Chính phủ đề xuất Quốc hội tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, chiều 28/11, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng.

Tại Phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho biết: Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế GTGT điều chỉnh đối với nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ sau: Viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt trong 6 tháng đầu năm 2025.

Phương án giảm thuế GTGT tại dự thảo Nghị quyết giữ nguyên như nội dung đã được quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Nghị quyết số 101/2023/QH15, Nghị quyết số 110/2023/QH15 và Nghị quyết số 142/2024/QH15. Đối tượng áp dụng là các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT; Cơ quan quản lý thuế, cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Việc thực hiện giảm thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ trên đã được quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Nghị quyết số 101/2023/QH15, Nghị quyết số 110/2023/QH15, Nghị quyết số 142/2024/QH15 và thực hiện ổn định trong giai đoạn 2022-2024.

Trên cơ sở báo cáo đánh giá tình hình thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT theo Nghị quyết số 142/2024/QH15 và đã được thực hiện ổn định trong giai đoạn 2022-2024 theo Nghị quyết số 43/2022/QH15, Nghị quyết số 101/2023/QH15, Nghị quyết số 110/2023/QH15, Nghị quyết số 142/2024/QH15, Chính phủ đề xuất tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT như nội dung chính sách giảm thuế GTGT đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Nghị quyết số 101/2023/QH15, Nghị quyết số 110/2023/QH15 và Nghị quyết số 142/2024/QH15, cụ thể: Giảm 2% thuế suất thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ sau: Viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn việc giảm thuế suất thuế GTGT và tổ chức triển khai thực hiện chính sách này bảo đảm công khai minh bạch, hiệu quả.

Về thời gian áp dụng Nghị quyết từ ngày 01/01/2025 đến hết ngày 30/6/2025. Thực hiện theo phương án này nhằm thực hiện mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh phục hồi, tăng trưởng để đóng góp trở lại cho NSNN cũng như nền kinh tế.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TSNS) Lê Quang Mạnh khẳng định: Ủy ban TCNS nhất trí với phạm vi áp dụng chính sách theo đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, việc ban hành và thực thi chính sách theo Nghị quyết số 110/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội đã gặp những khó khăn, vướng mắc nhất định do việc loại trừ, không giảm thuế đối với một số nhóm hàng hoá, dịch vụ. Trong quá trình thẩm tra đề xuất ban hành chính sách của Chính phủ theo Tờ trình số 300/TTr-CP ngày 8/6/2024 của Chính phủ (ban hành chính sách để áp dụng từ ngày 01/7/2024 đến hết ngày 31/12/2024), Ủy ban TCNS đã đề nghị Chính phủ làm rõ các giải pháp để xử lý các vướng mắc, bất cập này, bảo đảm mục tiêu dễ thực hiện và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Báo cáo của Chính phủ về đánh giá tình hình thực hiện giảm thuế GTGT theo Nghị quyết số 142/2024/QH15 nêu: Dù đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện song vẫn tồn tại các vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện chính sách giảm thuế. Một số ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, việc chưa có giải pháp để khắc phục triệt để các vướng mắc, bất cập dẫn đến chính sách được ban hành và thực hiện song chưa thực sự đạt được mục tiêu “đảm bảo dễ thực hiện nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế” được đề ra trong ban hành chính sách.

Về thời hạn áp dụng chính sách: Chính phủ đề xuất thời gian giảm thuế GTGT từ ngày 01/01/2025 đến hết ngày 30/6/2025. Đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc tiếp tục cho phép áp dụng chính sách từ ngày 01/01/2025 đến hết ngày 30/6/2025. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, việc đề xuất ban hành và thực thi chính sách giảm thuế GTGT trong thời gian qua được thực hiện tương đối ngắn hạn, phần nào thể hiện chất lượng của công tác dự báo và tầm nhìn của việc đề xuất ban hành chính sách, làm ảnh hưởng đến sự chủ động của doanh nghiệp trong hoạch định kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Do đó, để hướng tới sự ổn định và tính dự báo của hệ thống chính sách thuế GTGT đồng thời, bảo đảm đồng bộ với hiệu lực thi hành dự kiến đang được quy định trong dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi), đề nghị Chính phủ bảo đảm thời hạn chấm dứt hiệu lực thực hiện của chính sách giảm thuế GTGT như được trình tại kỳ họp này, không tiếp tục đề nghị kéo dài thời gian thực hiện của chính sách.

