Báo cáo thẩm tra việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về BOT giao thông, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đánh giá Chính phủ đã có nhiều giải pháp để khắc phục những tồn tại, hạn chế vừa qua.

Trong đó, đối với các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã tiến hành kiểm toán và đang khẩn trương quyết toán,... về cơ bản, Bộ Giao thông vận tải đã từng bước khắc phục những hạn chế, vướng mắc.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc triển khai thực hiện một số nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết vẫn còn chậm, một số nhiệm vụ không đạt yêu cầu tiến độ đề ra, chưa giải quyết dứt điểm được một số khó khăn, vướng mắc còn tồn đọng. Cụ thể như: trạm Bắc Thăng Long – Nội bài, trạm Bỉm Sơn – Thanh Hóa, trạm Cai Lậy, trạm Thái Nguyên – Chợ Mới.

Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế nhận thấy hiện tại đã phát sinh thêm một số trạm thu phí tồn tại bất cập nhưng chưa được đề cập tại báo cáo số 297/BC-CP như: trạm T2 Quốc Lộ 91 thuộc dự án BOT Quốc Lộ 91 Cần Thơ – An Giang và trạm Hòa Lạc – Hòa Bình thuộc dự án đầu tư xây dựng dự án đường Hòa Lạc - Hòa Bình và cải tạo, nâng cấp quốc lộ 6 đoạn Xuân Mai - Hòa Bình theo hình thức BOT.

"Do đó, Chính phủ cần có đánh giá lại toàn diện hơn đối với các trạm thu phí hiện nay, xử lý dứt điểm các vướng mắc, bất cập tránh việc phát sinh các trạm thu phí bị dư luận phản đối sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro và gây mất an ninh trật tự cũng như tình hình phát triển kinh tế - xã hội", Uỷ ban Kinh tế đề nghị. 

Về việc triển khai thu phí tự động không dừng, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ báo cáo bổ sung, làm rõ đối với việc ban hành khung tiêu chuẩn chung làm cơ sở, thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ thu giá (phí) tự động không dừng để tránh tình trạng độc quyền trong thu giá (phí) dịch vụ, đồng thời bảo đảm sự kết nối liên thông giữa các trạm, giám sát doanh thu các trạm và bảo đảm tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong hoạt động thu giá (phí) theo đúng yêu cầu của Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH.

Báo cáo của Uỷ ban Kinh tế cho biết hiện nay vẫn còn tồn tại rủi ro mất an toàn, an ninh, trật tự tại một số địa phương dự án đi qua (vẫn còn tình trạng phản đối của người dân tại một số trạm thu phí).

Ngoài ra, chất lượng của một số công trình giao thông BOT còn thấp, có công trình xuống cấp nhanh nhưng chưa được bảo trì, sửa chữa kịp thời, việc thất thoát doanh thu tại các trạm thu phí vẫn còn tồn tại chưa được công khai, minh bạch và xử lý triệt để. Do đó, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ báo cáo giải trình, làm rõ nội dung này.

Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cũng chỉ rõ, báo cáo của Chính phủ về BOT cũng chưa làm rõ tình hình thực hiện các kết luận của các đoàn kiểm tra, thanh tra, kiếm toán nhà nước. Ngoài ra, báo cáo mới tập trung vào các dự án BOT do Bộ Giao thông vận tải là cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chưa làm rõ đối với tình hình thực hiện của các dự án do địa phương là cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 32/2015/NĐ-CP ngày 25/3/2015 về quản lý chi phí đầu tư xây dựng và định mức, đơn giá, công bố chỉ số giá thị trường phù hợp với điều kiện thực tế, loại bỏ chi phí bất hợp lý của các trạm thu phí BOT vẫn còn chậm so với yêu cầu của thực tiễn.

Đối với việc quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định phương án tài chính và thời gian thu phí dịch vụ chính thức, Ủy ban Kinh tế cho rằng: Vẫn còn một số vướng mắc liên quan đến quyết toán dự án hoàn thành; đối với một số dự án gặp khó khăn, vướng mắc do có sự sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu vì một số nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Do vậy Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ khẩn trương rà soát, xử lý phù hợp theo quy định, tránh các tác động tiêu cực phát sinh, do kéo dài. Ngoài ra, bổ sung số liệu làm rõ ý kiến của các Đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm về thời gian thu phí, tổng mức đầu tư được giảm trừ... qua quá trình kiểm toán và quyết toán đối với từng dự án BOT giao thông.