Đề xuất để doanh nghiệp tự công bố giá xăng dầu

Sau nhiều lần góp ý từ giới chuyên gia và doanh nghiệp, dự thảo lần này nhằm mục tiêu đưa nguyên tắc điều chỉnh giá bán xăng dầu hoàn toàn theo hướng thị trường. Nhà nước sẽ chỉ can thiệp theo quy định của Luật Giá để ổn định thị trường khi có tình trạng khẩn cấp, sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh hoặc khi giá thị trường của xăng dầu có biến động bất thường.

Theo dự thảo, giá bán xăng dầu được xác định qua công thức: chi phí tạo nguồn + chi phí kinh doanh + lợi nhuận + thuế giá trị gia tăng. Trong đó, chi phí tạo nguồn bao gồm các khoản chi phí liên quan đến nguồn nhập khẩu và nguồn trong nước, được các thương nhân tự xác định dựa trên thực tế kinh doanh, thay vì do Bộ Công Thương áp khung giá như các dự thảo trước đây. Tương tự, chi phí kinh doanh thể hiện các chi phí lưu thông xăng dầu trong nước, bao gồm chi phí bán buôn và bán lẻ theo mức độ thực tế của từng thương nhân đầu mối và các đơn vị phân phối. Lợi nhuận được tự quyết định dựa trên hoạt động kinh doanh thực tế, còn thuế giá trị gia tăng sẽ được thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành.

Với cơ chế này, các thương nhân đầu mối và chủ doanh nghiệp phân phối sẽ tự tính toán và công bố giá bán buôn cũng như giá bán lẻ xăng dầu trong và ngoài hệ thống của mình. Sau đó, các số liệu giá sẽ được thông báo về Bộ Công Thương, UBND cấp tỉnh, Sở Công Thương và Chi cục Quản lý thị trường nơi mà họ có hệ thống phân phối.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp này còn phải kết nối mạng với các cơ quan quản lý nhà nước nhằm đảm bảo dữ liệu kê khai giá được lưu trữ và giám sát một cách chính xác và kịp thời.

Quy định mới này hoàn toàn khác biệt và đã được giới chuyên gia, doanh nghiệp góp ý, tranh luận nảy lửa trong thời gian qua. Theo đó, quyền tính toán và công bố giá xăng dầu sẽ được giao cho các thương nhân đầu mối và đơn vị phân phối, thực hiện hàng tuần vào thứ Năm, thay vì do Bộ Công Thương đảm nhiệm. Động thái này được nhiều người đánh giá là góp phần tạo ra một thị trường xăng dầu cạnh tranh hơn và minh bạch hơn.

Đáng chú ý, dự thảo lần này đánh dấu một bước ngoặt khi Bộ Công Thương thay đổi quan điểm đối với quan hệ mua bán giữa các thương nhân phân phối. Cụ thể, các đơn vị phân phối xăng dầu giờ đây được phép mua hàng từ các thương nhân phân phối khác – một điều hoàn toàn trái ngược so với 5 dự thảo trước đây vốn quy định cấm giao dịch giữa các bên này.

Bên cạnh đó, với  thương nhân bán lẻ xăng dầu, dự thảo quy định họ phải ký kết hợp đồng mua hàng với các đơn vị cung cấp xăng dầu, tức là các thương nhân đầu mối hoặc các đơn vị phân phối.

Về khía cạnh dự trữ lưu thông xăng dầu, dự thảo yêu cầu các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải duy trì mức dự trữ tối thiểu tương đương với 20 ngày cung ứng. Con số này được tính dựa trên sản lượng tiêu thụ nội địa bình quân hàng ngày của thương nhân trong năm trước liền kề, áp dụng cho từng chủng loại xăng, dầu.