Miễn phí 1 tháng tiền nước sạch cho dân, Viwasupco có tránh khỏi trách nhiệm?

Thứ sáu, 25/10/2019, 15:41 PM

Theo nhìn nhận của luật sư, việc xin lỗi muộn màng cũng như miễn phí 1 tháng tiền nước sạch cho người dân bị ảnh hưởng không đồng nghĩa với việc Công ty CP đầu tư nước sạch sông Đà (Viwasupco) có thể "né tránh" được trách nhiệm trong vụ ô nhiễm nước sạch.

Hình ảnh nguồn nước gần nhà máy nước sạch Sông Đà nhiễm dầu thải đen sì. (Ảnh: IT).
Hình ảnh nguồn nước gần nhà máy nước sạch Sông Đà (Viwasupco) nhiễm dầu thải đen sì. (Ảnh: IT).

Sau hơn 15 ngày xảy ra sự cố, mới đây Công ty CP đầu tư nước sạch sông Đà (Viwasupco) đã chính thức gửi lời xin lỗi đến người dân chịu ảnh hưởng từ sự cố nhiễm dầu thải khiến đời sống của hàng vạn hộ dân ở phía Tây Nam Hà Nội bị đảo lộn.

Trong thông cáo được phát đi, Viwasupco còn cho biết: "Xin được cung cấp nước miễn phí trong kỳ xảy ra sự cố, tương đương với 1 tháng tiền nước". Đồng thời thừa nhận "chưa có kịch bản ứng phó phù hợp với trường hợp khẩn cấp do con người gây ra. Điều đó dẫn tới việc lúng túng trong xử lý ban đầu gây ra những đảo lộn trong sinh hoạt bình thường của người dân".

Thông tin nước sạch sông Đà - Viwasupco xin lỗi, miễn phí 1 tháng tiền nước là chủ đề được nhiều cư dân bàn tán. Trong đó nhiều cư dân trong vùng ảnh hưởng của sự cố nước sạch nhiễm dầu thải cho rằng, ngoài lời xin lỗi đưa ra muộn màng thì việc miễn phí 1 tháng tiền nước cho người dân bị ảnh hưởng là không hợp lý.

Trên diễn đàn cư dân HH Linh Đàm (một trong số khu dân cư ảnh hưởng của vụ nước sạch Sông Đà nhiễm dầu thải) nhiều người cho rằng việc Viwasupco xin lỗi, miễn phí 1 tháng tiền nước là xúc phạm người dân.

"Không lẽ sức khỏe của chúng tôi chỉ đáng giá 1 tháng tiền nước? Họ cung cấp nước sạch không đảm bảo chất lượng thì nhẽ ra phải tổ chức cho người dân đi khám xét để đảm bảo sức khỏe? Chúng tôi không cần họ miễn 1 tháng tiền nước mà chúng tôi cần là nước họ cung cấp phải sạch. Nếu như ngay từ đầu họ cảnh báo người dân là nước bị nhiễm dầu thì người dân đã biết để cảnh giác, có phương án đảm bảo sức khỏe, đằng này không biết có bao nhiêu người dân trong thời gian ấy đã ăn, uống nước bẩn mà họ cung cấp...", một người dân chia sẻ.

Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, 1 tháng tiền nước sạch không đáng là bao với việc người dân phải đi mua nước bình và đi khám bệnh...

Bản thông cáo báo chí của Viwasupco.
Bản thông cáo báo chí của Viwasupco.

Trao đổi với PV, luật sư Lê Hằng (Công ty Luật TAT Law Firm) cho rằng: Luật bảo vệ môi trường, luật tài nguyên nước, luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định rất cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm của chủ cơ sở sản xuất, cơ quan quản lý, các cấp chính quyền địa phương trong việc phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, xác định thiệt hại và khắc phục sự cố.

"Theo đó, người đứng đầu trực tiếp của tổ chức phải chịu trách nhiệm đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường có liên quan đến hoạt động của tổ chức mình.

Tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm, suy thoái môi trường có trách nhiệm khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra; Trường hợp cá nhân gây ô nhiễm, suy thoái môi trường do thực hiện nhiệm vụ được tổ chức giao thì tổ chức phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Do giữa Công ty Sông Đà và người dân có Hợp đồng dịch vụ cung cấp nước sinh hoạt nên Công ty phải chịu trách nhiệm thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ theo Hợp đồng.

Trường hợp Công ty có lỗi trong việc cung cấp nguồn nước không đảm bảo chất lượng cho người tiêu dùng thì phải chịu trách nhiệm dân sự, hình sự hoặc bồi thường thiệt hại cho người dân khi phát sinh hậu quả", luật sư Hằng phân tích.

Theo luật sư, việc Viwasupco đưa ra mức chia sẻ chi phí với người dân 1 tháng tiền nước. Tuy nhiên trong trường hợp không đồng ý với phương án trên người dân có quyền yêu cầu doanh nghiệp này chi trả mức bồi thường thiệt hại theo qui định của pháp luật.

"Trong trường hợp này, người dân hoàn toàn có quyền được yêu cầu bồi thường vì giữa người dân và Công ty CP đầu tư nước sạch sông Đà có Hợp đồng dịch vụ cung cấp nước. Do đó, sau khi xác định được Công ty có lỗi khi biết có sự cố liên quan đến nguồn nước nhưng vẫn cấp nước cho người dân và người dân có văn bản chứng cứ chứng minh các thiệt hại liên quan đến tài sản, sức khỏe…. Trong trường hợp này nếu người dân không thỏa thuận được mức bồi thường thì có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bồi thường thiệt hại".

Về trách nhiệm dân sự, pháp luật có quy định rõ về trường hợp này. Cụ thể, điều 608, Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Cá nhân, pháp nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng hàng hoá, dịch vụ mà gây thiệt hại cho người tiêu dùng thì phải bồi thường”. Đồng thời, tại khoản 1, điều 23, luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng ghi nhận: “Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp hàng hóa có khuyết tật do mình cung cấp gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng”.

Luật sư Lê Hằng (Công ty Luật TAT Law Firm).
Luật sư Lê Hằng (Công ty Luật TAT Law Firm).

Trong trường hợp này nếu không thỏa thuận được mức bồi thường, người dân có quyền và nên thống kê chi tiết thiệt hại do dùng nước Sông Đà bị ô nhiễm để làm đơn khởi kiện Công ty nước ra tòa án có thẩm quyền.

Các chi phí thực tế như mua nước sạch sử dụng trong thời gian nào, thay các đầu lọc của máy lọc nước ..với các hóa đơn chứng từ cụ thể hoặc nếu có ảnh hưởng sức khỏe thì phải có chứng từ hợp lệ khám chữa bệnh, thuốc theo đúng qui định tại Điều 590 Bộ luật dân sự 2015 thì thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm bao gồm “các chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại; thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại, nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại; Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị”.

Ngoài ra người dân còn có thể yêu cầu bồi thường tổn thất về tinh thần theo qui định. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá 50 lần mức lương cơ sở do nhà nước qui định.

Theo luật sư Hằng, việc các hộ gia đình khởi kiện đơn lẻ có thể gây khó khăn nên người dân có thể ủy quyền cho các cá nhân hoặc Ban quản trị chung cư tham gia vụ việc. Đồng thời người dân có thể đề nghị tổ chức xã hội đại diện cho dân hoặc tự mình khởi kiện theo điểm b Điều 28 Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010. Theo đó, các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thực hiện những nhiệm vụ “Hướng dẫn, giúp đỡ, tư vấn người tiêu dùng khi có yêu cầu; Đại diện người tiêu dùng khởi kiện hoặc tự mình khởi kiện vì lợi ích công cộng..”

