Tổng hội Xây dựng Việt Nam đã tham gia giám định, phản biện trong quá trình sửa đổi Luật Đấu thầu và tìm ra được nhiều tình huống thực tế. Một vấn đề phát sinh trong nhiều năm gần đây là nhiều nhân sự trong hồ sơ dự thầu có có bằng cấp không hợp pháp. Việc này ảnh hưởng thế nào đến đấu thầu trong xây dựng?
Ngày 18/11/2024, Ban Quản lý dự án chuyên ngành (QLDACN) giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phê duyệt gói thầu số 15B; Xây lắp kè kênh đối lưu thuộc dự án Nạo vét kênh Bến Đình, thành phố Vũng Tàu trị giá 343.241.593.175 đồng, trong đó liên danh Xây lắp kè kênh đối lưu (gồm: Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương – Công ty TNHH Xây dựng và khảo sát công trình Thanh Tuấn) bị loại vì lý do khai báo năng lực nhân sự không trung thực.
Theo đó, nhà thầu liên danh Đạt Phương – Thanh Tuấn bố trí ông Lê Anh Tuấn làm cán bộ phụ trách vệ sinh môi trường và có kèm theo tài liệu chứng minh đã thi công xây lắp cống Năm Căn, Xẻo Đìa, Cây Me, Nhà thờ Lương Hòa công trình cống Hậu Giang 3 (huyện Long Mỹ, Hậu Giang) theo Hợp đồng số 14/HĐ-XD/2017 ngày 05/7/2017.
Tuy nhiên, ngày 05/11/2024, Ban QLDACN giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có Văn bản số 1882/CV-DAGT gửi Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và PTNT tỉnh Hậu Giang đề nghị xác minh nhân sự tham gia thi công gói thầu nêu trên và nhận được văn bản phúc đáp số 1031/BQLDA-NN ngày 11/11/2024 khẳng định: “không có tên ông Lê Anh Tuấn tham gia thi công gói thầu nêu trên”.
Từ đó, Ban QLDACN Bà Rịa – Vũng Tàu loại bỏ nhà thầu Đạt Phương – Thanh Tuấn và kết luận “nhà thầu kê khai kinh nghiệm trong công việc tương tự của nhân sự chủ chốt không trung thực, bao gồm các ông Lê Anh Tuấn (cán bộ phụ trách vệ sinh môi trường”.
Gần đó, vào ngày 08/11/2024, Ban QLDACN giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phê duyệt gói thầu số 15A, trị giá 343.483.052.611 đồng và cũng loại liên danh Xây lắp kè dọc đường bê tông (gồm: Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương – Công ty TNHH Xây dựng và khảo sát công trình Thanh Tuấn – Công ty CP Xây dựng Hạ tầng giao thông Thủy lợi Hà Nội) vì lý do nhân sự sử dụng bằng đại học không hợp lệ, tức có dấu hiệu làm giả.
Cụ thể, ngày 09/9/2024, Ban QLDACN giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có Văn bản số 1365/CV-DAGT gửi Trường ĐH Xây dựng Hà Nội đề nghị xác minh văn bằng tốt nghiệp đại học và nhận được Văn bản số 223/ĐHXDHN-QLĐT ngày 18/9/2024 của Trường ĐH Xây dựng Hà Nội khẳng định: “không có tên trong hồ sơ gốc cấp bằng tốt nghiệp đại học cho ông Hồ Trọng Thi (được nhà thầu bố trí làm cán bộ phụ trách an toàn lao động, vệ sinh lao động)”.
Được biết, người đại diện pháp luật của Công ty Cổ phần Xây dựng Hạ tầng Giao thông Thủy lợi Hà Nội là ông Ngô Quý Mừng, còn đại diện pháp luật chi nhánh Công ty tại địa chỉ số 37/2C/6 đường C18, Phường 12, quận Tân Bình (TP.HCM) lại cũng có tên là Hồ Trọng Thi.
Trước đó, ngày 23/8/2024, Ban QLDACN Giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng phê duyệt Gói thầu số 20 (Xây lắp đoạn từ Km4+740 đến cuối tuyến và cầu cạn qua Mũi Kỳ Vân)” trị giá 305.396.943.363 đồng. Theo đó, Liên danh Xây lắp đường và cầu qua Mũi Kỳ Vân - Vũng Tàu (gồm có: Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương – Công ty TNHH Thanh Tiến) bị loại vì có nhân sự sử dụng bằng cấp không hợp pháp.