Có ý kiến đề nghị áp dụng chính sách trong năm 2025, bảo đảm chính sách đủ thời hạn để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, tránh việc đề xuất gia hạn chính sách. Đa số ý kiến trong Uỷ ban TCNS thống nhất với đề xuất tiếp tục cho phép áp dụng chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT với hình thức và phạm vi như nội dung thể hiện tại Nghị quyết số 142/2024/QH15 của Quốc hội. Thời hạn áp dụng chính sách từ ngày 01/01/2025 đến hết ngày 30/6/2025. Đồng thời, giao Chính phủ tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm bảo đảm nhiệm vụ thu và khả năng cân đối ngân sách trong phạm vi bội chi NSNN năm 2025 đã được Quốc hội quyết định.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh: Việc giảm 2% thuế suất thuế GTGT nhằm thúc đẩy sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế bền vững cho nền kinh tế là một chủ trương đúng đắn và kịp thời kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, đồng thời giảm bớt gánh nặng chi phí cho người dân doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức. Chính sách giảm thuế GTGT không chỉ hỗ trợ sản xuất kinh doanh mà còn góp phần kiểm soát lạm phát.

Tuy nhiên, chính sách này sẽ tác động đến ngân sách Nhà nước. Việc giảm thuế GTGT trong 6 tháng đầu năm 2025 dự kiến làm giảm thu ngân sách khoảng 26,1 nghìn tỷ đồng trong ngắn hạn. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng cân đối ngân sách, đặc biệt là đối với ngân sách địa phương.

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, mặc dù giảm thuế giá trị gia tăng là giải pháp ngắn hạn, hiệu quả nhưng cần có các giải pháp đồng bộ, dài hạn nhằm cải thiện năng lực sản xuất trong nước, nâng cao chất lượng hàng hóa và đặc biệt là tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Song song với việc giảm thuế, theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, cần tối ưu hóa nguồn thu ngân sách và Chính phủ cũng cần xây dựng và triển khai các biện pháp nhằm tăng cường thu ngân sách từ các nguồn thu khác ngoài thuế GTGT để bù đắp phần hụt thu này. Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra, giám sát thuế; phối hợp liên ngành, cơ quan thuế, hải quan và các cơ quan chức năng khác trong việc kiểm sát các hành vi trốn thuế, hành vi chuyển giá, đặc biệt là từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Đồng thuận với quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn – Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre nhấn mạnh: Việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT sẽ kích thích quá trình sản xuất, tái đầu tư doanh nghiệp và kích cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, chính sách giảm thuế phải bền vững, không nên ngắt quãng để doanh nghiệp nắm bắt kịp trong kế hoạch đầu tư, sản xuất, kinh doanh của mình. Do vậy, khi Chính phủ ban hành chính sách thì nên kéo dài thời gian hơn. Ngoài ra, Chính phủ cần có sự đánh giá đối với các mặt hàng không được giảm thuế giảm GTGT để đảm bảo sự công bằng cho các doanh nghiệp sản xuất.

Giải trình, làm rõ những ý kiến đóng góp của các ĐBQH, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc nhấn mạnh: Việc thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT tác động đối với doanh nghiệp đã góp phần tăng trưởng GDP nhưng vẫn đóng góp vào thu thuế của Nhà nước. Điều này cho thấy, chính sách của Chính phủ ban hành đã có tác động lớn đến tăng trưởng kinh tế và là sự động viên lớn để doanh nghiệp vượt qua khó khăn nhằm tiếp tục ổn định và thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, việc giải quyết những khó khăn cho doanh nghiệp không nên chỉ về giảm thuế GTGT, mà còn cần giải quyết các vướng mắc vấn đề về thủ tục cấp phép hoạt động, thủ tục về đầu tư, đất đai, hỗ trợ tín dụng, nguồn nhân lực, công nghệ…

 kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định: Qua thảo luận, các ĐBQH đã đóng góp ý kiến về sự cần thiết, mức giảm, thời gian thực hiện, giải pháp tổ chức thực hiện giảm thuế GTGT và một số ý kiến khác về giảm thuế. Trong đó, các ĐBQH lưu ý tính liên tục và ổn định của chính sách và tác động đến cân đối về ngân sách địa phương cũng như các biện pháp nhằm tăng cường kiểm tra, giám sát, chống các hành vi trốn nợ thuế; các giải pháp dự phòng biến động liên quan đến việc thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô cũng như áp dụng các giải pháp hỗ trợ khác đối với người dân và doanh nghiệp. Đây là những ý kiến cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để tiếp thu, giải trình, thuyết phục, hoàn thiện các nội dung đưa vào dự thảo Nghị quyết của Kỳ họp.