Sau khi vừa chuyển ghế Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico) cho ông Trần Bá Dương, Bầu Đức tuyên bố đã thoát khỏi vòng luẩn quẩn vì nợ nần.

"Từ ngày hôm nay, bức tranh tài chính của HAGL Agrico rất tươi sáng. Tôi cũng lần đầu tiên trong đời có một công ty không nợ ngân hàng", ông Đức chia sẻ và cho biết muốn được một lần khẳng định "đã năn nỉ anh Dương thâu tóm HAGL Agrico".

Bầu Đức cho rằng, dư luận có thể nói này nọ, nhưng cá nhân ông cảm thấy mình rất sáng suốt. "Hai năm tròn chúng tôi không có một tiếng nói nặng với nhau. Anh Dương đối với tôi rất chân tình, chỉ có giúp và giúp ", Bầu Đức nhấn mạnh.

Ông nhớ lại giai đoạn quyết định chuyển hướng sang nông nghiệp, Hoàng Anh Gia Lai vẫn là một tập đoàn bất động sản lớn. Thế nhưng, vì khát khao tiên phong và không cưỡng được sức hút của cây cao su nên ông dốc lòng đầu tư cho lĩnh vực này.

Năm 2008, những đồng vốn đầu tiên được rót vào để gầy dựng vườn cao su. Mỗi tấn mủ lúc đó giá 5.000 USD, nếu theo lý thuyết sau 5 năm sẽ mang về 200-300 triệu USD. Tuy nhiên, giá thị trường lúc thu hoạch rớt còn 1.100 USD nên khoản lỗ và khoản nợ cứ thế tăng theo tỷ lệ thuận.

"Nếu Chính phủ không ra tay cứu bằng cách cho các ngân hàng kéo dài thời gian trả nợ 5 năm thì hôm nay tôi không còn đứng đây nói chuyện", ông Đức bộc bạch.

Bám lấy chiếc phao cứu sinh này giúp công ty ông duy trì sự sống nhưng hoạt động vẫn trầy trật. Công ty bắt đầu không đủ tiền trả lương nhân viên. Hình ảnh trong mắt nhà đầu tư và đối tác xấu dần khi ai nghĩ đến công ty ông cũng chỉ nhớ về những khoản nợ chồng chất.

Bầu Đức nói rằng khi đó ông vừa tự hào vì HAGL Agrico là một doanh nghiệp hiếm hoi sở hữu khối tài sản lớn nhưng cũng vừa trăn trở cách trở lại thời hoàng kim.

Một ngày đầu năm 2018, ông Đoàn Nguyên Đức gọi điện mời ông Trần Bá Dương mua cổ phiếu nhưng khi đó ông chủ Thaco không quan tâm đến chứng khoán. Sau đó, ông Đức vẫn gửi tiếp một bức thư tay kể về những khó khăn khi làm nông nghiệp và khẩn thiết nói chỉ có "đầu kéo tầm cỡ như Thaco" mới đủ sức vực dậy, không chừng còn gầy dựng một đế chế nông nghiệp "vô tiền khoáng hậu" cho Việt Nam.

Vì bức thư này, ông Dương đồng ý qua Lào và Campuchia tham quan những nông trường bạt ngàn và tìm hiểu cách HAGL làm nông nghiệp. Chưa đầy hai ngày, hai bên thống nhất hợp tác và Thaco lập tức ứng 2.100 tỷ đồng để tạo thanh khoản tạm thời.

"Anh Dương rót tiền mà không có một mảnh giấy lộn, bởi nếu làm thủ tục phát hành trái phiếu, xin ý kiến cổ đông theo quy trình mất 2 tháng thì công ty sụp rồi", ông Đức kể. Vài tháng sau, lãnh đạo hai bên mới chính thức thông qua hợp đồng mua bán trái phiếu chuyển đổi để Thaco và nhóm cổ đông liên quan sở hữu 35% HAGL Agrico.

 "Cuộc hôn phối" có những tín hiệu khởi sắc sau hai năm, nhưng chừng đấy thời gian chưa đủ để thay đổi hoàn toàn diện mạo. Tính đến 30/9/2020, công ty vẫn còn nợ xấp xỉ 15.900 tỷ đồng và lỗ luỹ kế 2.300 tỷ đồng. Tình trạng mất cân đối tài chính, cộng thêm tiềm lực của Hoàng Anh Gia Lai không vững vàng khi đang trong quá trình tái cơ cấu buộc Bầu Đức phải ra một quyết định mới: phát hành riêng lẻ cổ phiếu và bán công ty con.

Theo kế hoạch vừa được đại hội đồng cổ đông thông qua, Công ty Nông nghiệp Trường Hải (Thagrico – thành viên của Thaco) sẽ mua hết 741 triệu cổ phiếu với giá phát hành 10.000 đồng và nhận chuyển nhượng 4 công ty con trị giá 9.200 tỷ đồng. Trong vòng ba ngày, Bầu Đức thu về 16.000 tỷ đồng để trả hết nợ ngân hàng, nợ nhóm Thaco, đối tác... và còn dư để bổ sung vốn lưu động.

Sau đợt phát hành này, Hoàng Anh Gia Lai giảm tỷ lệ tại HAGL Agrico xuống dưới 27% và không còn nắm quyền chi phối. Thay vào đó, Thagrico sở hữu 63,08% và trở thành công ty mẹ.

Bầu Đức cho rằng, với tiềm lực tài chính, kinh nghiệm chuyên môn và tài quản trị con người, việc ông Dương vực dậy công ty thành công là đương nhiên, "còn không mới là bất thường".

Trong chiến lược Thaco mới công bố cho hai năm tới, HAGL Agrico sẽ tập trung trồng các loại cây ăn trái chiến lược (chuối, xoài, dứa), nuôi bò sinh sản, bò thịt theo mô hình chăn thả và bò vỗ béo tập trung trên nền tảng nông nghiệp hữu cơ. Những vườn cây không hiệu quả như thanh long, sầu riêng, bơ, nhãn, mít... sẽ được đánh giá lại để thay đổi. Dự kiến doanh thu năm nay đạt hơn 2.100 tỷ đồng, trong đó cây ăn trái đóng góp 1.766 tỷ đồng.

"Tôi thấy anh Dương xây dựng kế hoạch khiêm tốn quá. Vì khi nợ không còn, đất mấy chục nghìn hecta thì HAGL Agrico sẽ thành công và thành công rất nhanh thôi", Bầu Đức nói.

Phương Đông