Nhà Trắng thông báo, chiều 14/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ "bởi các hành động của Ankara tại miền Bắc Syria đang gây ra những mối đe dọa đặc biệt và bất thường đối với an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của Mỹ".

Trong một tuyên bố, Tổng thống Trump nêu rõ: "Sắc lệnh này cho phép Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung nghiêm khắc nhằm vào những đối tượng bị cáo buộc liên quan tới các vụ lạm dụng nhân quyền, cản trở lệnh ngừng bắn, ngăn cản người dân phải rời bỏ nhà cửa trở về nhà, ép người tị nạn hồi hương, hay đe dọa an ninh, hòa bình và ổn định tại Syria".

Chính quyền Tổng thống Trump cũng tăng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thép Thổ Nhĩ Kỳ lên 50%, đình chỉ các cuộc đàm phán liên quan tới một thỏa thuận thương mại trị giá 100 tỷ USD với quốc gia đồng minh trong NATO này.

Bộ Tài chính Mỹ áp đặt trừng phạt Bộ Năng lượng và Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với Bộ trưởng Nội vụ và một số quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo sắc lệnh trên, Washington sẽ cấm thị thực đối với các quan chức Chính phủ Thổ Nhĩ Kỹ và Mỹ bố trí một số lực lượng ở lại Syria, một bước đi đảo ngược lại quyết định rút hết quân mà Tổng thống Trump đưa ra hôm 13/10.

Cơ hội của Nga

Trong khi đó, việc Nga để yên cho Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào lãnh thổ Syria và đe dọa sẽ áp dụng biện pháp đối phó nếu Ankara vượt ranh giới đỏ cho thấy, đây là cơ hội để Moscow gia tăng sự hiện diện quân sự và thực hiện những thỏa thuận từ năm 2015 và đẩy lùi Mỹ khỏi Syria.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan gần đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin tỏ ý hy vọng chiến dịch quân sự của Ankara tại miền bắc Syria sẽ có giới hạn về quy mô và thời gian, nguồn tin giấu tên thân cận với Điện Kremlin tiết lộ hồi tuần trước.

Nga không phản đối hành động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, dù nó diễn ra trên lãnh thổ Syria, đồng minh quan trọng của Nga ở Trung Đông. Tuy nhiên, điều kiện mà Putin đặt ra là Thổ Nhĩ Kỳ phải rút lực lượng khỏi lãnh thổ Syria sau khi hoàn tất chiến dịch mang tên "Mùa xuân Hòa bình".

Giới phân tích cho rằng động thái này của Nga cho thấy Moscow nhận ra cơ hội quý giá trong chiến dịch quân sự của Ankara, đó là đẩy quân đội Mỹ khỏi khu vực đông bắc Syria và tăng cường sức ảnh hưởng của mình.

"Với Nga, đây là hành động mang tính cân bằng. Họ từng cam kết sử dụng sức mạnh không quân nhằm giúp chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad giành lại các phần lãnh thổ đã mất trong cuộc nội chiến kéo dài 8 năm, đồng thời liên tục nhấn mạnh toàn vẹn lãnh thổ của Syria", bình luận viên Andrew Osborn của Reuters nhận xét.

"Họ cũng hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran để thúc đẩy thỏa thuận hòa bình có thể làm thay đổi diện mạo Syria, nhằm thể hiện Moscow đủ sức đem lại hòa bình", Osborn nói, cho rằng thành công trong quá trình này sẽ giúp Nga hoàn tất chiến dịch can thiệp quân sự vào Syria từ năm 2015, vốn mang tới vị thế mới cho Moscow ở Trung Đông trong bối cảnh Washington ngày càng tách rời khỏi khu vực.

Tuy nhiên, nỗ lực ngoại giao của Điện Kremlin có thể gặp vấn đề nếu chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài quá lâu hoặc gây ra quá nhiều thương vong. Cố vấn Điện Kremlin Yury Ushakov cho biết Nga thông cảm với lo ngại về an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Tổng thống Putin cảnh báo các lực lượng của Ankara cần hành động một cách cẩn trọng.

"Điều quan trọng là các bên cần thể hiện sự kiềm chế và đánh giá các bước đi thực tế nhằm tránh gây tổn hại tới những nỗ lực hướng tới thỏa thuận chính trị", Ushakov nói thêm.

Vladimir Frolov, cựu quan chức ngoại giao cấp cao Nga, cho rằng Moscow nhiều khả năng sẽ không phản đối chiến dịch Mùa xuân Hòa bình nếu nó chỉ diễn ra trong vùng đệm rộng 30 km và sớm kết thúc. Mọi động thái leo thang hoặc kéo dài xung đột của Thổ Nhĩ Kỳ có thể gặp phản ứng cứng rắn của Nga nhằm cho thấy tầm ảnh hưởng của nước này ở Trung Đông.

"Nếu Tổng thống Erdogan tìm cách tiến sâu hơn vào lãnh thổ Syria và chia cắt lãnh thổ nước này, Nga có thể triển khai các trạm giám sát tiền phương và mở rộng ô phòng không để răn đe. Quân đội Nga đang kiểm soát không phận Syria, không quân Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có thể hoạt động tự do với sự đồng ý của họ", Frolov nhận xét.