Sự tích cúng ông Công ông Táo

Cứ vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm các gia đình lại sửa soạn mâm cơm cúng tiễn đưa ông Táo về trời.

Theo tín ngưỡng dân gian thì Thần Táo Quân có nguồn gốc từ Trung Quốc những được Việt hóa thành sự tích "hai ông một bà" là vị thần Đất, thần Nhà, thần Bếp núc. Tuy vậy vẫn được gọi chung là ông Táo hoặc Táo quân.

Tích ông Công ông Táo của Việt Nam như sau: Thị Nhi và chồng là Trọng Cao, tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau nhưng lại không có con. Lâu ngày, Trọng Cao thường kiếm chuyện dằn vặt rồi xô xát với vợ.

Một hôm Trọng Cao đánh và đuổi vợ đi. Thị Nhi bỏ nhà đi xứ khác sống lang thang và gặp Phạm Lang. Sau đó hai người Thị Nhi và Phạm Lang kết thành vợ chồng.

Sau khi vợ bỏ đi, Trọng Cao hối hận nên đi tìm vợ. Nhiều ngày đi tìm, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Cuối cùng, Trọng Cao tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Thị Nhi, đúng lúc Phạm Lang đi vắng. Thị Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng mời vào nhà, nấu cơm thiết đãi người xưa.

Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Thị Nhi lo chồng nghi oan cho mình nên giấu chồng cũ ở dưới đống rạ sau vườn. Chẳng mau đêm đấy Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Thị Nhi hốt hoảng, lao mình vào cứu chồng cũ ra. Thấy vợ nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.

Thương tình 3 người sống có nghĩa có tình nên Ngọc Hoàng phong cho làm vua bếp. Theo đó, người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.

Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình thường mua hai mũ ông, một mũ bà và ba con cá chép để cúng với quan niệm rằng, Táo quân cưỡi cá chép về chầu trời, tâu với Ngọc hoàng mọi việc trong năm, cầu may mắn.

Truyền thuyết này gồm nhiều dị bản, nhưng có cốt truyện chung như vậy.

Lễ ông Táo về trời người dân Việt Nam thường làm lễ tiễn đưa về trời một cách long trọng.

Trên đây chính là sự tích cúng ông Công ông Táo hàng năm của người Việt Nam.