UBND tỉnh Hà Giang vừa trình Thủ tướng cho phép tỉnh này tiếp tục triển khai dự án theo hình thức đầu tư hợp tác công tư, hợp đồng BTL (xây dựng - chuyển giao - thuê dịch vụ), đồng thời xem xét hỗ trợ tỉnh Hà Giang một phần kinh phí để triển khai thực hiện.

Hình thức hợp đồng BTL là hợp đồng được ký giữa cơ quan nhà nước và nhà đầu tư để xây dựng công trình kết cấu hạ tầng.

Sau khi hoàn thành công trình, nhà đầu tư chuyển giao cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được quyền cung cấp dịch vụ trên cơ sở vận hành, khai thác công trình đó trong một thời gian nhất định. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền thuê dịch vụ và thanh toán cho nhà đầu tư theo quy định.

Dự án bao gồm 2 tòa nhà, mỗi tòa 12 tầng, tổng diện tích sàn xây dựng là gần 30.000 m2, chưa bao gồm tầng bán hầm.

Tổng vốn đầu tư của dự án là gần 700 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư dự án là hơn 565 tỷ đồng, lãi vay trong quá trình đầu tư là hơn 127 tỷ đồng.

Thời gian trả gốc và lãi của dự án là 11 năm. Thời gian kinh doanh, thu hồi vốn và đảm bảo chỉ tiêu kinh tế là 9 năm. Do đó, tổng số tiền tỉnh Hà Giang phải thanh toán là hơn 1.000 tỷ đồng.

Nguồn vốn đầu tư là từ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản hàng năm (25 tỷ/năm trong 11 năm); nguồn thu từ bán đấu giá quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất của các đơn vị sau khi hợp khối; nguồn kinh phí chi thường xuyên của các đơn vị.

Dự kiến hình thức ưu đãi, bảo đảm đầu tư là nhà đầu tư không nộp tiền sử dụng đất, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm đầu, giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 7 năm tiếp theo. Tỉnh Hà Giang giải phóng mặt bằng diện tích toàn bộ dự án, giao quỹ đất sạch cho nhà đầu tư, đồng thời xây dựng hạ tầng kỹ thuật ngoài nhà (giao thông, cấp điện, cấp nước, thoát nước mưa, thoát nước thải,... ).

Trước đề xuất của UBND tỉnh Hà Giang dư luận đặt ra câu hỏi với một tỉnh nghèo còn nhận trợ cấu Trung ương vì sao Hà Giang muốn xây trụ sơ hoành tráng.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hà Giang, năm 2017 tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh ước đạt 6,9%. Tổng sản phẩm bình quân đầu người ước đạt gần 22 triệu đồng/năm. Thu ngân sách ước đạt gần 1.900 tỷ đồng. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn mới của Hà Giang còn cao, tới 34,41%.

Tuy nhiên số thu ngân sách trên không đủ để phục vụ chi tiêu. Hiện nay, dù Hà Giang đã giảm nhận trợ cấp ngân sách trung ương nhưng vẫn tỉnh này vẫn nhận trợ cấp tới 80% từ Trung ương.  

Chính vì thế trong lần đi thăm nhân dân các dân tộc tỉnh Hà Giang, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Hà Giang phấn đấu đến cuối nhiệm kỳ tự cân đối được 40-50% ngân sách, giảm trợ cấp từ Trung ương.

Đáng nói hơn dù là tỉnh nghèo nhưng Hà Giang là địa phương bị nêu tên khi đầu tư lãng phí ngân sách nhà nước. Điển hình là công trình cấp nước sạch sinh hoạt cho thôn Tân Đức, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên do Trung tâm nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư.

Công trình này được xây dựng từ cuối năm 2012 với mục tiêu của công trình nhằm cung cấp nước sinh hoạt cho 99 hộ dân thuộc thôn Tân Đức xã Đạo Đức với tổng nguồn vốn là 1,7 tỷ đồng trong đó vốn nhà nước đầu tư là 1,5 tỷ đồng vốn nhân dân đóng góp là gần 200 triệu đồng.

Toàn bộ công trình gồm 3 hạng mục là đập đầu mối, bể lắng lọc và tuyến đường ống dẫn nước. Công trình do Công ty TNHH tư vấn thiết kế xây dựng Thượng An làm đơn vị thiết kế. Bước đầu công trình đã nhận được sự ủng hộ rất lớn của người dân với sự tham gia đóng góp hàng trăm ngày công lao động.

Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, công trình không phát huy hiệu quả. Số hộ có nước dùng chỉ chiếm 20% đến 30%. Một số hộ dân đã kiến nghị cơ quan chức năng và chính quyền địa phương. Thế nhưng sau khi sửa chữa, tình trạng cấp nước cũng không cải thiện.

Hiện công trình cấp nước chỉ phục vụ cho vài hộ dân đầu đường ống; còn phía cuối đường ống, nước chảy rất yếu, thậm chí không có nước. Gia đình chị Hiền đã phải chi gần 20 triệu đồng khoan giếng để làm nguồn nước sinh hoạt chính. Với một xã miền núi, đời sống người dân còn khó khăn, nhiều hộ không có khả năng tự đầu tư khoan giếng lấy nước sinh hoạt. Phần lớn các hộ dân trong bản phải dẫn nước khe, suối về để sử dụng, không bảo đảm vệ sinh.

Tương tự, công trình cấp nước tập trung tại xã Ðồng Yên, huyện Bắc Quang hoàn thành từ tháng 6/2014, được xây dựng để cấp nước sinh hoạt cho các cơ quan, đơn vị và 120 hộ dân ở khu vực trung tâm xã. Nguồn vốn đầu tư gần bốn tỷ đồng từ Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn và một số nguồn vốn khác. Thế nhưng, từ khi hoàn thành đến nay công trình không phát huy được công năng sử dụng.

Qua kiểm tra, xác minh của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Giang, trên địa bàn tỉnh có 828 công trình cấp nước sinh hoạt, trong đó, 174 công trình hoạt động kém hiệu quả và 181 công trình không hoạt động. Theo đánh giá của ngành chức năng, trong số 181 công trình không hoạt động có tới 80 công trình không có khả năng tu sửa, nâng cấp, đề nghị thanh lý.