"Từ sự cố ô nhiễm nguồn nước trên cho thấy công tác phòng ngừa và hạn chế các rủi ro liên quan đến môi trường và ô nhiễm môi trường là hết sức quan trọng. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần tăng cường thanh tra về quản lý tài nguyên nước, quan trắc, giám sát nguồn nước thường xuyên đặc biệt là nước cung cấp sinh hoạt cho người dân và có biện pháp xử lý mạnh về những hành vi vi phạm về môi trường, không tuân thủ các báo cáo tác động vệ môi trường. Đặc biệt chính quyền địa phường cần chủ động tuyên truyền, khuyến cáo các tác động tiêu cực của các sự cố môi trường đến người dân kịp thời, hạn chế những hậu quả tiêu cực gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của người dân. Người dân có quyền được sống trong môi trường trong lành không bị ô nhiễm được được đảm bảo theo nguyên tắc hiến định. Nước là nhu cầu thiết yếu của người dân trong cuộc sống hàng ngày nên những đơn vi cung cấp mặt hàng này phải được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Nhà nước cần ban hành đạo luật công và giám sát đối với dịch vụ này để đảm bảo sức khỏe lợi ích của nhân dân", luật sư Hằng nhận định.

Luật sư Hoàng Tùng – Trưởng VPLS Trung Hòa cho biết: Theo Nghị định 117/2007 và sau này là nghị định 124/2011/NĐ CP ngày 28/2/2011 quy định về sản xuất ,cung cấp, tiêu thụ nước sạch cũng như Thông Tư 41/2018 ngày 14/12/2018 của Bộ trưởng bộ y tế ban hành “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt “ đã có hiệu lực thi hành từ ngày 15/6/2019 quy định rất rõ trách nhiệm của đơn vị cấp nước và các cơ quan quản lý nhà nước liên quan.

Tại điều 5 thông tư này quy định về trách nhiệm thi hành khoản 7 quy định đơn vị cấp nước phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng nước sạch do đơn vị mình cung cấp. Báo cáo kết quả thử nghiệm chất lượng nước sạch hàng quý, lưu trữ và quản lý hồ sơ theo dõi về chất lượng nước sạch và chịu sự thanh tra, kiểm tra giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Luật sư Hoàng Tùng.
Luật sư Hoàng Tùng.

"Tại Viwasupco cần cá thể hoá trách nhiệm cá nhân đối với cán bộ trực tiếp được phân công giám sát các chỉ tiêu nước bị nhiễm bẩn đã báo cáo và đề xuất hướng xử lý cũng như đề nghị tạm ngừng cung cấp bán nước chưa, nếu có thì lãnh đạo nào cụ thể chỉ đạo việc vẫn tiếp tục bán cấp nước bẩn khi đã có đề nghị của giám sát kỹ thuật, phòng ban liên quan.

Xem xét hàng loạt trách nhiệm cá nhân tại Viwasupco mới rõ ràng và cá thể hoá trách nhiệm đem lại lòng tin của người tiêu dùng cũng như thực hiện quy trình sản xuất nước một cách khắt ke an toàn nhất", luật sư Tùng phân tích.

Theo luật sư, với vụ việc nói trên, cơ quan chức năng không thể bỏ qua trách nhiệm người đứng đầu lại đơn vị này. "Các cá nhân người có trách nhiệm cụ thể này cần đánh giá mức độ lỗi cố ý hay vô ý?

Cũng theo luật sư Tùng, ngoài ra các đơn vị quản lý liên quan vụ việc này này cũng cần kiểm điểm và có hình thức kỷ luật nghiêm cán bộ của đơn vị mình được phân công, nếu có dấu hiệu sai phạm cũng đề nghị chuyển cơ quan điều tra xem xét xử lý theo quy định pháp luật.

"Cơ quan Công an nên mời hoặc triệu tập những cá nhân liên quan của Viwasupco và của các cơ quan quản lý tới làm rõ việc có hay không việc cố ý dùng nước ô nhiễm sản xuất bán nước không đảm bảo cho người dân?" - Luật sư Tùng nêu quan điểm.