Hơn 40 năm qua, Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế nằm trong Quốc Tử Giám (đường 23/8, phường Thuận Thành). Hiện nay, nơi đây trưng bày hơn 30.000 tư liệu, hiện vật.

Ở không gian trưng bày ngoài trời với diện tích khoảng 2.000m2 có nhiều hiện vật kích thước, trọng lượng lớn lên đến hàng tấn. Đó là những hiện vật chiến tranh trong kháng chiến chống Mỹ, gắn liền với chiến trường Trị - Thiên Huế như: Máy bay chiến đấu, pháo tự hành...

Tuy nhiên, do hiện vật trưng bày ngoài trời nhưng không có mái che nên đã chịu sự tác động của mưa nắng, khuôn viên bảo tàng không có hàng rào bảo vệ nên qua thời gian nhiều hiện vật bị hư hỏng, mất mát.

Ngoài ra, cơ sở vật chất (hệ thống điều hòa, báo động, báo cháy, camera an ninh, máy hút bụi, giá, bục, kệ…) trang bị cho các kho bảo quản tại Bảo tàng Lịch sử còn thiếu. Một số đã bị hư hỏng, ảnh hưởng đến việc bảo quản tư liệu, hiện vật.

Mặt khác, Bảo tàng Lịch sử đang hoạt động trên không gian tận dụng của di tích Quốc Tử Giám nên việc thực hiện hoạt động chuyên môn của đơn vị chưa đạt hiệu quả tốt.

Hầu hết hệ thống cơ sở vật chất, kho bảo quản của bảo tàng có diện tích nhỏ hẹp, trong khi đó, khối lượng hiện vật quá lớn và tận dụng những thiết chế cũ nên không an toàn, xảy ra tình trạng ẩm thấp, không đáp ứng các yêu cầu về bảo quản tư liệu, hiện vật theo quy định chung.

Phương pháp, kỹ thuật bảo quản các hiện vật, tư liệu chủ yếu theo phương thức phổ thông, chưa được đầu tư vì chi phí lớn, đặc biệt là việc áp dụng những phương pháp, kỹ thuật bảo quản đối với các hiện vật quý. Những nhóm hiện vật khác nhau cần có kho bảo quản đặc thù nhưng chưa được đầu tư nên khó có khả năng bảo quản lâu dài.

Không những thế, đội ngũ nhân lực của Bảo tàng Lịch sử có trình độ chuyên môn chưa đồng đều, thiếu các chuyên gia bảo quản để thực hiện các hoạt động kiểm kê, bảo quản hiện vật đòi hỏi chuyên môn cao.

Liên quan đến vấn đề này, ông Cao Huy Hùng - Giám đốc Bảo tàng Lịch sử cho hay, dù cơ sở vật chất của Bảo tàng đã xuống cấp nhưng việc sửa chữa, nâng cấp không hề đơn giản. Không chỉ khó khăn về kinh phí, mà còn bởi bảo tàng nằm ngay trên di tích nên vướng các quy định xây dựng nghiêm ngặt liên quan đến di sản.

Trong một buổi cung cấp thông tin cho báo chí, Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho hay, về kế hoạch bảo vệ và quản lý, ngày 17/10/2018, UBND tỉnh đã có Quyết định về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Di dời và nâng cấp Bảo tàng Lịch sử tại số 268 đường Điện Biên Phủ (phường Trường An, TP Huế).

Việc này nhằm hình thành thiết chế văn hóa phù hợp, thuận lợi cho nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật của người dân, tạo thêm sản phẩm du lịch đáp ứng nhu cầu của du khách.

Trong thời gian chờ di chuyển lên địa điểm mới, sẽ tổ chức thực hiện một số giải pháp như: Xây dựng kế hoạch hoàn thiện hồ sơ kiểm kê cho các hiện vật, bổ sung nội dung, nâng cao giá trị hiện vật phục vụ tốt hơn nhiệm vụ cung cấp thông tin đến với công chúng. Đồng thời, nghiên cứu kiện toàn quy chế kho bảo quản, trưng bày và xây dựng kế hoạch các biện pháp phòng chống những tình huống, sự cố rủi ro bất thường có thể xảy ra làm hư hỏng, hủy hoại hoặc thất lạc các tư liệu, hiện vật.

Để tiến tới việc thực hiện dự án xây dựng Bảo tàng tại địa điểm mới, trong thời gian tới, Bảo tàng Lịch sử tỉnh sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể và đề xuất phương án bảo quản phục hồi trong điều kiện có thể trước khi di dời, đảm bảo an toàn, theo đúng nguyên tắc bảo tàng học.