Hiện cả nước đang có 11 triệu người đang hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, trong đó, có 265.000 biên chế công chức. Bộ máy lớn nhưng rất khó có thể tinh gọn bởi cơ chế hiện tại, khi được tuyển dụng vào biên chế là mặc nhiên được công tác trong cơ quan Nhà nước cho đến tuổi nghỉ hưu.

Mới đây, Kiểm toán Nhà nước cho biết, hiện đang có hơn 57.000 biên chế dư thừa trong các cơ quan Nhà nước. Không phải cạnh tranh, không qua sàng lọc, thay thế thường xuyên nên đã tạo sức ỳ lớn trong bộ máy. Để khắc phục tình trạng này, chủ trương của Hội nghị Trung ương 7 cần phải có cơ chế cạnh tranh vị trí việc làm để nâng cao chất lượng và tiến tới sẽ bỏ chế độ "biên chế suốt đời".

Chế độ biên chế Nhà nước được nhiều người ví von như “vòng kim cô” che chắn cho những ai không chịu phấn đấu mà không lo bị sa thải. Do vậy, tiến tới chấm dứt chế độ "biên chế suốt đời" sẽ khắc phục được sự ỷ lại, sức ì và sự trì trệ trong lực lượng lao động trong các cơ quan công quyền.

Liên quan vấn đề bỏ biên chế suốt đời, Luật sư Trần Quốc Thuận – Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, câu chuyện cạnh tranh công việc trong khu vực công, xóa biên chế suốt đời trong khu vực nhà nước cũng đã nói mấy chục năm nay. Nhiều nước trên thế giới đã bỏ biên chế suốt đời…Câu chuyện đó nói đi nói lại nhiều rồi nhưng chưa làm, còn bây giờ làm rất hoan nghênh.

Tuy nhiên chuyện cạnh tranh có mặt tích cực và tiêu cực. “Mặt tích cực chọn được người giỏi giữ lại trong cơ quan nhà nước, loại người năng lực yếu, phẩm chất đạo đức kém ra khỏi bộ máy. Nhưng khi có việc thanh lọc cũng có thể xảy ra câu chuyện “quan hệ - tiền tệ - hậu duệ…” tức là bằng các quan hệ, bằng tiền bạc cán bộ yếu vẫn có chỗ đứng”, ông Trần Quốc Thuận cho biết.

Theo ông Thuận một cán bộ tốt đương nhiên họ muốn cấp dưới của họ là người có trình độ, có năng lực nhưng cũng không loại trừ họ muốn đưa con em, cháu chắt, đồng hương…

“Mình nhìn ra bộ máy cơ chế nhà nước hiện nay rất lo lắng, từ vụ Trịnh Xuân Thanh, đến sai phạm nhiều cán bộ cấp cao…Đặt ra công tác cán bộ đang có nhiều vấn đề bất cập cần giải quyết. Khi cán bộ lãnh đạo vi phạm cấp dưới họ liệu có vi phạm không, có bị cái sai của thủ trưởng ảnh hưởng đến họ không? Bộ máy mình cần phải mổ xẻ tận gốc vấn đề”, ông Thuận nhấn mạnh.

Riêng biên chế suốt đời khu vực nhà nước, ông Trần Quốc Thuận cho rằng nên xóa bỏ ngay. “Lâu nay khi vào biên chế Nhà nước rất khó bị đuổi ra hoặc bị đuổi khi có sai phạm cực lớn đến mức phải kỷ luật còn không cán bộ gần như yên vị đến khi về hưu. Điều này khiến cán bộ ỷ lại, chậm tiến bộ kéo theo đó cả bộ máy, cả cơ quan trì trệ, điều này cần phải được thay đổi”, ông Thuận nêu quan điểm.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, thay vì biên chế trọn đời, lao động nhà nước chỉ nên duy trì đóng bảo hiểm xã hội khu vực khác. Có nghĩa chỉ cần thực hiện đầy đủ bảo hiểm xã hội cho người lao động để khi nghỉ việc nơi này người lao động có thể chuyển bảo hiểm sang nơi khác đóng tiếp. Sau hai, ba mươi năm họ nghỉ làm việc được hưởng chế độ lương từ bảo hiểm xã hội.