Vi phạm quy định về đấu thầu xây dựng: Bài học từ những gói thầu tại BQLDA Phú Xuyên và Công ty Chí Cường

Theo Báo cáo số 357/BC-UBND, ngày 25/7/2023 của UBND huyện Phú Xuyên gửi Thường trực Huyện uỷ và Ban Thường vụ Huyện uỷ Phú Xuyên về việc xử lý đối các đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công vi phạm quy định về đấu thầu tại các dự án của huyện đối với Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Chí Cường (Công ty Chí Cường) đã cung cấp thông tin không chính xác, thiếu trung thực về số liệu tài chính trong hồ sơ dự thầu tại Ban Quản lý Đầu tư xây dựng huyện Phú Xuyên (BQLDA Phú Xuyên).

LTS: Thời gian qua, việc áp dụng các quy định pháp luật về xây dựng, đầu tư, đấu thầu... tại các địa phương còn nhiều bất cập. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển lành mạnh trong lĩnh vực này. Tổng hội Xây dựng Việt Nam đã tham gia phản biện trong quá trình sửa đổi Luật Đấu thầu, các đơn vị của Tổng hội đã khảo nghiệm và viện dẫn nhiều tình huống thực tế. Để góp phần minh bạch, tuyên truyền việc áp dụng các quy định pháp luật vào thực tiễn và thông tin kịp thời các vấn đề liên quan, tòa soạn Người Xây dựng đăng tải bài viết: “Vi phạm quy định về đấu thầu xây dựng: Bài học từ những gói thầu tại BQLDA Phú Xuyên và Công ty Chí Cường”.

Một trong quyết định phê duyệt kết quả nhà thầu của BQLDA Phú Xuyên.

Nhà thầu khai “thiếu trung thực” hồ sơ dự thầu?

Công ty Chí Cường có trụ sở tại thôn An Bình, xã Bạch Hạ, huyện Phú Xuyên TP Hà Nội, trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng đơn vị này từng đấu 38 gói thầu và trúng cả 38 tại BQLDA Phú Xuyên (tính từ năm 2016 – nay), tổng giá trị trên 1.000 tỉ đồng.

Liên quan tới đơn vị này, ngày 25/7/2023, UBND huyện Phú Xuyên ra Báo cáo số 357/BC-UBND gửi Thường trực Huyện uỷ và Ban Thường vụ Huyện uỷ Phú Xuyên báo cáo về việc xử lý đối các đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công vi phạm quy định về đấu thầu tại các dự án của huyện.

Theo đó, đối với các nhà thầu thi công vi phạm điểm c, Khoản 4, Điều 89 Luật Đấu thầu, UBND huyện Phú Xuyên dự kiến ban hành quyết định cấm các nhà thầu thi công tham gia hoạt động đấu thầu 3 năm đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách do các cơ quan, Ban, ngành thuộc huyện và các xã, thị trấn trên địa bàn huyện quản lý và tổ chức lựa chọn nhà thầu.

Cụ thể, Công ty Chí Cường được cơ quan chức năng xác định đã cung cấp thông tin không chính xác, thiếu trung thực về số liệu tài chính trong hồ sơ dự thầu tại: Gói thầu số 03, toàn bộ chi phí xây dựng công trình nâng cấp tuyến tỉnh lộ 428 (từ Quốc lộ 1A đi

Minh Tân, Quang Lãng) và Gói thầu thi công xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào khu giết mổ gia súc tại xã Quảng Lãng, Tri Thuỷ.

Việc BQLDA Phú Xuyên chỉ đăng tải kết quả mở thầu mà không đăng tải kết quả lựa chọn đã khiến dư luận đặt nhiều nghi vấn. Liệu BQLDA Phú Xuyên có biết rõ nhà thầu sử dụng hồ sơ dự thầu không trung thực? Không đăng tải kết quả lựa chọn để tránh né các cơ quan chức năng chuyên môn? Chấp nhận vi phạm các Khoản của Điều 17 trong Thông tư số: 11/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Theo đó, Thông tư này quy định: “thời gian đăng tải bên mời thầu đăng tải kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trên hệ thống trong vòng 7 ngày làm việc, kể từ ngày phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; tài liệu đính kèm bao gồm quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đối với đấu thầu qua mạng; đối với gói thầu mua sắm hàng hóa phải công khai chi tiết thông tin về các hạng mục hàng hóa thuộc gói thầu”.

Điều đáng nói hơn, ngày 29/9/2022, cơ quan chức năng TP Hà Nội đã có kết luận sai phạm liên quan tới việc khai báo không trung thực của một số đơn vị trong đó có Công ty Chí Cường, đơn vị này vẫn trúng thêm được 10 gói thầu, với giá trị trên 500 tỉ đồng. Có thể đơn cử gói thầu sau của đơn vị này: Ngày 09/11/2022, gói thầu số 08: Chi phí thi công xây dựng + xây lắp PCCC + thiết bị PCCC + dự phòng, cho trường mầm non trung tâm thị trấn Phú Xuyên, giá gói thầu 66.112.466.707 VND, giá trúng 66,025,322,000 VND; gói thầu số 09, thi công xây dựng công trình, đảm bảo giao thông và dự phòng đường trục kết nối giao thông nối ĐT 428 - đường Truyền Thống - đường Thao Chính Nam Triều, giá gói thầu 80.064.765.000 VND, giá trúng 77,393,690,000 VND, phê duyệt kết quả trúng thầu ngày 21/12/2022; ngày 13/12/2022, đơn vị này tiếp tục trúng gói thầu số 07, thi công xây dựng công trình đường trục phát triển kinh tế Phượng Dực - Văn Hoàng, giá dự toán 168.830.926.000 VND, giá trúng 168,700,336,000 VND, thời gian thực hiện 600 ngày...

