Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của đời sống đô thị, du lịch bảo tàng đang trở thành một xu hướng mới, đặc biệt hấp dẫn đối với giới trẻ và những người đam mê văn hóa, lịch sử. Không chỉ là nơi lưu giữ những hiện vật quý giá, bảo tàng còn đóng vai trò như một cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp người tham quan có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật thông qua những trải nghiệm thực tế. Tại TP.HCM, du lịch bảo tàng không chỉ là cách tiếp cận tri thức mà còn trở thành hoạt động giải trí sáng tạo, nơi mà kiến thức và thực tế được hòa quyện một cách đầy thú vị.
Trong quá khứ, bảo tàng thường bị xem là những nơi nghiêm túc, mang tính học thuật cao và không thực sự thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Tuy nhiên, sự thay đổi trong tư duy và cách tiếp cận đã biến các bảo tàng trở thành những điểm đến hấp dẫn, đặc biệt là trong bối cảnh người trẻ ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm mới lạ và mang tính giáo dục. Thay vì chỉ đơn thuần là đi xem phim, cắm trại hay ghé thăm các quán cafe, các bạn trẻ đang dần chọn bảo tàng như một điểm dừng chân lý tưởng để khám phá kiến thức và tận hưởng không gian sáng tạo.
Các bảo tàng tại TP.HCM như Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam hay Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đang trở thành những điểm thu hút nổi bật. Đến với bảo tàng, người tham quan không chỉ được chiêm ngưỡng các hiện vật trưng bày mà còn có thể tham gia vào các hoạt động tương tác, lắng nghe những câu chuyện lịch sử qua các tài liệu, hình ảnh và thậm chí là các mô phỏng công nghệ cao. Những trải nghiệm này không chỉ mang lại kiến thức mà còn giúp người tham quan cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị của các hiện vật và những câu chuyện gắn liền với chúng. Bằng cách tận mắt chứng kiến những hiện vật từ thời nguyên thủy cho tới hiện đại, du khách không chỉ tích lũy thêm kiến thức mà còn có cơ hội cảm nhận sâu sắc hơn về lịch sử.
Chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Môi trường về việc giáo dục thế hệ trẻ thông qua sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử, TS. Trần Xuân Thảo - Giám đốc Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh cho biết “Có một dấu hiệu đáng mừng là xu thế của các bạn trẻ hiện nay đang rất quan tâm đến văn hóa lịch sử của nước nhà, thể hiện khá rõ khi lượng khách là các bạn trẻ đến tham quan Bảo tàng khá đông. Vì vậy, thông qua nội dung trưng bày của Bảo tàng để trở thành một kênh giáo dục cho các thế hệ trẻ về lịch sử là điều hết sức quan trọng. Bên cạnh việc thực hiện tuyên truyền giáo dục về lịch sử qua 9 chuyên đề cố định và những trưng bày chuyên đề ngắn hạn, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh còn chủ động phối hợp với các đơn vị bạn trong và ngoài thành phố, các trường học, Trung tâm Văn hóa, đoàn phường, đoàn quận,... đưa các triển lãm lưu động đến phục vụ với nhiều đối tượng tham quan khác nhau. Bên cạnh hơn 1 triệu khách đến tham quan tại Bảo tàng, hàng năm Bảo tàng đều thực hiện từ 20-30 cuộc triển lãm lưu động. Và mục tiêu mà Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh mong muốn là truyền tải thông điệp “Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh – Bảo tàng vì hòa bình” đến tất cả khách tham quan trong và ngoài nước”.
Có thể thấy nhận thức về tầm quan trọng của việc lưu giữ và hiểu biết về lịch sử đang ngày càng gia tăng trong giới trẻ hiện nay. Lịch sử thường bị coi là một lĩnh vực khô khan đối với nhiều người, nhưng với những bảo tàng phong phú và đa dạng như hiện nay, hy vọng rằng tình yêu và sự hứng thú với lịch sử sẽ được khơi dậy nhiều hơn trong giới trẻ. Bảo tàng không chỉ giữ gìn và bảo tồn những hiện vật gắn liền với các giai đoạn quan trọng trong lịch sử dân tộc, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về giá trị lịch sử và văn hóa.
Hiện nay, việc đến thăm các bảo tàng đã trở thành một trải nghiệm quen thuộc và hấp dẫn hơn đối với du khách. Các điểm đến văn hóa này mang đến nhiều trải nghiệm độc đáo, khi vừa giúp du khách tìm về những giá trị xưa cũ, vừa mở rộng vốn tri thức về văn hóa. Đồng thời, bảo tàng cũng là nơi giúp mọi người lưu giữ những khoảnh khắc đẹp, tạo nên sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Phát triển du lịch bảo tàng một cách bền vững không chỉ góp phần bảo vệ di sản mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch nói chung, hướng tới một nền kinh tế xanh và bền vững.