Giáo viên, chuyên gia phản ánh SGK có "sạn"
Tại phiên chất vấn Quốc hội vào cuối năm 2021, trả lời các Đại biểu Quốc hội liên quan đến sách giáo khoa (SGK) và Chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, sẽ thay đổi cách thức thẩm định theo hướng sát hơn, gắn trách nhiệm nhiều hơn của các thành viên hội đồng thẩm định để tránh lọt lỗi, "sạn".
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói thêm, để có được bộ sách giáo khoa thực sự chất lượng cần rất nhiều yếu tố; trong đó người soạn cực kỳ quan trọng. Tiếp đó là quy trình biên soạn, tổ chức thẩm định, dạy thực nghiệm, lấy ý kiến của các đối tượng liên quan khác nhau…
Không phải ngẫu nhiên câu chuyện sách giáo khoa có "sạn" liên tục được đề cập trên các hội thảo, diễn đàn, thậm chí là vấn đề được các ĐBQH rất quan tâm. Dù liên tục được phản ánh, nhưng gần đây nhất, sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam lại bị người dùng, chuyên gia phản ánh có "sạn". Cụ thể, cùng một bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, nhưng ở phần bài tập cuối chương 1 trong sách giáo khoa Toán 6 (tập 1) ở các nhà in Cà Mau, Sóc Trăng, Quảng Nam có nội dung khác nhau.
Cụ thể, bài 1.54 sách giáo khoa Toán 6 in tại Cà Mau có nội dung "Viết số tự nhiên a sau đây: Mười lăm tỉ hai trăm sáu mươi bảy triệu không trăm hai mươi mốt nghìn chín trăm linh tám".
Ở câu b, bài này yêu cầu "Số a có bao nhiêu triệu, chữ số hàng triệu là chữ số nào?".
Còn Bài 1.54 sách giáo khoa Toán 6 in tại Sóc Trăng đặt câu hỏi ở câu b đã không còn vế đầu.
Tương tự, Bài 1.59 sách giáo khoa Toán 6 in tại Cà Mau có nội dung khác với bài 1.59 sách giáo khoa Toán 6 in tại Sóc Trăng và Quảng Nam.
Nếu ở sách của nhà in tại Cà Mau có nội dung: "Một phòng chiếu phim có 18 hàng ghế, mỗi hàng có 18 ghế. Giá mỗi vé xem phim là 50.000 đồng.
a) Tối thứ Sáu, số tiền bán vé thu được là 10 550.000 đồng. Hỏi có bao nhiêu vé không bán được?b) Tối thứ bảy, tất cả các vé đều được bán hết. Số tiền bán vé thu được là bao nhiêu?c) Chủ Nhật còn 41 vé không bán được. Hỏi số tiền bán vé thu được là bao nhiêu?"Thì ở nhà in tại Sóc Trăng và Quảng Nam đảo thứ tự các thứ trong tuần ở các câu a, b, c.
Kiến thức lịch sử không thống nhất
Chưa dừng lại ở đó, cùng một nhóm viết sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống mà kiến thức lớp 6 và lớp 7 lại hoàn toàn trái ngược nhau.
Cụ thể, Bài 8 (Ấn Độ cổ đại) sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý 6 có nội dung: "Miền Trung và miền Nam là cao nguyên Đê-can với rừng rậm và núi đá hiểm trở; chỉ có vùng cực Nam và dọc theo hai bờ ven biển là những đồng bằng nhỏ hẹp, là nơi sinh sống tương đối thuận lợi, dân cư đông đúc".
Nhưng ở Bài 5 (Ấn Độ từ thế kỉ IV đến giữa thế kỉ XIX) sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý 7 lại cung cấp kiến thức cao nguyên Đê-can lại ở vùng Tây Nam.
Cụ thể trong sách ghi: “Ấn Độ là một bán đảo lớn ở Nam Á. Phía Bắc bị ngăn cách với bên ngoài bởi dãy Hy-ma-lay-a hùng vĩ, ba mặt còn lại giáp biển khiến Ấn Độ được ví như "một tiểu lục địa". Địa hình chủ yếu là đồng bằng Ấn-Hằng ở miền Bắc, cao nguyên Đê-can rộng lớn ở miền Tây Nam...".
Chia sẻ với báo chí, TS. Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội, hiện là chuyên gia giáo dục độc lập cho rằng sẽ khiến học sinh không có cái nhìn tổng thể cho môn học.
“Khi cắt nhỏ kiến thức chia ra ở từng lớp các em học môn Địa lý sẽ rất là chán trong khi thực tế Địa lý là môn học cần sự tổng thể. Thay vào đó chỉ cần có một cuốn, nội dung chia thành các chương có sơ đồ tư duy sẽ cung cấp kiến thức tốt hơn cũng như tiết tích kiệm chi phí mua sách”, bà Hương cho biết.
Có góc nhìn khác, việc không thống nhất nội dung, chia nhỏ các kiến thức qua từng lớp học như vậy chia sẻ trước đó với báo chí, TS. Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội, hiện là chuyên gia giáo dục độc lập cho rằng sẽ khiến học sinh không có cái nhìn tổng thể cho môn học.
“Khi cắt nhỏ kiến thức chia ra ở từng lớp các em học môn Địa lý sẽ rất là chán trong khi thực tế Địa lý là môn học cần sự tổng thể. Thay vào đó chỉ cần có một cuốn, nội dung chia thành các chương có sơ đồ tư duy sẽ cung cấp kiến thức tốt hơn cũng như tiết tích kiệm chi phí mua sách”, bà Hương cho biết.Đánh giá về những sai sót này, ông Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD&ĐT cho rằng, đang có sự thiếu hụt đội ngũ biên soạn năng lực. Bản thân chương trình GDPT 2018 chưa được thử nghiệm bài bản. Rất có thể bộ SGK cũng chưa kịp thử nghiệm nghiêm chỉnh trên diện rộng để đánh giá và điều chỉnh dẫn đến nhiều sạn. Đặc biệt, phối hợp giữa phát triển chương trình giáo dục và người viết sách, nhà xuất bản cộng với hệ thống đo lường đánh giá đang “khấp khểnh”.
Như năm học 2021-2022, SGK NXB Giáo dục Việt Nam có những lỗi sai nghiêm trọng tới mức độ “nguy hiểm” (như GV đã phản ánh trên báo chí) về kiến thức gây bức xúc trong dư luận, đến nỗi NXB phải thu hồi và tiêu hủy 148.000 nghìn cuốn như cuốn Khoa học Tự nhiên lớp 6, cũng của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống.