Sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP
Toàn tỉnh hiện có khoảng 20.000 ha xoài, sản lượng năm 2022 ước đạt trên 56.558 tấn. Xoài Sơn La gồm các giống GL4, GL6, xoài Thái Lan, xoài bản địa (xoài tròn, xoài hôi). Hiện nay, hầu hết diện tích xoài Sơn La được người nông dân chăm sóc, thu hoạch theo quy trình, theo dõi ngay từ khi ra hoa, đậu quả và tiến hành bao trái sau khi đậu quả 30 ngày cho đến khi thu hoạch để đảm bảo tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, chất lượng dinh dưỡng, mẫu mã đẹp. Nhiều vùng trồng đã sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ; Cục Bảo vệ thực vật đã cấp 99 mã vùng trồng xoài với diện tích hơn 1.400 ha để phục vụ xuất khẩu vào các thị trường Trung Quốc, Mỹ, Úc, NewZealand. Đến đầu tháng 6, toàn tỉnh đã tiêu thụ trên 11.000 tấn xoài, trong đó, tiêu thụ trong nước 10.238 tấn, xuất khẩu 870 tấn.
Năm nay, quả xoài GL4 của Yên Châu đã được thu mua đưa về tiêu thụ tại hệ thống WinMart và WinMart+ trên toàn quốc. Ông Hà Văn Sơn, Giám đốc HTX Văng Lùng, xã Chiềng Hặc, chia sẻ: Ngoài 24 ha xoài, HTX còn liên kết với các hộ dân trong bản Văn Lùng tiêu thụ trên 30 ha. Nhờ áp dụng biện pháp kỹ thuật bao trái, sử dụng phân bón hữu cơ nên mẫu mã đẹp, nhiều đơn vị liên hệ thu mua với sản lượng lên đến 1.000 tấn.
Ông Lê Huy Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, thông tin: Huyện hiện có 3.175 ha xoài, sản lượng ước đạt trên 12.660 tấn. Năm 2022, huyện phấn đấu xuất khẩu 2.500 tấn sản phẩm xoài, giá trị tham gia xuất khẩu ước đạt 656.000 USD. Theo phương án kết nối, tiêu thụ xoài, đến đầu tháng 6, huyện Yên Châu đã tiêu thụ trên 5.820 tấn xoài. Sản lượng xoài dự kiến còn 6.840 tấn.
Mường La có trên 2.673 ha xoài, trong đó, 1.725 ha cho sản phẩm, với sản lượng dự kiến trên 8.280 tấn, tập trung chủ yếu trên địa bàn các xã Mường Chùm, Mường Bú, Tạ Bú, Chiềng Lao... Đến nay, huyện đã tiêu thụ 3.781 tấn, với giá từ 4.000 - 7.400 đồng/kg. Ông Lù Văn Quý, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường La, cho biết: Công tác quản lý mã số vùng trồng xoài được kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt từ khâu trồng, chăm sóc đến khi thu hoạch bằng việc kiểm tra sổ ghi chép hoạt động sản xuất. Quản lý dịch hại trong mã số vùng trồng sản xuất, chỉ được phép sử dụng đúng danh mục thuốc bảo vệ thực vật mà các nước nhập khẩu chấp nhận.
Liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm
Hiện nay, xoài Sơn La đã được kết nối với các tập đoàn phân phối, chợ đầu mối, các doanh nghiệp, thương nhân tiêu thụ nông sản trong và ngoài nước, như Aeon, Central Group, Mega Market, Lotte, BigC... các chợ đầu mối nông sản, chợ truyền thống tại thành phố Hà Nội, Thanh Hóa, Hải Phòng, Bắc Ninh. Đặc biệt, quả xoài tươi Sơn La đã được xuất khẩu sang thị trường các nước Trung Quốc, Mỹ, Australia, châu Âu, UAE...
Bà Đỗ Thị Bích Châu, Phó Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Xoài Sơn La được một số tập đoàn, doanh nghiệp có năng lực, uy tín, như: Tập đoàn TH (Nhà máy chế biến hoa quả tươi và thảo dược Vân Hồ), Trung tâm chế biến rau quả Doveco Sơn La (Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao) và các doanh nghiệp, HTX đưa vào chế biến với nhiều sản phẩm phong phú, như nước ép xoài, pure, xoài cấp đông, xoài tươi ngâm, xoài sấy dẻo... nhiều sản phẩm xoài chế biến đã được xuất sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mông Cổ...
Tại Sơn La đã có 37 cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu đã được cơ quan có thẩm quyền công nhận. Ông Nguyễn Trọng Tuấn, Giám đốc vận hành WinMart toàn quốc, cho biết: Sản phẩm xoài Sơn La cùng với mận hậu luôn thuộc nhóm các sản phẩm được người tiêu dùng ưu chuộng. Năm nay, Công ty cam kết bao tiêu khoảng 500 tấn xoài Sơn La. Xoài Sơn La đưa vào hệ thống siêu thị WinMart và WinMart+ được người tiêu dùng đánh giá cao về mẫu mã, chất lượng.
Tăng cường tiêu thụ, thúc đẩy thương mại hàng hóa nông sản, quan trọng nhất vẫn là thông tin thị trường. Đây là điều cần quan tâm đầu tiên khi xuất khẩu nông sản, vì mỗi thị trường phát triển sẽ có các tiêu chuẩn hàng hóa xuất khẩu, nhất là hàng hóa xuất khẩu theo tiêu chuẩn quốc tế. Bà Nguyễn Bích Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Trường Mai, chia sẻ: Công ty thu mua xoài cho các nhà máy chế biến và các chợ đầu mối, xuất khẩu sang Trung Quốc. Hiện nay, chúng tôi hợp tác với Công ty TNHH Kim Nhung, tỉnh Đồng Tháp, thu mua xoài Sơn La xuất khẩu sang Mỹ, Úc. Công ty đã xây dựng 4 cơ sở đóng gói xuất khẩu tại huyện Mai Sơn, Yên Châu, Sông Mã và thành phố Sơn La.
Thông qua hoạt động xúc tiến quảng bá, giới thiệu nông sản đã góp phần đưa thương hiệu xoài Sơn La nói riêng và nông sản an toàn Sơn La nói chung ngày càng mở rộng thị trường tiêu thụ. Ngoài tiêu thụ nội địa và xuất khẩu quả tươi, hiện nay, xoài Sơn La đã có thêm hướng đi mới đó là các doanh nghiệp HTX thu mua chế biến xoài sấy dẻo, nước ép xoài, góp phần tạo thêm việc làm cho lao động địa phương, tăng giá trị thương mại cho trái xoài Sơn La.