Từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu trong nước bình quân tăng 27,26% và tăng gần 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài giá xăng dầu tăng cao, từ đầu năm đến nay giá gas cũng tăng gần 27%. Hiện xăng RON95 ở mức 31.570 đồng/lít. Tỷ trọng thuế chiếm 38% nên 1 lít xăng đang "cõng" hơn 11.700 đồng tiền thuế.

Thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, các đại biểu Quốc hội lo ngại giá xăng đã vượt 31.000 đồng và còn có thể tăng thêm nếu giá thế giới vẫn xu hướng đi lên, sẽ ảnh hưởng tới tiêu dùng, phục hồi kinh tế và lạm phát. Nguy cơ hơn nữa, chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho các DN để hồi phục sau dịch bệnh mà Chính phủ vừa ban hành có thể bị vô hiệu hóa vì lạm phát.

PGS.TS Trần Hoàng Ngân (đại biểu Quốc hội), hiện tại, thuế bảo vệ môi trường đã được giảm 50%, vẫn còn 50% nữa có thể sử dụng nếu diễn biến giá cả leo thang mạnh hơn. Ngoài ra, mức thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào xăng dầu là 10% vẫn chưa được sử dụng. “Bởi xăng dầu không còn là mặt hàng đặc biệt nữa mà là mặt hàng thiết yếu. Không có lý do gì chúng ta lại đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng. Các nước Thái Lan, Hàn Quốc, Ba Lan, Ấn Độ… cũng đã giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu”- PGS.TS Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, PGS.TS Trần Hoàng Ngân cho rằng, có thể xem xét giảm thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu. Hiện trong cơ cấu giá xăng, dầu cơ sở, mỗi lít xăng, dầu bán ra đang chịu 4 loại thuế gồm thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Ngoài các khoản thuế nêu trên, mỗi lít xăng còn phải cộng thêm chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức, mức trích lập quỹ bình ổn và lợi nhuận của DN.

Việc Bộ Tài chính đề xuất giảm thuế nhập khẩu xăng được các chuyên gia đánh giá là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, mức thuế nên giảm sâu hơn nữa mới thực sự phát huy hiệu quả. Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam Bùi Ngọc Bảo nhận xét, việc giảm thuế MFN từ 20% xuống 12% vẫn chưa thực sự tạo sức hút cho các đơn vị kinh doanh xăng dầu tìm kiếm các thị trường mới.

Hiện mặt hàng xăng động cơ, không pha chì dùng để sản xuất xăng RON92, RON95 có thuế suất MFN là 20%, thuế suất FTA tại các Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA), Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á Âu (VNEAEU) là 8%, EVFTA là 20%. Nếu giảm thuế MFN xuống 12%, mức chênh lệch 4% giữa thuế suất MFN và thuế suất FTA đối với xăng là rất lớn. Vậy nên họ vẫn sẽ ưu tiên nhập khẩu tại các thị trường cũ như Hàn Quốc, ASEAN với mức thuế suất FTA 8%.

Từ phân tích trên, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam Bùi Ngọc Bảo cho rằng, nếu thực sự muốn đa dạng nguồn cung, thuế MFN phải giảm từ 20% xuống còn 8%, bằng với thuế suất FTA. Khi đó, các công ty xăng dầu mới hào hứng tìm các nguồn nhập khẩu mới để đa dạng nguồn cung.

Theo Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, PGS.TS Hoàng Văn Cường, việc giảm hoặc xóa thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, các bên đều được hưởng lợi. Khi giảm hoặc xóa sắc thuế này sẽ kéo giảm chi phí của DN, chi phí logistics, chi phí vận chuyển, hàng hóa cũng sẽ giảm. Điều này giúp DN có điều kiện giữ giá hàng hóa, đảm bảo ổn định thị trường.

Ngoài ra, sau mỗi lần giảm thuế, lệ phí trước bạ… để hỗ trợ người tiêu dùng thì tổng số thuế thu ngân sách tăng lên. Đơn cử việc giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước 6 tháng cuối năm 2020. Số thu lệ phí trước bạ giảm theo chính sách là 7.314 tỷ đồng nhưng tổng số thu ngân sách Nhà nước tăng 14.110 tỷ đồng. Bởi số tiền thuế, lệ phí giảm luôn được người dân sử dụng mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ, nhờ đó người kinh doanh, DN bán được nhiều hàng hơn, hoạt động tiêu dùng và sản xuất - kinh doanh sôi động ắt ngân sách sẽ tăng thu.