Hôm nay, mùng 4 tháng Giêng Âm lịch, Lễ hội rước pháo Đồng Kỵ (Bắc Ninh) đã chính thức bắt đầu. Đây là một trong những lễ hội giàu bản sắc truyền thống của vùng đất Bắc Ninh, khởi đầu cho mùa xuân mới với ước nguyện làm ăn gặp nhiều may mắn, thuận lợi trong năm.
Theo dân gian truyền lại, thời vua Hùng có ông Cương Công, con trai ông Kinh Bắc quận vương, có công dẹp giặc Xích Quỷ, được vua phong là Thiên Cương. Trên đường dẹp giặc, Thiên Cương đã về Đồng Kỵ tuyển quân chọn tướng.Vào ngày mùng 4 tháng Giêng, ông ra lệnh xuất quân đánh giặc. Thiên Cương chia quân làm 4 tốp và giao cho 4 tướng chỉ huy. Trong buổi xuất quân, mọi người tổ chức đốt pháo hò reo, tạo không khí náo nhiệt, hào hùng để động viên quân sĩKhi dẹp giặc xong, Thiên Cương trở về Đồng Kỵ mở hội ăn mừng. Để nhớ ơn Thiên Cương, làng Đồng Kỵ đã thờ ông làm thần Hoàng làng tại đình và hàng năm mở hội thi đốt pháo, tái hiện ngày Đức Thánh Thiên Cương ra lệnh xuất quân đánh giặc.Hàng năm, làng Đồng Kỵ sẽ chọn 4 người bước sang tuổi 50 ở mỗi giáp, làm 4 vị tướng xuất quân đánh giặc (gọi là Quan đám đỏ). Mỗi vị tướng có trách nhiệm tổ chức quân cũng như làm ra những quả pháo từ nhỏ đến to, quả nhỏ (pháo tư) dài khoảng 5m, quả lớn nhất (pháo nhất) có thể đến 15m, hình quả pháo là hình trụ tròn, đường kính có thể lên tới hơn 1m.Sau hội đốt pháo sẽ là lễ xuất quân. Các ông quan đám sẽ được công trên vai bởi những chàng trai đang độ sung sức làm động tác múa như muốn cổ động tinh thần quân lính và như chào tạm biệt nhân dân đi đánh giặc. Đây là một phong tục hay vẫn đang được duy trì và phát huy.Trước đây, làng Đồng Kỵ có hội thi làm pháo, đốt pháo để tưởng nhớ, tái hiện ngày Thánh Thiên Cương - vị tướng sau này được dân tôn thờ làm Thành hoàng làng - ra lệnh xuất quân đánh giặc. Nhưng do lệnh cấm đốt pháo nên làng đã chuyển sang rước hai quả pháo mô hình.
Từ 9h sáng, hai quả pháo được rước quanh làng, du khách từ nhiều tỉnh thành đổ về xem lễ hội. Lễ hội rước pháo Đồng Kỵ là một trong những lễ hội giàu bản sắc truyền thống của vùng đất Bắc Ninh, khởi đầu cho mùa xuân mới hàng năm được diễn ra từ mùng 4, 5, 6 tháng Giêng Âm lịch.Pháo được rước vào đình trong sự hò reo, tán thưởng của nhiều ngườiNghi lễ "Dô ông đám" là một cách đề cao tinh thần thượng võ, là dịp các thanh niên phô bày sức khỏe và vẻ đẹp cơ bắp. Tục này còn mang ý nghĩa quân sĩ công kênh các vị tướng trước hàng quân trong ngày chiến thắng mở hội ăn mừng.Hội rước pháo Đồng Kỵ là một trong 15 di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận năm 2016.