Kinh tế tư nhân tạo đà cho nông nghiệp bứt tốc

Tư nhân dẫn dắt chuỗi sản xuất, mở rộng thị trường

Nhiều doanh nghiệp tư nhân đang trở thành lực đẩy quan trọng trong hành trình xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững. Điển hình là Tập đoàn Thủy sản Minh Phú – một trong những đơn vị xuất khẩu tôm hàng đầu cả nước – đang triển khai chuỗi sản xuất khép kín từ khâu giống, nuôi trồng, chế biến đến tiêu thụ quốc tế. Theo Tổng Giám đốc Lê Văn Quang, Minh Phú đầu tư phát triển các vùng nuôi tập trung có hạ tầng đồng bộ, đồng thời lên kế hoạch xây dựng khu phức hợp chế biến gắn với vùng nguyên liệu nhằm giảm thiểu chi phí vận chuyển, nâng cao chất lượng sản phẩm và tối ưu sau thu hoạch.

Không dừng lại ở đó, doanh nghiệp này còn ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ blockchain và nền tảng di động thông minh để quản lý toàn diện quá trình nuôi tôm. Những nỗ lực này góp phần quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng của toàn ngành thủy sản. Số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 4,11 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm trước, kỳ vọng cả năm cán mốc 11 tỷ USD.

Một cái tên khác trong ngành là Công ty CP Thực phẩm Sao Ta cũng ghi nhận kết quả tích cực. Trong hai tháng đầu quý II/2025, doanh nghiệp này xuất khẩu 3.742 tấn thủy sản, tăng 31% so với cùng kỳ, doanh thu đạt gần 45 triệu USD – mức tăng ấn tượng 41%. Hiện Sao Ta không chỉ tập trung vào thị trường Mỹ mà còn tích cực mở rộng sang Canada, Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản và theo dõi cơ hội tại Trung Quốc.

Không chỉ thủy sản, ngành lúa gạo cũng chứng kiến sự đổi thay đáng kể. Sau năm 2024 đầy ấn tượng với 9,18 triệu tấn gạo xuất khẩu và kim ngạch đạt 5,75 tỷ USD, nhiều doanh nghiệp đang hướng đến giá trị gia tăng xanh. Gần đây, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đã xuất khẩu lô gạo đầu tiên đạt chuẩn “phát thải thấp” sang thị trường Nhật Bản – một trong những thị trường khó tính nhất thế giới. Lô hàng này nằm trong đề án phát triển 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL gắn với tăng trưởng xanh đến năm 2030. Đây được xem là bước tiến chiến lược mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt Nam gia nhập chuỗi cung ứng thực phẩm thân thiện môi trường.

Kỳ vọng chính sách "mở đường" cho doanh nghiệp xanh

Trên hành trình chuyển đổi xanh, phát triển bền vững, một rào cản lớn mà khu vực tư nhân đang đối mặt là thiếu các nguồn tài chính dài hạn. Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành tháng 5/2025 đã phần nào gỡ nút thắt này khi xác định rõ vai trò then chốt của kinh tế tư nhân, đồng thời đưa ra nhiều giải pháp phát triển như thúc đẩy tín dụng xanh, hỗ trợ lãi suất và khuyến khích ngân hàng thương mại tài trợ vốn cho doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ESG, phát triển chuỗi giá trị và mô hình kinh tế tuần hoàn.

Đây là tín hiệu tích cực được nhiều doanh nghiệp kỳ vọng. Theo ông Thái Văn Chuyện – Tổng Giám đốc TTC AgriS – các mô hình nông nghiệp tuần hoàn hay nông nghiệp công nghệ cao không thể triển khai nếu thiếu dòng vốn dài hạn ổn định. Trong khi đó, cơ chế tài chính hỗ trợ hiện nay vẫn còn thiếu và chưa thực sự sát với nhu cầu của các mô hình liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân.

Cùng chung quan điểm, ông Lê Văn Quang từ Minh Phú nhận định, Nghị quyết 68 đóng vai trò như một cú huých lớn giúp khơi thông nguồn lực xã hội cho phát triển nông nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, điều doanh nghiệp trông chờ là những chính sách đi vào thực tiễn, nhất là hỗ trợ cụ thể cho mô hình cụm liên kết ngành và công nghiệp chế biến nông sản. Minh Phú hiện đang đề xuất thí điểm một khu công nghiệp – đô thị xanh theo định hướng kinh tế tuần hoàn cho ngành thủy sản, bao gồm nhà máy chế biến, công nghiệp phụ trợ và khu nhà ở cho người lao động.

Trong khi đó, ông Phan Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phúc Sinh – lại nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách hỗ trợ xây dựng nhà máy sản xuất, chế biến. Ông cho biết, ngày trước một doanh nghiệp khởi nghiệp có thể xây được nhà máy sau 3-4 năm, nhưng nay gần như không thể nếu thiếu các chính sách hỗ trợ tài chính. Ông kỳ vọng Nhà nước sớm có các gói ưu đãi cụ thể để thúc đẩy đầu tư vào nhà máy chế biến nông sản – mắt xích quan trọng nhất trong chuỗi giá trị và là nền tảng hình thành hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, giúp đưa nông sản Việt Nam ra thế giới.