Trước đó, tại Công văn số 53 mới đây, HoREA đã nêu một số kiến nghị nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2018 – 2020. Theo HoREA thực hiện gói ưu đãi tín dụng 30.000 tỷ đồng, đã có hơn 10.000 người được mua nhà ở xã hội. Sau khi gói ưu đãi này kết thúc đã phát sinh hai vấn đề.

Thứ nhất, kể từ ngày 1/6/2016 đến nay, các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội đang xây dựng sở dang đã không còn được tiếp tục vay vốn ưu đãi nên phải vay ngân hàng với lãi suất thương mại (cao gấp đôi, lại khó vay), làm công trình bị kéo dài, thậm chí dở dang đến nay.

Thứ hai, kể từ ngày 1/1/2017, người mua nhà ở xã hội mà chưa được nhận nhà trong năm 2016 thì không được tiếp tục giải ngân vốn tín dụng ưu đãi mà phải chuyển sang vay ngân hàng với lãi suất thương mại khiến người mua nhà lâm vào tình cảnh cực kỳ khó khăn. Ví dụ, điển hình như dự án Bright City (Hà Nội) hay dự án HQC Plaza (tại xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh, TP Hồ Chí Minh).

Do vậy, Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng và Thống đốc NHNN áp dụng một mức lãi suất ưu đãi 4,8%/năm trong năm 2018 đối với tất cả các đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, không phân biệt vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) hoặc vay tại các ngân hàng được NHNN chỉ định như Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Agribank; cũng không phân biệt trường hợp vay trong năm 2018 để mua nhà ở xã hội theo Nghị định 100/2015 hoặc mua theo Nghị quyết 02 ban hành năm 2013 của Chính phủ (gói tín dụng 30.000 tỷ đồng).

HoREA cũng kiến nghị áp dụng lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay trong năm 2018 đối với tất cả các đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, không phân biệt vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội hay tại các ngân hàng được chỉ định hoặc vay theo gói tín dụng 30.000 tỷ đồng.

Trong văn bản trả lời, NHNN cho biết, về lãi suất cho vay nhà ở xã hội: Hàng năm cơ quan này đã rà soát, căn cứ diễn biến thị trường để ban hành hoặc trình Thủ tướng về các mức lãi suất cho vay ưu đãi. “Mức lãi suất phải phù hợp áp dụng đối với từng chương trình cho vay, đối tượng vay vốn và mục đích vay vốn theo đúng quy định về lãi suất cho vay hỗ trợ nhà ở tại Luật Nhà ở, Nghị định 100, Nghị quyết 02/NQ-CP và các văn bản liên quan”, NHNN cho biết. Vì vậy, kiến nghị của HoREA về việc áp dụng chung một mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội là chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Về lãi suất nợ quá hạn: Thông tư 39/2016 ngày 30/12/2016 của NHNN về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng quy định khi khoản nợ vay bị chuyển quá hạn thì tổ chức tín dụng cho vay áp dụng lãi suất quá hạn không vượt quá 150% lãi suất cho vay trong hạn tài thời điểm chuyển nợ quá hạn.

Trên cơ sở thẩm định về phương án vay vốn, vốn tự có, nguồn trả nợ cụ thể của từng khách hàng, ngân hàng sẽ thỏa thuận với khách hàng về lãi suất quá hạn và được quy định tại hợp đồng tín dụng phù hợp với quy định của pháp luật.

Trước đó, ngày 28/5/2018, Bộ Xây dựng cũng có Văn bản số 1248/BXD-QLN gửi Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung vốn tín dụng cho lĩnh vực nhà ở xã hội.

Trong văn bản này, Bộ Xây dựng nhận định, nguyên nhân chính dẫn đến việc phát triển nhà ở xã hội vẫn tiến triển rất chậm, nhiều khó khăn, ách tắc là do nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng để cho vay thực hiện chính sách nhà ở xã hội đến nay vẫn chưa được bố trí; Không có nguồn vốn để tiếp tục cho vay sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng.

“Trong các nguyên nhân trên, việc không bố trí được vốn ngân sách để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 22/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội là nguyên nhân chủ yếu", Bộ Xây dựng đánh giá.

Từ đó, Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung kế hoạch đầu tư công khai giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội, cụ thể là việc bổ sung vốn cho NHCSXH 3.000 tỷ đồng để thực hiện cho giai đoạn đến năm 2020; Cấp cho các tổ chức tín dụng theo đề nghị của NHNN Việt Nam tại văn bản số 9716/NHNN-TCKT ngày 21/12/2016 để bù lãi suất cho vay trong năm 2018 là 3.431 tỷ đồng".