Thời gian qua, một số bệnh viện tại TP HCM như Răng Hàm Mặt Trung ương, Tai Mũi Họng, Chợ Rẫy tiếp nhận nhiều bệnh nhân hoại tử xương sọ, xương vùng hàm mặt, hai trường hợp tử vong. Trong đó, số bệnh nhân hoại tử xương hàm trên không rõ nguyên nhân tăng bất thường, bởi trước đây bệnh viện chỉ thỉnh thoảng tiếp nhận bệnh nhân hoại tử xương hàm dưới, do xạ trị ung thư hoặc liên quan bệnh tiểu đường. Bác sĩ chưa xác định được nguyên nhân gây hoại tử xương ở những bệnh nhân gần đây, song điểm chung là họ từng mắc Covid-19, không có tiền sử bệnh tai mũi họng hay răng hàm mặt.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn - Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng hàm mặt trung ương (tại TPHCM) cho biết, từ khi TPHCM mở cửa trở lại, Bệnh viện đã tiếp nhận 16 trường hợp nhập viện bị hoại tử xương hàm trên và vùng mặt. Trong đó, có 3 ca nặng kèm bệnh lý tiểu đường nên chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy điều trị. Đặc điểm chung của tất cả những ca bệnh này đều xuất hiện sau khi mắc COVID-19.

Theo PGS.TS.BS Trần Minh Trường, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, về triệu chứng, tất cả đều bị đau trong giai đoạn sau nhiễm Covid-19 ở vùng đầu, mặt, răng…, triệu chứng tiến triển âm ỉ kéo dài. Đây là những dấu hiệu của bệnh viêm xoang. Hầu hết bệnh nhân đều có bệnh lý nền và có dùng thuốc chứa corticoid.

"Chúng tôi không dám khẳng định 100% bệnh nhân bị hoại tử xương hàm mặt và sọ mặt do Covid-19. Nhưng từ tháng 5/2021 đến nay, thế giới đã có 80 bài báo cáo đăng tải những vấn đề tương tự, cho thấy có mối liên hệ giữa Covid-19 và cốt tủy viêm xương", PGS Trần Minh Trường nói.

Còn theo TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, trong các bệnh nhân sống sót có một số ca tiền căn đái tháo đường được phát hiện nhiễm nấm. Từ những ca gợi ý trên, các trường hợp có bệnh cảnh tương tự cũng được điều trị nấm tích cực. Nhờ vậy, 3 bệnh nhân tưởng khó thoát cái chết đã hồi phục kỳ diệu.

Trước đây khi chưa có dịch bệnh, tình trạng nhiễm nấm sau khi bị đái tháo đường không nhiều. Người nhiễm Covid-19 thường bị rối loạn miễn dịch kéo dài, khiến khả năng nhiễm nấm tăng lên.

Hiện Bộ Y tế vẫn chưa có phác đồ chuẩn để điều trị các trường hợp trên, nên chỉ có thể kết hợp điều trị cả nội lẫn ngoại khoa, như phẫu thuật để lấy hết xương viêm, xương hoại tử, dùng thuốc kháng sinh, cân nhắc sử dụng thuốc kháng nấm.

Điều đặc biệt nguy hiểm là những trường hợp này dễ bị nhầm lẫn trong chẩn đoán ban đầu, khiến bệnh nhân không được điều trị tận gốc.

Dấu hiệu cảnh báo hoại tử xương sau mắc Covid

Theo phó giáo sư Trường, các bệnh nhân cho biết đau vùng mặt, răng, khẩu cái trong giai đoạn bị nhiễm Covid-19, sau đó tiếp tục tiến triển kéo dài âm ỉ, không giảm. Biểu hiện lâm sàng thường gặp khi bác sĩ khám bệnh là sưng viêm mi mắt; sưng vùng sọ trán; hoại tử xương hàm, răng, xương khẩu cái gây khó nhai; hoại tử nặng hốc mũi lan lên nền sọ. Bệnh có một số dấu hiệu giống viêm xoang nên dễ chẩn đoán nhầm.

Các bệnh nhân tại TP HCM chủ yếu hoại tử xương vùng hàm mặt. Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng Khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng hàm mặt Trung ương TP HCM, cho biết các bệnh nhân thường vào viện với các triệu chứng như lung lay cả răng lẫn khối xương hàm, chảy mủ, sưng đau vòm miệng, có những vết loét và lộ xương hàm trên.

Bệnh cốt tủy viêm xương nền sọ hiếm gặp hơn, dễ ảnh hưởng tính mạng. Theo RSNA Journals, đây là bệnh nhiễm trùng thái dương, xương cầu hoặc xương chẩm. Bệnh khó chẩn đoán vì các triệu chứng không điển hình, diễn biến lâm sàng kéo dài và hình ảnh chụp X-quang dễ gây nhầm lẫn với các chứng bệnh khác. Bệnh nhân thường có các triệu chứng không đặc trưng như nhức đầu, đau mặt. Hầu hết khởi phát viêm tai ngoài, có biểu hiện đau nhức dữ dội, chảy mủ tại, một số trường hợp nặng dẫn đến mất thính giác. Trong các trường hợp khác, người bệnh bị viêm xoang, dẫn đến nghẹt mũi, chảy nước mũi, nhức đầu và sốt.