Indonesia đang đàm phán với chính phủ Mỹ về việc di dời các công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc sang nước này khi các doanh nghiệp và chính phủ trên toàn thế giới đang tìm cách đa dạng hóa nơi sản xuất để đối phó với sự gián đoạn chuỗi cung ứng do Covid-19 gây ra.

Luhut Panjaitan, Bộ trưởng điều phối của Indonesia về các vấn đề hàng hải và đầu tư, cho biết chính phủ của ông đang dành nhiều vị trí cho các doanh nghiệp Mỹ trong các khu công nghiệp. Chúng bao gồm khu công nghiệp Kendal ở Trung Java, một đặc khu kinh tế có ưu đãi về thuế.

Một địa điểm khác cũng đang mời gọi là khu công nghiệp Brebes, một trong 89 Dự án Ưu tiên Quốc gia được Tổng thống Joko "Jokowi" Widodo lựa chọn để phát triển. Ông Panjaitan cho biết khoảng 20 công ty Mỹ đã thể hiện sự quan tâm đến việc chuyển đến Indonesia.

Người phát ngôn của bộ nói thêm rằng ông Panjaitan đã có cuộc hội đàm với giám đốc điều hành của Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ, một cơ quan chính phủ Mỹ, sau khi ông Jokowi nói chuyện với Tổng thống Trump".

Indonesia xếp hạng cao hơn Việt Nam về Chỉ số Hiệu suất Công nghiệp Cạnh tranh của Liên Hợp Quốc. Thu nhập trung bình hàng tháng của cả lao động có trình độ trung bình và tay nghề thấp ở Indonesia thấp hơn ở Việt Nam, theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới.

Tuy nhiên, Indonesia có lịch sử phải vật lộn với việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, chỉ bằng 1,8% tổng sản phẩm quốc nội của nước này năm 2018. Tỷ lệ này thấp hơn so với các đối thủ khu vực như Việt Nam, Thái Lan và Malaysia.

Trong số 33 công ty, tính đến tháng 10/2019, đã chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc kể từ khi cuộc chiến thương mại bắt đầu, 23 công ty đã chuyển sang Việt Nam, phần còn lại chuyển sang Malaysia, Thái Lan và Campuchia. "Các doanh nghiệp đang rời khỏi Trung Quốc, nhưng không đến Indonesia vì các nước láng giềng của Indonesia hấp dẫn hơn", Ngân hàng Thế giới cho biết.

Ngay cả khi đại dịch thúc đẩy sự dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, Indonesia vẫn có khả năng bỏ lỡ cơ hội này, các nhà kinh tế tại Citigroup dự đoán.

"Các nền kinh tế có nhiều khả năng được hưởng lợi từ sự đa dạng hóa vị trí sản xuất như vậy là những nền kinh tế có mức độ xuất khẩu tương tự như Trung Quốc, và do đó đã có sẵn chuỗi cung ứng", một báo cáo gần đây được công bố bởi ngân hàng Mỹ cho biết. "Việt Nam, Ấn Độ, Malaysia, Đài Loan và Thái Lan có thể là những người hưởng lợi trong thời gian tới".

Các nhà lãnh đạo công nghệ Mỹ như Microsoft và Google đang tăng cường nỗ lực di dời sản xuất các thiết bị mới từ Trung Quốc đến Việt Nam và Thái Lan. Apple sẽ sản xuất hàng triệu tai nghe không dây AirPod tại Việt Nam lần đầu tiên trong quý này.

Yulius Yulius, giám đốc điều hành và đối tác cao cấp tại văn phòng Jakarta của Tập đoàn tư vấn Boston cho biết, những hạn chế của Indonesia trong mắt các nhà đầu tư có thể là do khó khăn về giấy phép lao động và đất. "Tại Việt Nam, chính phủ có thể cung cấp cho bạn đất đai và đảm bảo rất nhiều thứ sẽ được giải quyết”, ông cho hay.

Hồi tháng Hai, ông Widodo đệ trình lên quốc hội một loạt các thay đổi đối với luật lao động cứng nhắc của đất nước này. Nhưng các cuộc thảo luận về luật này đã bị hoãn vào tháng Tư sau khi hàng ngàn người Indonesia mất việc do Covid-19 và các công đoàn lao động dọa sẽ tổ chức các cuộc biểu tình rầm rộ bất chấp các biện pháp giãn cách xã hội.

Dịch bệnh cũng có khả năng khiến các nhà đầu tư kiểm tra sự sẵn sàng đối phó dịch của chính phủ khi xem xét chọn điểm di rời, ông Yulius cho biết.

"Nếu bệnh lây lan trong nhà máy ... điều đó sẽ có tác động lớn. Các quốc gia cũng cần có kế hoạch về cách đối phó không chỉ với tình hình hiện tại, mà còn làm thế nào để chuẩn bị cho một sự bùng phát bệnh tiềm năng tiếp theo, hoặc loại virus tiếp theo sẽ xảy ra ", ông Yulius nói.

Indonesia cũng có thể tụt lại phía sau các đối thủ về vấn đề đó. Số ca nhiễm Covid-19 được xác nhận đã tăng vọt ở Indonesia trong tháng Năm lên 25.773, từ 9.771 vào cuối tháng 4, trong khi Việt Nam chỉ ghi nhận 328 ca nhiễm tăng nhẹ so với 270 ca trong cùng kỳ. Và Việt Nam chưa có trường hợp tử vong nào do Covid-19.

Indonesia là một "nơi tốt để tái định cư vì chúng tôi là một thị trường tiềm năng với dân số cao nhất Đông Nam Á", Sanny Iskandar, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Công nghiệp Indonesia cho biết. “Tuy nhiên, tầm nhìn của tổng thống về cải thiện nguồn nhân lực và đơn giản hóa giấy phép và quy định phải được thực hiện, chứ không chỉ là một kế hoạch và lời hứa. Các gói cải cách kinh tế đầy hứa hẹn đã kết thúc không rõ ràng, và điều đó gây thất vọng cho các nhà đầu tư cũng như các doanh nhân", ông Iskandar nói thêm.