Trung tuần tháng Sáu, tư lệnh hải quân Philippines đã đề nghị Nhật Bản cấp thêm các máy bay tuần tra hàng hải cho nước này. Lời đề nghị này mặc dù chưa cụ thể và hoàn toàn không đáng ngạc nhiên trong bối cảnh hai bên đang đẩy mạnh hợp tác an ninh, song cũng cho thấy những tiềm năng trong quan hệ hợp tác quân sự song phương Nhật Bản – Philippines. 

Theo tờ The Diplomat, q

uan hệ quốc phòng Nhật Bản – Philippines dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte đã tiếp tục được tăng cường, như một phần của quan hệ đối tác rộng lớn nhiều lĩnh vực giữa hai quốc gia. Hỗ trợ quốc phòng của Nhật Bản cho Philippines bao gồm đào tạo nhân lực, chuyển giao thiết bị, một trong số đó là việc chuyển giao 05 máy bay huấn luyện Beechcraft TC-90 của Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản (JMSDF) cho Manila.

Thỏa thuận chuyển giao các máy bay TC-90 vào năm 2016 trước khi Duterte nhậm chức là rất quan trọng khi đặt trong bối cảnh quan hệ hai nước, cũng như cách mà Nhật Bản đang thể hiện vai trò nhiều hơn trong an ninh khu vực. Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên Nhật Bản chuyển giao trang bị quốc phòng dư thừa cho nước khác miễn phí - thỏa thuận cho thuê ban đầu đã trở thành viện trợ - tiếp nối những sự thay đổi của pháp luật nội địa, cung cấp cho chính quyền Manila những khả năng nhất định để duy trì sự hiện diện và tuần tra thường xuyên trên biển Nam Trung Hoa.

Thỏa thuận này đã được triển khai trong vòng vài năm qua, với các đợt huấn luyện cho phi công hải quân Philippines. Hai chiếc TC-90 đầu tiên đã được bàn giao vào tháng 03/2017, và ba chiếc còn lại được giao vào tháng 03/2018, hoàn thành một phần thỏa thuận giữa hai bên. Sau khi máy bay được phía Philippines tiếp thu và đưa vào sử dụng, hai bên sẽ tìm cách mở rộng thêm sự hợp tác này.

Triển vọng này các được củng cố, khi trong một cuộc phỏng vấn vào hồi giữa tháng sáu, Phó Đô đốc Hải quân Philippines là Robert Empedrad đã nói rằng phía Nhật Bản muốn tiếp tục cung cấp cho Philippines nhiều máy bay tuần tra hàng hải hơn. “Trong chuyến thăm gần đây của tôi đến Nhật Bản, người đứng đầu Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản JMSDF đã cho biết ông muốn cung cấp cho phía Philippines thêm các máy bay TC-90 mà chúng tôi đã tiếp nhận trước đó”. Phát biểu này của ông Empedrad đã được truyền thông Philippines ghi lại.

Phó Đô đốc Empedrad không cung cấp thêm thông tin nào có ý nghĩa về những thỏa thuận nói trên, như thời gian hay số lượng máy bay được chuyển giao. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng sự bổ sung các máy bay này là một thúc đẩy lớn về năng lực của Hải quân Philippines trên nhiều mặt, bao gồm hoạt động trinh sát, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai. Các máy bay này cũng đặt nền móng cho sự hợp tác sâu hơn giữa hai nước về quốc phòng - an ninh.

Thông tin: Các máy bay TC-90 được Nhật Bản viện trợ cho Philippines là phiên bản quân sự của dòng máy bay Beecraft King Air model 90 series. Lực lượng phòng vệ bờ biển Nhật Bản đã sử dụng các máy bay này từ năm 1973, với tổng cộng 40 chiếc: 34 chiếc TC-90 huấn luyện, 5 chiếc LC-90 vận tải và 1 chiếc UC-90 trinh sát và vận tải trên không. Các máy bay TC-90 thuộc biên chế Phi đội huấn luyện 202 (Kyoiku Kokutai 202) tại căn cứ Tokushima. Đến năm 2005, phi đội TC-90 đã có 500.000 giờ bay an toàn không tai nạn.

Mặc dù được thiết kế với vai trò chính là huấn luyện bay sơ cấp, song các máy bay TC-90 cũng có thể được sử dụng cho mục đích quân sự, bao gồm bay tuần tra biển hay thực hiện các nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn. Các máy bay TC-90 có vận tốc hành trình khoảng 400km/h, có thể hoạt động ở dải tốc độ thấp đến 145km/h, tầm bay xa khoảng 2.500km, rất phù hợp cho vai trò tuần tra biển. Độ ổn định cao của các máy bay này đã được chứng minh bằng lịch sử hoạt động lâu dài cho JMSDF.