh Long phải đối mặt với hình phạt cao nhất có thể tới 15 năm tù; ông Chu Ngọc Anh và ông Phạm Công Tạc có thể đối mặt với hình phạt cao nhất tới 20 năm tù theo quy định của bộ luật hình sự.

Các tội danh mà 3 bị can bị khởi tố được quy định trong BLHS như sau:

Điều 356. Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ

1. Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

"Tội danh này là một trong những tội danh thuộc nhóm tội phạm về tham nhũng và chức vụ, hình phạt là rất nghiêm khắc. Tội danh này áp dụng với người có chức vụ quyền hạn, vì vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân khác mà làm trái công vụ gây thiệt hại đến tài sản của nhà nước từ 10.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, của tổ chức, của cá nhân thì sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Khoản 3 quy định "Phạm tội gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm". Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ trực tiếp xâm hại đến sự hoạt động đúng đắn của các cơ quan, tổ chức; làm cho các cơ quan tổ chức bị suy yếu, mất uy tín, mất lòng tin của nhân dân vào Nhà nước.

Điều đặc biệt trong vụ án này là người bị khởi tố là bộ trưởng bộ y tế, người đứng đầu ngành y tế có trách nhiệm cao nhất trong việc tổ chức hoạt động khám chữa bệnh, phòng chống dịch bệnh. Ở thời điểm dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, cả xã hội hoang mang, lo lắng và trông chờ rất nhiều vào lực lượng phòng chống dịch bệnh thì các bị can lại lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình, lợi dụng vị trí công tác để làm trái công vụ, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân.

Vụ việc xảy ra tại công ty Việt Á cho thấy thiệt hại rất lớn về tài sản và thậm chí còn có thể là tính mạng sức khỏe của hàng trăm, hàng ngàn người dân. Theo quy định của pháp luật thì lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để phạm tội là những tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Bởi vậy khi kết án, tòa án sẽ cân nhắc đến tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để có mức hình phạt phù hợp đủ để răn đe, giáo dục đối với các bị cáo, đồng thời để phòng ngừa chung cho xã hội.

Cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân khác là hành vi nào, Hành vi phạm tội được thể hiện qua các chứng cứ nào. Yêu tố vụ lợi ở đây có bao gồm việc nhận tiền, tài sản từ công ty Việt Á hay không?", luật sư Cường phân tích.

Ông Chu Ngọc Anh và ông Phạm Công Tạc đối diện án 20 năm?

Luật sư Cường hay: Với tội danh bị khởi tố ông Chu Ngọc Anh và ông Phạm Công Tạc có thể đối diện án tù 20 năm.

Điều 219. Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí

1. Người nào được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản, gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:

a) Vì vụ lợi;

b) Có tổ chức;

c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

d) Gây thất thoát, lãng phí từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thất thoát, lãng phí 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.".

"Như vậy, tội vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí được áp dụng đối với người có chức vụ quyền hạn trong việc quản lý sử dụng tài sản của nhà nước nhưng đã có hành vi vi phạm chế đề quản lý, sử dụng tài sản của người được giao quản, sử dụng tài sản nhà nước như: Sử dụng tài sản nhà nước không đúng mục đích, tiêu chuẩn, định mức, chế độ và không hiệu quả, lãng phí; không thực hiện bảo dưỡng, sửa chữa, bảo vệ tài sản nhà nước theo quy định; không báo cáo tình hình quản lý, sử dụng tài sản nhà nước được giao theo quy định của pháp luật.

Hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước chỉ cấu thành tội phạm nếu gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỉ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm. Để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người vi phạm, cơ quan tiến hành tố tụng cần xác định rõ hành vi của người đó đã vi phạm quy định cụ thể nào của Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước. Tài sản được giao quản lý là tài sản nào, việc quản lý theo tiêu chuẩn chế độ định mức nào, hành vi phạm tội được thực hiện như thế nào, gây thiệt hại ra sao là những yếu tố quan trọng để xác định tội danh, làm cơ sở để quyết định mức hình phạt".

"Theo thông tin ban đầu từ phía cơ quan điều tra thì bộ khoa học và công nghệ được giao nhiệm vụ nghiên cứu kỹ text xét nghiệm phòng covid-19 với số tiền gần 20.000.000.000 đồng. Tuy nhiên quá trình quản lý sử dụng số tiền này không đúng mục đích, không đúng tiêu chuẩn định mức, kế hoạch theo quy định của pháp luật gây thất thoát lãng phí số tiền này, đồng thời tạo cơ hội để công ty Việt Á thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Bởi vậy hậu quả của vụ việc này là rất nghiêm trọng, hành vi là nguy hiểm cho xã hội nên cơ quan điều tra đã khởi tố bị can và bắt tạm giam với ông cựu Bộ trưởng và Thứ trưởng của Bộ Khoa học và công nghệ.

Đây là tội danh mới được quy định trong bộ luật hình sự năm 2015,Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xâm phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản nhà nước tại cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp (gọi chung là cơ quan, tổ chức, đơn vị). Đối tượng bị xâm hại của tội phạm này là tài sản nhà nước tại cơ quan, tổ chức, đơn vị bao gồm trụ sở làm việc và tài sản khác gắn liền với đất; quyền sử dụng đất đối với đất dùng để xây dựng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của cơ quan, tổ chức, đơn vị: máy móc, phương tiện vận tải, trang thiết bị làm việc và các tài sản khác do pháp luật quy định.

Đây là một vụ án gây chấn động dư luận, gây ra hậu quả rất nghiêm trọng cho xã hội làm giảm sút uy tín của nhân dân đối với đảng và nhà nước, khiến cho công tác phòng chống dịch bệnh tốn kém lãng phí, gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của nhân dân nên ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng đã đưa vụ án này vào điện chỉ đạo và tiến hành xử lý triệt để, nghiêm minh để đảm bảo công bằng, răn đe, phòng ngừa chung đối với xã hội.

Việc đấu tranh với tội phạm về tham nhũng và chức vị liên quan tới phòng chống dịch như vậy là cần thiết, rất kịp thời và thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

Những vụ án như thế này khiến người dân vừa mừng, vừa lo, thậm chí là rất buồn bởi công tác cán bộ trong thời gian qua rất có vấn đề, nhiều cán bộ có chức vụ cao, nhiều năm công tác, có học hàm học vị nhưng đã vi phạm pháp luật nghiêm trọng,bị xử lý hình sự. Bởi vậy, công tác cán bộ cần phải được xem xét đúng mức, việc lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cần phải tăng cường hơn nữa, phải làm rõ các nguyên nhân điều kiện phạm tội đối với nhóm tội phạm về tham nhũng và chức vụ để có những giải pháp phòng ngừa phù hợp", luật sư Cường chỉ dẫn.

Clip luật sư nói về tội danh 3 bị can Nguyễn Thanh Long; Chu Ngọc Anh; Phạm Công Tạc phải đối mặt: