Quan hệ Mỹ - Trung đang ở giai đoạn căng thẳng gay go nhất khi Washington cấm Huawei mua phần mềm, chất bán dẫn do Mỹ sản xuất. Washington còn dọa đưa nhiều công ty công nghệ hàng đầu khác của Trung Quốc vào danh sách đen, South China Morning Post ngày 25/5 cho hay.

Mặc dù Mỹ có lý do chính đáng để cố gắng giải quyết mất cân bằng thương mại với Trung Quốc, nhưng việc Washington cấm Huawei và các công ty Trung Quốc khác sử dụng các thiết bị và phần mềm của Mỹ bị Bắc Kinh cho là nhằm kìm hãm sự phát triển công nghệ của Trung Quốc dù Mỹ có lấy lý do lo ngại an ninh.

Trong khi đó, nhiều nhà phân tích cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng sử dụng mối đe dọa cấm Huawei và các công ty công nghệ khác của Trung Quốc, để buộc Bắc Kinh phải nhượng bộ hơn trong các cuộc đàm phán thương mại - giống như năm ngoái ông đã làm với công ty viễn thông Trung Quốc ZTE.

Dù gì đi nữa, các lệnh cấm đối với Huawei gây thêm căng thẳng song phương giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và thậm chí có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh lạnh thực sự.

Điều đáng nói, trong khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đang đưa ra những lời hoa mỹ thách thức Washington, các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc lại giữ im lặng về vấn đề này.

Đầu tuần này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tới thăm tỉnh Giang Tây. Đây là chuyến công tác trong nước đầu tiên của ông kể từ khi căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang hai tuần trước. Mặc dù ông Tập không đề cập rõ ràng về căng thẳng với Mỹ, truyền thông nước ngoài đã nhanh chóng chú ý đến chuyến thăm của ông tới một công ty đất hiếm lớn ở Giang Tây và những nhận xét của ông về việc đất nước phải bắt đầu lại từ đầu.

Trung Quốc là nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới, vốn rất quan trọng trong việc sản xuất các linh kiện điện tử, công nghệ và thậm chí cả trong sản xuất vũ khí. Do đó, một số nhà phân tích cho rằng chuyến thăm và bình luận của ông Tập là một gợi ý tinh tế nhưng chắc chắn rằng nếu cần, Trung Quốc có thể tiến hành một cuộc chiến thương mại kéo dài và gây tổn hại không kém cho ngành sản xuất công nghệ cao của Mỹ.

Những người khác thì nhận định Bắc Kinh đơn giản chờ đợi nhiệm kỳ tổng thống của Trump kết thúc.

Mặc dù vẫn chưa rõ Trung Quốc đang định làm gì với những “cú giáng” của Mỹ, nhiều chuyên gia bình luận, chiến lược mà Bắc Kinh có thể sẽ dùng là xoa dịu căng thẳng với Washington.

Cho đến nay, các quan chức cấp cao Trung Quốc đã kiềm chế công khai chỉ trích Mỹ. Ví dụ, Đại sứ Trung Quốc tại Washington Cui Tiankai hôm 21/5  nói với Fox News rằng Bắc Kinh vẫn sẵn sàng đàm phán.

“Trung Quốc vẫn sẵn sàng tiếp tục cuộc hội đàm với các đối tác Mỹ để đi đến kết luận. Cánh cửa của chúng tôi vẫn mở”, ông nói.

Một điều thú vị nữa là mặc dù các phương tiện truyền thông chính thức rầm rộ phản đối Washington đang dùng áp lực cực đoan và chiến lược bắt nạt, nhưng không chỉ đích danh cá nhân Tổng thống Trump. Dường như truyền thông Trung Quốc vẫn đang cố kiềm chế để tránh khuấy động hơn nữa sự phẫn nỗ với nước Mỹ ở những người dân Trung Quốc bình thường.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tỏ ra lo ngại khi Bắc Kinh cố gắng huy động tình cảm dân tộc thông qua các phương tiện truyền thông. Chẳng hạn như kênh phim Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã bất ngờ bỏ nhiều phim Mỹ để phát sóng 4 bộ phim điện ảnh và phim tài liệu chống Mỹ.

Ren Zhengfei, người sáng lập và CEO của Huawei, cảnh báo về việc khuấy động tình cảm dân tộc ngay cả sau khi công ty của ông bị thêm vào danh sách đen của Mỹ.

Ông Ren cho biết Huawei đã chuẩn bị đầy đủ cho cuộc đối đầu với Mỹ vì Huawei đã trở thành một người khổng lồ công nghệ toàn cầu. Ông bác bỏ những lo ngại rằng lệnh cấm của Mỹ sẽ có tác động tàn phá đối với hoạt động và lợi nhuận của công ty.

Mặc dù các công ty Mỹ như Google, Microsoft đã bắt đầu tuân thủ các quy định của Mỹ, ngừng hợp tác và cung cấp dịch vụ cho Huawei, ông Ren cho biết các công ty Mỹ không có lỗi.

Trên thực tế, ông đánh giá cao các công ty Mỹ vì sự đóng góp của họ cho sự phát triển của Huawei, do vậy ông không ủng hộ việc khuấy động tình cảm chống Mỹ.

Ren cho rằng hỗ trợ Huawei không nhất thiết là mua điện thoại thông minh Huawei. Mua hay không mua sản phẩm của Huawei chỉ là một quyết định thương mại. Ông nhấn mạnh không nên kết nối nó với chính trị hay lòng yêu nước. Ông nói rằng tương lai của Trung Quốc nằm ở việc “cởi mở” vì làm như vậy sẽ giành được nhiều bạn bè hơn cho đất nước.

Vì vậy, bây giờ, Trung Quốc sẽ khôn ngoan khi tiếp tục theo đuổi đàm phán thay vì trả đũa Mỹ bằng cách nhằm vào các công ty Mỹ. Khi ông Tập và ông Trump dự kiến sẽ gặp nhau tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nhật Bản vào tháng tới, đó là cơ hội tốt để họ đạt được thỏa thuận giảm bớt căng thẳng.