Người Kurd ở Syria là ai? Vì sao họ bị Thổ Nhĩ Kỳ tấn công?

Thứ ba, 08/10/2019, 12:40 PM

Tổng thống Mỹ Trump thực hiện lời hứa khi tranh cử khi rút quân khỏi Syria, để Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào miền Bắc Syria tấn công người Kurd. Vậy người Kurd là ai? và mục đích của Thổ Nhĩ Kỳ là gì?

vai-tro-cua-nguoi-kurd-o-syria-vi-sao-ho-bi-tho-nhi-ky-tan-cong
Lực lượng Dân chủ Syria và quân đội Mỹ tuần tra gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ở Hasakah, Syria, ngày 14/11/2018.

Người Kurd là ai?

Số phận của người Kurd ở Bắc Syria đang bị thách thức trước cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ. Người Kurd từng là đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở Syria. Nhóm người này đang nỗ lực để đạt được một mức độ tự trị ở miền Bắc Syria.

Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), một liên minh do các chiến binh người Kurd Syria lãnh đạo, cáo buộc Mỹ từ bỏ nghĩa vụ của mình khi rút quân, mở đường cho Thổ Nhĩ Kỳ tấn công Bắc Syria.

SDF cũng cảnh báo rằng một vụ tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ có thể phá hủy những thành quả đã đạt được trong cuộc chiến tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

SDF nói rằng họ sẽ "không ngần ngại để tự bảo vệ mình ngay lập tức" và kêu gọi người dân trong khu vực "bảo vệ quê hương của chúng ta khỏi sự xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ”.

"Các lực lượng Mỹ cho chúng tôi thấy rằng đây không phải là cách họ coi trọng tình bạn và liên minh", ông Mustafa Bali, phát ngôn viên của SDF, viết trên Twitter hôm 7/10, nói thêm rằng quyết định của ông Trump "sắp hủy hoại lòng tin và sự hợp tác giữa SDF và Mỹ”.

Người Kurd Syria có rất ít người ủng hộ khác. Bên trong Syria, hầu hết những gì còn lại của phong trào nổi dậy là các lực lượng được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn và chống lại SDF. Mối quan hệ của người Kurd với chính phủ của Tổng thống Bashar Assad cũng rất lạnh nhạt.

Một số nhà phân tích suy đoán rằng người Kurd sẽ bị buộc phải nhờ tới sự bảo vệ chính phủ Assad.

Vai trò của người Kurd tại Syria là gì?

Người Kurd là người điều khiển liên minh SDF được Mỹ hỗ trợ và huấn luyện. Cùng chiến đấu với Mỹ trong cuộc chiến chống IS. Trong cuộc chiến đó, họ đã bị mất hàng ngàn thành viên.

Những thành tích và đóng góp của SDF trong vai trò đồng minh của Mỹ đã được một loạt các quan chức hàng đầu của Mỹ khen ngợi. Sau 8 năm nội chiến ở Syria, SDF vẫn là nhóm vũ trang quan trọng duy nhất vẫn liên kết với Washington.

Video quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tấn công người Kurd ở Bắc Syria:

Mặc dù nhiều chiến binh và hầu hết các nhà lãnh đạo là người Kurd, SDF cũng bao gồm người Arab và các thành viên của các dân tộc thiểu số và tôn giáo khác của Syria.

Mỹ hỗ trợ quân sự hào phóng cho SDF, nhưng họ không tán thành con đường chính trị của liên minh này, trong đó có phần xa lánh Thổ Nhĩ Kỳ hơn nữa.

Kể từ khi sào huyệt của IS bị tiêu diệt vào đầu năm nay, SDF đã tiếp tục hợp tác với các lực lượng Mỹ để truy lùng tàn quân IS, đồng thời củng cố mạng lưới các hội đồng địa phương được thành lập để cai trị các khu vực được giải phóng khỏi IS.

Các lực lượng người Kurd cũng đã trở thành những người bảo vệ thực tế của hàng chục ngàn cư dân từng ở các vùng bị IS chiếm đóng và canh giữ hàng ngàn tù nhân IS ở Bắc Syria dù họ nhận được rất ít viện trợ để làm như vậy.

Nếu một cuộc xung đột mới nổ ra, câu hỏi về số phận của những người này cũng sẽ gặp nguy hiểm. Số tù binh IS không còn được canh giữ nữa có nguy cơ thoát ra ngoài.

Tại sao Thổ Nhĩ Kỳ lại tấn công?

Sự hợp tác chặt chẽ của Mỹ với SDF từ lâu đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh của Mỹ ở NATO tức giận. Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc các chiến binh người Kurd là những kẻ khủng bố và liên kết chặt chẽ với PKK, một tổ chức du kích đã nổi dậy hàng thập kỷ chống lại nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ.

Cả Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đều coi PKK là một tổ chức khủng bố. Nhưng nhiều quan chức Mỹ đã công khai bác bỏ về việc có sự liên kết giữa PKK và SDF.

Mặc dù có rất ít bằng chứng cho thấy các cuộc tấn công của phiến quân PKK vào Thổ Nhĩ Kỳ có nguồn gốc từ lãnh thổ do SDF kiểm soát, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cho rằng sự phát triển quyền tự trị của người Kurd ở biên giới phía Nam đất nước có nguy cơ gây bất ổn, đe dọa an ninh quốc gia.

Thổ Nhĩ Kỳ thường nêu ra những lo ngại này với Mỹ, và trong những tuần gần đây, các quan chức Mỹ đã tìm cách làm giảm căng thẳng bằng cách làm trung gian các thỏa thuận an ninh gần biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ với cả hai bên.

Nhưng những biện pháp đó đã không làm hài lòng các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ, khiến tổng thống của nước này, Recep Tayyip Erdogan, phải thông báo cho người đồng cấp Mỹ Trump trong một cuộc gọi điện thoại ngày 6/10 rằng ông dự định đưa lực lượng của mình vào Syria để tiêu diệt lực lượng người Kurd.

Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn tạo ra một không gian bên trong Syria, nơi 2 triệu người tị nạn Syria hiện đang ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể về đó định cư. Thổ Nhĩ Kỳ đã thúc đẩy Mỹ cùng nhau thiết lập một "vùng an toàn" kéo dài 32 km vào lãnh thổ Syria. Tuy nhiên, phía Mỹ được cho là không hứng thú với kế hoạch này. Ankara đã nhiều lần cảnh báo họ có thể có hành động quân sự đơn phương nếu kế hoạch không được thực hiện.