Nên mang tượng 12 con giáp khỏa thân ở Hòn Dấu đi làm kè chắn sóng biển?

Trao đổi với chúng tôi, nhà điêu khắc Trần Đức Khương, Công ty Điêu khắc Đức Tân (Bình Thạnh, TP. HCM) cho biết, người dân phản ánh tượng đá 12 con giáp phản cảm là đúng và điêu khắc ghép như vậy là trái với văn hóa điêu khắc.

Nhà điêu khắc Trần Đức Khương nói: “Tôi đã đọc thông tin và xem hình ảnh về tượng 12 con giáp ở khu du lịch Hòn Dấu (Hải Phòng) và nhận thấy người điêu khắc tượng 12 con giáp đã cách điệu quá đà các tượng trên. 12 con giáp có trong tín ngưỡng dân tộc, gắn 12 con giáp với thân con người là không được, ghép như vậy là phản cảm, trái với văn hóa truyền thống”.

Nhà điêu khắc Trần Đức Khương cho hay, tác phẩm 12 con giáp kể trên có thể để ở phòng trưng bày của một nghệ nhân điêu khắc để giới thiệu về tác phẩm của nghệ nhân thì không sao. Tuy nhiên, trưng bày các tác phẩm trên ở khu du lịch có nhiều người đến chiêm ngưỡng là không được.

Trong khi đó nhà điêu khắc Lưu Danh Thanh nói: “Tượng quá xấu”, vấn đề không nằm ở chỗ tượng khoả thân có dung tục hay không, cái cốt lõi là tượng quá xấu và cách đặt vấn đề sai lầm.

“Cách đặt vấn đề gắn 12 con giáp vào thân người là hạ thấp con người, không hợp tâm linh Việt Nam: Tất cả con giáp đi với năm sinh từng người, đây đưa văn hoá trần trụi vào không phù hợp. Ngay cả nếu họ có làm đẹp như tượng Hy Lạp chưa chắc đã hợp. Đừng tranh luận dung tục, phồn thực bởi tác phẩm nghệ thuật phồn thực của Ấn Độ chẳng hạn, cực đẹp”, ông nói.

Ông Lưu Danh Thanh còn chỉ ra sự “ô hợp, hỗn mang”: Trong số tượng này riêng con gà tạo tác chân gà, còn lại đều là chân người và nếu không đề biển tên ở dưới chưa chắc biết đấy là con gì. Các tượng này đều ở dáng tĩnh, hai chân thẳng và “chỉ khác cơ bắp và bộ phận sinh dục.

Nhà điêu khắc Lưu Danh Thanh cho rằng, không nên dùng vải che, không nên quây lại, vì vấn đề lớn nhất của số tượng này không nằm ở chỗ khoả thân hay không: “Tốt nhất nên cất đi. Tôi lo ngại về nhận thức thẩm mỹ, nếu cái nào cũng gọi là mỹ thuật, cứ đục tượng đá thành nghệ thuật hết thì gay go quá”. Giải pháp mạnh nhất đối với tượng 12 con giáp này theo đề xuất của nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Thành là “đào sâu chôn chặt. Có lẽ chất liệu đá nguyên khối có chất lượng tốt nên phủ xi măng lên và đem làm kè chắn sóng biển”.  

PGS. nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Thành coi đây là sự “xúc phạm nghệ thuật, xúc phạm con người”. “Tôi lấy làm ngạc nhiên tại sao ở mảnh đất tâm linh Hòn Dấu lại xuất hiện những tượng xấu, phản cảm đến thế này”, ông nói.

Không chỉ chê hình thức xấu, nhà điêu khắc Xuân Thành còn phân tích khía cạnh người dân châu Á tôn thờ 12 con giáp như linh vật nhưng lại bị đối xử như cách tạo hình này. Thậm chí ông cho rằng việc tạo tác con vật này dễ liên tưởng “chuyện không hay ở Đồ Sơn”.

Hoạ sĩ Trần Khánh Chương, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam cũng thừa nhận “12 con giáp này không đẹp, lại còn kết hợp giữa châu Âu với châu Á không ổn chút nào”. “Tôi sang Đức, cả dãy tượng khoả thân có sao đâu bởi tôi thấy đẹp. Ngay Bảo tàng Dân tộc học cũng có những tượng về bộ phận sinh dục nam nữ nhưng đó là văn hoá, hơn nữa mấu chốt ở chỗ, nghệ thuật phải đẹp”, hoạ sĩ Trần Khánh Chương nói.