Chuyên gia khuyến cáo cần bổ sung thêm chế tài vào luật

Trao đổi với phóng viên, Tiến sĩ Kinh tế Nguyễn Minh Phong - Phó Vụ truởng, Phó Ban tuyên truyền lý luận Báo Nhân Dân; Nguyên trưởng phòng nghiên cứu kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội Hà Nội cho biết: “Để ra được kết luận rõ ràng, cơ quan chức năng TP Hà Nội có căn cứ, việc để cho một doanh nghiệp có vi phạm về hồ sơ đấu thầu tiếp tục được đấu thầu là một khiếm khuyết của luật pháp hiện hành. Nhẽ ra, trong quy định về các chế tài cần bổ xung thêm điều cấm đối với các nhà thầu có vi phạm nhưng chưa công bố. Theo pháp luật Đấu thầu hiện hành thì đơn vị này không sai. Tuy nhiên, qua sự việc cụ thể này mới thấy Luật Đấu thầu của chúng ta còn rất lỏng lẻo, tạo hệ lụy lâu dài cho chính họ và cho các đơn vị làm ăn chân chính. Theo tôi, Luật Đấu thầu cần bổ xung thêm chế tài, cấm các nhà thầu đã bị cơ quan chức năng chỉ ra sai phạm thực hiện đấu thầu trong một khoảng thời gian nhất định. Ngoài ra chế tài này cần có mức độ xử phạt tăng nặng đối với nhà thầu cố tình khai man hồ sơ để đấu thầu những gói thầu tiếp theo.

Về việc, chỉ trong thời gian ngắn BQLDA Phú Xuyên để “lọt” 3 nhà thầu ngoài Công ty Chí Cường còn có Công ty Cổ phần Phương Trang, Công ty TNHHMTV tư vấn đầu tư xây dựng và thương mại Ánh Dương cùng sử dụng hồ sơ dự thầu “thiếu trung thực về số liệu tài chính, số liệu về năng lực chủ chốt” tham gia và vẫn trúng thầu, liệu có tồn tại những điều bất thường?

Ông Phong chỉ ra: “Về mặt logic và khách quan có thể tồn tại 2 nhóm nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất có thể do năng lực của BQLDA kém và nhà thầu khai man một cách tinh vi, khó phát hiện. Nguyên nhân chủ quan là Ban biết rồi nhưng vẫn “lờ” đi. Việc Công ty Chí Cường đấu là trúng, với tỉ lệ cao như vậy khiến tôi liên tưởng tới vụ “Đường Nhuệ” ở Thái Bình đi đấu giá đất. Nếu ở địa phương chỉ có một mình đơn vị đó có năng lực, kinh nghiệm thực sự thì việc trúng cũng là điều dễ hiểu, còn nếu như ở địa phương đó có nhiều đơn vị sở hữu năng lực tương đương thì các cơ quan chức năng cần phải kiểm tra”.

Chia sẻ về giải pháp để tới đây công tác đấu thầu được minh bạch hơn, theo ông Phong, thực tế các vụ việc gần đây đã sáng tỏ, nhận thấy toàn là thông thầu, rồi đội giá, cài cắm các biện pháp kỹ thuật vào trong hồ sơ mời thầu đã gây bức xúc cho Nhân dân, doanh nghiệp, tới đây phải xử lý triệt để vấn nạn này. Ngoài ra, cần bổ xung thêm chế tài cấm nhà thầu đã bị cơ quan chức năng chỉ ra những sai phạm trong thời gian chờ công bố không được tham gia đấu thầu vào Luật Đấu thầu.

Trong thời gian chờ UBND huyện Phú Xuyên ra quyết định chính thức việc cấm thầu, Công ty Chí Cường cũng đã kịp chuẩn bị đủ công việc cho thời gian bị cấm bằng nhiều gói thầu có giá trị lớn như: Ngày 11/9/2023 Công ty Chí Cường trúng gói thầu Xây dựng trường mầm non Định Công ( ô D1/NT2) do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Hoàng Mai làm chủ đầu tư, giá gói thầu 87.695.666.389 VND, giá trúng 92,362,296,000 VND, thời gian thực hiện trong 450 ngày. Đặc biệt, tại Ban Quản lý dự án huyện Mỹ Đức, trong vòng chưa đầy 2 tuần, từ ngày 15 - 27/11/2023, đơn vị này đã trúng cả 2 gói thầu thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị chiếu sáng, cụ thể: ngày 15/11 nhà thầu trúng số 06 gói xây dựng hệ thống chiếu sáng các tuyến trục chính trên địa bàn xã Hương Sơn với giá 37.059.111.725 VND, giá trước đấu thầu 37.136.539.000 VND; ngày 27/11 trúng gói thầu số 6, xây dựng hệ thống chiếu sáng các tuyến trục chính trên địa bàn các xã Hồng Sơn và xã Phùng Xá, giá gói thầu 38.137.104.000 VND, giá trúng 38.060.282.716 VND…

Phóng viên Người xây dựng đã đặt lịch tại làm việc với UBND huyện Phú Xuyên, BQLDA Phú Xuyên, nhưng đến nay Toà soạn chưa nhận được sự phản hồi của các đơn vị này cũng là điều đáng tiếc, nó đã khiến việc nghiên cứu của chuyên gia chưa được trọn vẹn, đa chiều.