Họ trở về không chỉ để chiêm bái cảnh chùa cổ kính gần 400 năm tuổi, mà còn để hòa mình vào Lễ hội chùa Keo mùa Thu 2025 - một sinh hoạt văn hóa tâm linh đậm đà bản sắc, nơi thấm nhuần đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc. Lễ hội chính thức khai mạc vào ngày 30/10 (tức mùng 10/9 âm lịch), mở ra một tuần lễ đặc sắc với nhiều nghi lễ cổ truyền và các hoạt động văn hóa phong phú.

Chùa Keo (tên chữ là Thần Quang Tự) là một quần thể kiến trúc độc đáo gồm hai cụm: chùa thờ Phật và đền thờ Đức thánh Dương Không Lộ. Trải qua gần 400 năm tồn tại, qua nhiều lần tu bổ, ngôi chùa vẫn giữ nguyên bản sắc kiến trúc độc đáo có từ thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII).

Hiện nay, chùa có 17 công trình với 128 gian, bao gồm các hạng mục chính như Tam quan, chùa Phật, Điện Thánh và gác chuông. Giá trị của chùa Keo đã được công nhận qua nhiều cấp độ: Di tích Quốc gia (1962), Di tích Quốc gia đặc biệt (2012). Đến năm 2017, Lễ hội chùa Keo được ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đặc biệt, hương án chùa Keo được công nhận là Bảo vật Quốc gia vào năm 2021 và được xem là lớn nhất trong các hương án sơn son thếp vàng tại các di tích ở Việt Nam.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Đỗ Hữu Nhân, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên, nhấn mạnh, Lễ hội chùa Keo được tổ chức thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", tưởng nhớ và tri ân các bậc tiền nhân có công lao hộ quốc an dân. Thông qua đó, lễ hội nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc giữ gìn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân. Đồng thời, lễ hội cũng góp phần quảng bá tiềm năng du lịch, thu hút đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, và cổ vũ nhân dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu của tỉnh.

Lễ hội diễn ra từ ngày 30/10 đến ngày 4/11 (tức ngày 10-15/9 âm lịch) với hai phần chính: Lễ và Hội. Phần lễ bao gồm các nghi thức tế lễ cổ truyền đậm tính nhân văn như Lễ khai chỉ, lễ rước Đức Thánh, múa rối chầu Thánh, múa ếch vồ, chèo trải cạn chầu Thánh, đêm hội hoa đăng và thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu. Phần hội sôi động với nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ đặc sắc như du thuyền hát hội, giao lưu các câu lạc bộ chèo, têm trầu cánh phượng và trưng bày nhiếp ảnh mỹ thuật.

Điểm nhấn của lễ khai mạc năm nay là chương trình nghệ thuật đặc biệt "Ánh sáng Thần Quang" - lấy cảm hứng từ pháp hiệu của Thiền sư Dương Không Lộ, được dàn dựng công phu qua ba phần với các loại hình nghệ thuật truyền thống như chèo, bơi chải cạn, múa ếch vồ, múa rối.

Có thể thấy, Lễ hội chùa Keo không chỉ là một sự kiện văn hóa thông thường, mà đó là một cuốn sử sống động, nơi những nghi lễ, trò chơi, trò diễn đậm đà sắc thái văn hóa dân gian của cư dân Đồng bằng sông Hồng được lưu giữ và thực hành. Thông qua lễ hội, cuộc đời và công đức của Quốc sư Dương Không Lộ - một biểu tượng của trí tuệ và lòng từ bi - được tái hiện, kết nối quá khứ với hiện tại, củng cố sức mạnh cộng đồng và nuôi dưỡng tinh thần "uống nước nhớ nguồn" trong lòng mỗi người dân đất Việt.