Công nghệ, tiềm lực và mức giá cạnh tranh là 3 yếu tố giúp Grab vươn lên nhanh chóng, trở thành hãng gọi xe công nghệ có thị phần lớn nhất Việt Nam chỉ sau khoảng 6 năm kinh doanh. Grab cũng may mắn khi được hưởng sách thuế VAT chỉ 3% trong gần 4 năm qua, từ đó có được dịch vụ với giá rẻ.

Cụ thể, Grab đến Việt Nam vào năm 2014, thị trường gọi xe tăng trưởng mạnh mẽ 57%/năm, cao nhất Đông Nam Á (theo số liệu nghiên cứu của Google và Temasek). Thị trường hơn 90 triệu dân của Việt Nam được coi là một trong những miếng bánh chiến lược của Grab tại Đông Nam Á.

Tuy vậy, thu nhập bình quân của người Việt Nam khi đó chỉ khoảng 2.500 USD/năm, thuộc hàng thấp ở Đông Nam Á. Do vậy, Grab hiểu hơn ai hết muốn chiếm được thị phần nhanh thì phải có mức giá rất rẻ cho mỗi cuốc xe.

Ngay từ đầu, Grab có nhiều chiến lược để đạt được mức giá rẻ. Bước thứ nhất, bằng nguồn tiền đầu tư lớn, hãng này tung ra hàng loạt các chương trình khuyến mại, tặng thưởng để đưa mức giá về rẻ nhất có thể. Khi đó, thị trường dùng từ “đốt tiền” để so sánh với việc tung tiền ra chiếm thị phần của Grab.

Bước thứ hai, Grab tích cực xin thí điểm loại hình kinh doanh mới và nhận được chính sách thuế giá trị gia tăng (VAT) đặc biệt. Tháng 2/2017, Tổng cục Thuế ban hành Văn bản số 384 về chính sách thuế đối với hoạt động hợp tác kinh doanh của Công ty Grab Taxi tạo ra một bước ngoặt lớn trên thị trường gọi xe.

Theo đó, mỗi chuyến xe của Grab chỉ chịu tỷ lệ thuế giá trị gia tăng (VAT) là 3%. Con số này thấp hơn 3 lần so với mức mà các hãng taxi truyền thống phải chịu. Năm 1999, Bộ Tài chính ban hành riêng một thông tư áp thuế VAT cho xe vận tải và taxi là 10% (Thông tư 101/1999).

Mức thuế VAT 3% giúp cho Grab giữ được giá cước trên từng cuốc xe thấp hơn so với taxi truyền thống. Điều này càng khiến cho Grab chiếm thêm thị phần, số lượng người dùng tăng lên qua nhiều năm.

Vì vậy, giới taxi liên tục phản đối và cho rằng không công bằng, trong khi Grab và taxi kinh doanh vận tải giống như nhau, chịu mức thuế thì khác nhau. Phải đến cuối năm 2020, Nghị định 126 đã tính toán lại, coi Grab như doanh nghiệp vận tải và áp mức thuế VAT 10%, công bằng như các hãng khác.

Đến lúc này, Grab đã chiếm 75% thị phần tại Việt Nam và đứng ở vị trí thống lĩnh. 

VAT là loại thuế đánh vào người tiêu dùng. Do đó, khi bị tăng thuế, Grab bắt buộc phải thay đổi nhiều chính sách. Những chính sách này gây ra những ảnh hưởng nhất định đến khách hàng và tài xế.

Với khách hàng, Grab tăng giá cước thêm 6-7% ở GrabBike và GrabCar để bù lại phần tăng thuế. 

Tuy vậy, khi bị áp mức thuế VAT mới 10%, khiến khách hàng và tài xế đều khó khăn, Grab vẫn giữ nguyên mức hoa hồng mà mình được hưởng. Mức thuế mới có thể ảnh hưởng một phần đến thu nhập của tài xế và tác động đến lựa chọn của khách hàng.

Trong khi khách hàng phải móc thêm hầu bao, tài xế giảm thu nhập vì cách tính mới thì Grab vẫn giữ nguyên mức hoa hồng được hưởng.

Mới đây bên cạnh việc nhiều tài xế Grab hô hào trên các Fanpage, hội nhóm lái xe về việc tắt app phản đối Grab, một luồng ý kiến khác lôi kéo tài xế sang chọn đối tác khác.

Trao đổi với báo chí, ông Bùi Danh Liên - nguyên chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội - cho rằng những bất đồng giữa tài xế GrabBike và Công ty Grab thuộc về quan hệ dân sự. Đây là lần thứ 2 các tài xế Grab đi phản đối vì bất đồng tỉ lệ ăn chia.

Tuy nhiên, lỗ hổng lớn nhất là hiện nay Grab và tài xế chạy GrabBike không ký kết hợp đồng lao động nên nhiều quyền lợi của tài xế không được đảm bảo. Bên cạnh đó, các quy định pháp lý về vận tải hiện nay cũng không điều chỉnh hoạt động của loại hình GrabBike nên cơ quan chức năng không có cơ sở giải quyết vi phạm, tranh chấp.

Vì vậy, ông Liên cho rằng cơ quan chức năng, nhất là Bộ Giao thông vận tải, cần xem xét, đưa loại hình GrabBike vào quản lý, đảm bảo quyền lợi cho cả tài xế lẫn Grab trên cơ sở pháp luật, tránh những vụ tập trung khiếu nại gây bất ổn xã hội.