Cụ thể, ngày 29/7/2024, Ban QLDACN tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có Văn bản số 1066/CV-DAGT gửi Trường Đại học Giao thông Vận tải đề nghị xác minh văn bằng tốt nghiệp đại học và nhận được văn bản phúc đáp ngày 05/8/2024 của Trường Đại học GTVT.
Theo đó, Trường ĐH GTVT xác nhận không cấp bằng tốt nghiệp đại học cho các ông Lương Viết Thắng, Đặng Đình Kiên (nhà thầu liên danh Công ty Đạt Phương đã bố trí ông Lương Viết Thắng làm Chỉ huy trưởng công trường và ông Đặng Đình Kiên làm cán bộ phụ trách kỹ thuật thi công đường giao thông).
Như vậy, liên tục liên danh nhà thầu Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương đã có hành vi sử dụng nhân sự, bằng cấp đại học có dấu hiệu làm giả (không hợp pháp) và kê khai gian dối năng lực kinh nghiệm để đưa vào hồ sơ năng lực dự thầu là vi phạm quy định tại khoản 4, Điều 16, Luật Đấu thầu 2023 và khoản 2, Điều 27, Nghị định 24/2024/NĐ-CP.
Theo đó, trong mọi trường hợp, nếu nhà thầu kê khai nhân sự chủ chốt, thiết bị chủ yếu không trung thực thì không được thay thế nhân sự, thiết bị khác, hồ sơ dự thầu của nhà thầu bị loại và nhà thầu sẽ bị coi là gian lận theo quy định tại khoản 4, Điều 16, của Luật Đấu thầu và bị xử lý theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 125 của Nghị định 24/2024/NĐ-CP, tức là: Nhà thầu sẽ bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 03 năm đến 05 năm.
Mới đây, vào ngày 20/7/2024, ông Trương Văn Giang, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư Xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên Huế có ký Quyết định số 479/QĐ-BQLDANN về việc phê duyệt cho liên danh Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương trúng “Gói thầu số 15: Toàn bộ phần xây dựng công trình”, thuộc dự án Kè chống sạt lở bờ biển đoạn qua thôn Tân An - Trung An - Xuân An, xã Phú Thuận, huyện Phú Vang có giá 224.171.898.000 đồng (tiết kiệm 0,9%).
Về gói thầu trên, mới đây Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp &PTNT Thừa Thiên Huế đã có Công văn số 809/BQLDANN-KT thông tin đến Tạp chí Người Xây dựng cho biết: “Đến ngày 20/7/2024, Ban chưa nhận được thông tin về hành vi gian lận bằng cấp về nhân sự trong HSDT của Tập đoàn Đạt Phương. Đối với các nhân sự Lương Viết Thắng, Đặng Đình Kiên không có tên trong hồ sơ năng lực của Tập đoàn Đạt Phương khi dự thầu Gói thầu số 15”.
Mặc dù nhiều lần bị Ban QLDACN giao thông tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phát hiện cùng liên danh gian dối bằng cấp nhân sự nhưng bất ngờ vào ngày 06/12/2024, cũng chính ban này lại phê duyệt (Quyết định số 350/QĐ-DAGT do ông Hoàng Trung Kiên, Giám đốc Ban ký) cho Liên danh Thi công xây dựng gói thầu IB2400331807 (trong đó có Tập đoàn Đạt Phương là liên danh thứ nhất) trúng gói thầu “Xây lắp phần đường và cầu vượt nút giao ĐT994” trị giá 1.684.672.866.867 đồng.
Công ty CP Tập đoàn Đạt Phương có địa chỉ tại Tầng 15, tòa nhà Handico, KĐTM Mễ Trì Hạ, đường Phạm Hùng, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm (Hà Nội). Doanh nghiệp này hiện do ông Lương Minh Tuấn làm Chủ tịch HĐQT, ông Trần Anh Tuấn làm Tổng giám đốc. Theo báo cáo tài chính Quý 3/2024, tính đến ngày 30/9/2024, Đạt Phương có tổng cộng tài sản là 3.181 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả là 2.004 tỷ đồng.
Về khoản vay ngân hàng, Đạt Phương vay ngắn hạn của BIDV chi nhánh Thăng Long số tiền 283,5 tỷ đồng; Vietinbank chi nhánh Thăng Long số tiền 385 tỷ đồng; Vietcombank chi nhánh Thăng Long 125 tỷ đồng…
Các chủ đầu tư công trình xây dựng, đặc biệt là các công trình sử dụng ngân sách, sẽ phải vận dụng các điều luật vô cùng chặt chẽ để “ứng phó” với những tình huống thực tế như đã nêu trong bài viết.