Trước khi rộ lên việc mua bán tôm hùm đất, năm 2006 tôm hùm đất được đưa vào Việt Nam, nuôi thử nghiệm ở các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam. Năm 2012 loại sinh vật ngoại lai này tiếp tục được đưa về  Phú Thọ nuôi thử nghiệm.

Kết quả nuôi thử nghiệm cho thấy đây là loài thủy sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao với môi trường, thường đào hang sâu 1-2m nên có khả năng phá hủy hệ thống tưới tiêu nông nghiệp.

Đặc biệt, chúng còn là vật chủ lây truyền, phát tán nhiều loại bệnh dịch ra môi trường, cạnh tranh thức ăn, tiêu diệt loài tôm, cá bản địa.

Vì thế loài tôm này không có tên trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là loài ngoại lai xâm hại. Do đó việc kinh doanh, tiêu thụ loài tôm này là vi phạm quy định pháp luật về đa dạng sinh học và thủy sản.

Việc đưa tôm hùm đất về nuôi thử nghiệm nhiều lần tại nhiều địa phương ở Việt Nam đặt ra câu hỏi: Tại sao trước khi đưa về nuôi thử nghiệm, trước khi cho phép nhập khẩu cơ quan quản lý có tìm hiểu kỹ đặc tính của các loài sinh vật ngoại lai này hay không?

Trả lời báo chí, đại diện Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) - cơ quan cấp phép việc nhập khẩu động vật và các sản phẩm động vật, cho biết, đối với tôm hùm đất sống (hay còn gọi là tôm hùm nước ngọt) có tên khoa học là Procambarus clarki, có tên trong Phụ lục 2 Loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại ban hành kèm theo Thông tư số 35/2018/TT-BTNMT ngày 28/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Quy định tiêu chí xác định và ban hành Danh mục loài ngoại lai xâm hại.

Theo đó, loại tôm hùm đất sống không có tên trong Phụ lục VIII Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại việt nam. Như vậy, chỉ có tôm hùm đất sống mới thuộc loài động vật ngoại lai xâm hại cấm nhập khẩu và buôn bán tại nước ta.

Theo trả lời của Cục Thú y chỉ cấm việc nhập khẩu buôn bán tôm hùm đất sống, còn tôm hùm đất đông lạnh không cấm. Thế nhưng việc nhu cầu thị trường tăng ai có thể đảm bảo không xuất hiện tình trạng nuôi lén lút hoặc nhập lậu tôm hùm sống về tiêu thụ.

Đặt ra vấn đề này là bởi nếu đã cấm nuôi trồng, nên cấm cả việc tiêu thụ. Bởi nếu cầu tăng, giá trị lớn gian thương sẵn sàng bất chấp để đưa về khi đó sẽ rất khó kiểm soát.

Điển hình là mới đây, dù đã có lệnh cấm nhưng trong quá trình rà soát 48 cửa hàng ăn uống trên địa bàn, lực lượng QLTT Quảng Ninh đã phát hiện và xử lý 2 trường hợp vi phạm kinh doanh tôm càng đỏ, tiêu huỷ 7kg, phạt tiền 1,5 triệu đồng.

Cụ thể, Đội Quản lý thị trường số 4, Cục Quản lý thị trường Quảng Ninh đã kiểm tra quán ăn của hộ kinh doanh Hoàng Văn Tăng (số 171 Tuệ Tĩnh, phường Ka Long, Móng Cái) và phát hiện 3kg tôm càng đỏ. Đội tiến hành lập biên bản, xử phạt 750.000 đồng, đồng thời tiêu huỷ toàn bộ tang vật.

Ngoài ra, Đội tiếp tục kiểm tra hộ kinh doanh cơm Thúy, có địa chỉ tại số 70 Triều Dương, phường Trần Phú, Móng Cái, phát hiện 4 kg tôm càng đỏ, xử phạt 750.000 đồng, tiêu hủy toàn bộ sản phẩm.

Tại Lạng Sơn, qua công tác của tuần tra kiểm soát giao thông, phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Lạng Sơn đã phát hiện chiếc xe ô tô khả nghi đi từ hướng Lạng Sơn về Bắc Ninh có dấu hiệu chuyên chở hàng cấm...

Tiến hành kiểm tra xe ô tô khách BKS 29B-135.04, do Đoàn Đại Hiệp (SN 1982) trú tại xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên) điều khiển.

Trên xe chở 3 thùng xốp, bên trong có chứa 45 kg tôm hùm đất. Bước đầu lái xe khai nhận đã được một người đàn ông không rõ tên tuổi thuê chở 3 thùng xốp trên từ khu vực Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Đồng Đăng, huyện Cao Lộc về Đồng Kỵ, Bắc Ninh với giá 100 nghìn đồng/1 thùng.

Thông tin từ tỉnh Lào Cai vừa cho biết, gần đây cơ quan phòng chống buôn lậu tỉnh này liên tục bắt được các lô nhập lậu tôm càng đỏ (tôm hùm đất) từ Trung Quốc vào Việt Nam. Từ ngày 1 đến 22-5, đã bắt giữ 945kg tôm loại này. Tuy nhiên khi cơ quan chức năng kiểm tra thực tế tại 19 chợ kinh doanh thủy sản trên địa bàn TP Hà Nội lại không phát hiện cơ sở nào kinh doanh; việc kinh doanh, tiêu thụ tôm càng đỏ chủ yếu trên mạng xã hội.