Chính phủ đã ban hành Nghị định số 181/2025/NĐ-CP nhằm cụ thể hóa Điều 5 của Luật Thuế giá trị gia tăng, đồng thời bổ sung hướng dẫn rõ ràng đối với từng nhóm hàng hóa, dịch vụ được miễn thuế VAT.
Nông sản, nhà ở công và các dịch vụ cơ bản
Một trong những nhóm quan trọng được miễn thuế VAT là các sản phẩm nông nghiệp như cây trồng, rừng trồng, vật nuôi, thủy sản – bao gồm cả đánh bắt và nuôi trồng – khi chưa qua chế biến thành sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường. Những sản phẩm này phải do tổ chức, cá nhân trực tiếp sản xuất, đánh bắt, kể cả ở khâu nhập khẩu.
Trong trường hợp không rõ sản phẩm có thuộc diện miễn thuế hay không, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ căn cứ vào quy trình sản xuất do người nộp thuế cung cấp để xác định.
Ngoài ra, các tài sản công như nhà ở do Nhà nước bán cho người đang thuê cũng không thuộc diện chịu VAT. Tương tự, việc chuyển quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật về đất đai cũng không bị áp thuế giá trị gia tăng.
Các hoạt động tài chính – ngân hàng, kinh doanh chứng khoán và một số dịch vụ thương mại đặc thù được miễn thuế, nhằm thúc đẩy phát triển hệ thống tài chính và hỗ trợ giao dịch đầu tư.
Với các dịch vụ tang lễ, chỉ những dịch vụ được thực hiện bởi các đơn vị có chức năng kinh doanh tang lễ như cho thuê nhà tang lễ, xe đưa đám, chăm sóc và di chuyển mộ phần… mới thuộc diện miễn thuế VAT.
Đáng chú ý, các công trình duy tu, sửa chữa, xây dựng sử dụng nguồn vốn đóng góp của nhân dân hoặc viện trợ nhân đạo (chiếm từ 50% tổng vốn trở lên) để bảo tồn di tích, danh lam thắng cảnh, công trình phục vụ công cộng và nhà ở chính sách xã hội cũng không phải nộp thuế VAT. Nếu tỷ lệ vốn này dưới 50%, công trình sẽ thuộc diện chịu thuế.
Giáo dục, xuất bản, viện trợ, chuyển giao công nghệ
Toàn bộ hoạt động dạy học và dạy nghề – bao gồm các khoản thu hộ, chi hộ của các cơ sở giáo dục – đều không thuộc diện chịu VAT. Tuy nhiên, các hàng hóa, dịch vụ bên ngoài cung cấp cho những cơ sở này vẫn chịu thuế như bình thường.
Trong lĩnh vực thông tin – truyền thông, hoạt động xuất bản, nhập khẩu, phát hành báo chí, sách chính trị, sách giáo khoa, giáo trình, sách luật, tài liệu khoa học – kỹ thuật, sách chữ dân tộc thiểu số và tranh cổ động… đều được miễn thuế giá trị gia tăng. Điều này bao gồm cả các định dạng điện tử như băng đĩa, dữ liệu số.
Ngành vận tải công cộng cũng được hưởng ưu đãi với các dịch vụ vận chuyển hành khách bằng xe buýt, tàu điện, phương tiện thủy hoạt động nội tỉnh, trong đô thị hoặc tuyến cận tỉnh.
Đối với lĩnh vực nghiên cứu, máy móc – thiết bị, vật tư, phụ tùng trong nước chưa sản xuất được và cần nhập khẩu để phục vụ nghiên cứu khoa học, thăm dò mỏ dầu khí hay tạo tài sản cố định của doanh nghiệp đều không chịu thuế VAT. Các phương tiện đặc chủng như giàn khoan, máy bay, tàu biển nhập khẩu phục vụ sản xuất – kinh doanh, cho thuê cũng nằm trong diện miễn thuế.
Viện trợ nhân đạo và hàng hóa nhập khẩu để phục vụ viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam cũng là một nhóm đối tượng đặc biệt được miễn thuế, nhằm hỗ trợ các hoạt động hợp tác quốc tế và nhân đạo.
Hoạt động chuyển khẩu, quá cảnh hàng hóa, tạm nhập – tái xuất, tạm xuất – tái nhập hoặc nguyên liệu nhập để gia công hàng xuất khẩu theo hợp đồng với đối tác nước ngoài, cũng như giao dịch giữa các khu phi thuế quan được miễn VAT.
Bên cạnh đó, các dịch vụ chuyển giao công nghệ, chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ, phần mềm và dịch vụ phần mềm theo quy định của Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Công nghệ thông tin và các văn bản liên quan đều không bị áp thuế.
Đặc biệt, các tài nguyên, khoáng sản khai thác chưa hoặc đã qua chế biến thành sản phẩm khác – khi xuất khẩu – được miễn VAT trong định hướng hạn chế xuất khẩu tài nguyên thô của Nhà nước. Ngoài ra, một số mặt hàng nhập khẩu cụ thể khác cũng được miễn thuế, tùy theo chính sách ưu đãi hiện hành.