Quá tải sân bay Tân Sơn Nhất không phải vấn đề mới nhưng luôn nóng hổi bởi chưa có giải pháp căn cơ. Theo số liệu thống kê, sản lượng hành khách thông qua sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất trong năm 2018 đạt 38,5 triệu hành khách, gấp 1,5 lần và vượt xa so với công suất thiết kế 25 triệu hành khách/năm.

Tổng số lượt chuyến bay cất hạ cánh tại sân bay Tân Sơn Nhất trung bình đạt hơn 700 chuyến bay/ngày. Năng lực thông qua đường cất hạ cánh đang được điều phối 44 chuyến bay/giờ, tức trung bình cứ 1 phút 20 giây lại có một máy bay cất hoặc hạ cánh.

Đi tìm lời giải cho vấn đề quá tải sân bay Tân Sơn Nhất đang nóng trở lại, chúng tôi nhận được góp ý của PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, một chuyên gia hàng không có nhiều tâm huyết.

Theo PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, ông cùng nhóm nghiên cứu tại TP HCM từng kiến nghị phương án mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất lên 60 triệu khách/năm với việc cải thiện hai đường cất hạ cánh hiện hữu và xây dựng thêm nhà ga hành khách ở mặt Bắc để mở thêm hướng kết nối giao thông ra Quốc lộ 1 và tạo thuận lợi cho hành khách các tỉnh vùng Nam bộ và Nam Trung bộ vào ra sân bay không phải đi vào hướng từ nội đô. Tuy nhiên phương án đưa ra không nhận được sự ủng hộ.

Cụ thể, phương án mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất của TP HCM của PGS Nguyễn Thiện Tống cùng nhóm nghiên cứu có 2 phân kỳ như sau:

Giai đoạn 2018 – 2020: Tiến hành xây dựng nhà ga T3 có diện tích sàn 60.000 m2 với năng suất thiết kế 10 triệu HK/năm tại phía Tây Nam để đáp ứng nhu cầu trước mắt trong vài năm tới, đưa tổng diện tích các nhà ga T1, T2 và T3 lên 208.000 m2 vối tổng năng suất thiết kế 38 triệu khách/năm;

Cải tiến năng lực điều hành không lưu và xây dựng thêm đường lăn song song và đường lăn thoát nhanh để tăng tần suất cất hạ cánh nhằm tăng năng suất của sân bay;

Thực hiện các dự án giao thông đã được phê duyệt theo Quyết định số 3193/QĐ-BGTVT ngày 7 tháng 9 năm 2015. Bên cạnh đó, cần sớm tiến hành xây dựng đường nối Trần Quốc Hoàn - Cộng Hòa (song hành đường Cộng Hòa) để góp phần giải tỏa áp lực kẹt xe khu vực phía Nam sân bay Tân Sơn Nhất;

Quy hoạch và xây dựng đường vành đai xung quanh sân bay Tân Sơn Nhất.

Giai đoạn 2020 – 2022: Xây dựng nhà ga hành khách T4 có diện tích sàn 200.000 – 210.000 m² với năng suất thiết kế 20 triệu khách/năm ở phía Bắc cùng đường lăn, bãi đỗ tương ứng;

Cải tạo các nhà ga hành khách T1, T2 và T3 với tổng diện tích sàn ở 208.000 m² ở phía Nam để điều hòa phân bố 50% tổng năng suất 60 triệu khách/năm cho mỗi phía tương ứng với tổng diện tích sàn 418.000 m² của các nhà ga;

Phân bố lịch bay đều hơn trong ngày và trong năm đồng thời với việc tăng tần suất tối đa giờ cao điểm để tăng dần tổng số chuyến cất hạ cánh lên 400.000 chuyến/năm

Đồng thời mở rộng đường Thống Nhất 30 m và làm tuyến đường trên cao 4 làn xe để nâng cao năng lực kết nối giao thông ở phía Bắc sân bay Tân Sơn Nhất.

Phương án thành phố Hồ Chí Minh được thực hiện cả ở phía Nam và phía Bắc của 2 đường cất hạ cánh hiện hữu. Giao thông kêt nối bên ngoài với cảng hàng không được mở thêm ở phía Bắc, tiếp cận với nhà ga hành khách mới, theo hai hướng Đông Bắc và Tây Bắc của sân bay qua đường Tân Sơn và đường Quang Trung.

Hành khách từ các tỉnh Miền Đông, Miền Tây có thể vào ra sân bay phía đường Quang Trung hay phía đường Trường Chinh bắc qua phía đường Tân Sơn.

Điểm đặc biệt phương án mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất của PGS Nguyễn Thiện Tống cùng nhóm nghiên cứu là mở cửa sân bay thêm ở mặt Bắc ở giai đoạn 2, giúp gia tăng hiệu quả kết nối đô thị hơn, giúp giảm kẹt xe ở cung đường Cộng Hòa - Hoàng Văn Thụ - Phan Đăng Lưu, giúp phát triển vùng vành đai sân bay, bổ sung kết nối dễ dàng với các tỉnh thành trong Vùng Đô thị qua Quốc Lộ 1A và đường cao tốc tương lai. Chi phí cải tạo và mở rộng giao thông kết nối ít tốn kém hơn nhiều so với phương án ADPi chỉ mở thêm lối vào ra sân bay ở phía Tây Nam.

Việc xây dựng các nhà ga hành khách nằm hai bên của 2 đường cất hạ cánh cần kết nối với nhau bằng đường bộ sát hàng rào sân bay hay đường hầm phía dưới các đường cất hạ cánh và đường lăn. Việc kết nối này có thể tham khảo kinh nghiệm của nhiều sân bay trên thể giới.

Phương án thành phố Hồ Chí Minh có quy hoạch mặt bằng tương tự với Quy hoạch sân bay Tân Sơn Nhất do Viện Nghiên cứu Quy hoạch Xây dựng và Kiến trúc Đô thị - TP Hồ Chí Minh lập năm 1994 mà được Thủ tướng Chính phủ duyệt ngày 27 tháng 2 năm 1995. Quy hoạch này có đầy đủ các giải pháp giao thông xung quanh sân bay và giải pháp về cấp thoát nước.

Dù phương án trên của PGS.TS Nguyễn Thiện Tống cùng nhóm nghiên cứu đưa ra đầy tâm huyết nhưng bị rơi vào quên lãng, còn sân bay cứ ùn tắc.