Cháy rừng lan rộng, Nam Âu đối mặt khủng hoảng khí hậu

Nắng nóng thiêu đốt, rừng xanh chìm trong lửa

Tại Bồ Đào Nha, hàng loạt điểm cháy lớn bùng phát ở khu vực phía Bắc và miền trung, trong đó đáng chú ý là đám cháy tại quận Portalegre – nơi một vùng rộng lớn thảm thực vật đã bị thiêu rụi trước khi lực lượng cứu hỏa kiểm soát được tình hình. Riêng tại công viên quốc gia Peneda-Geres, đám cháy tại Ponte da Barca vẫn đang tiếp tục lan rộng. Hơn 230 lính cứu hỏa, cùng với trực thăng và phương tiện chuyên dụng, đã được điều động khẩn cấp, nhưng công tác dập lửa gặp nhiều khó khăn do gió mạnh và địa hình hiểm trở.

Viện Hải dương và Khí tượng Bồ Đào Nha (IPMA) đã đưa ra cảnh báo nguy cơ cháy rừng ở mức cao nhất đối với hầu hết các khu vực phía Bắc và miền Trung, đồng thời phát cảnh báo thời tiết “màu vàng” trên toàn quốc. Các chuyên gia nhận định thời tiết khô nóng sẽ còn tiếp tục kéo dài trong nhiều ngày tới.

Tình hình tại Hy Lạp cũng không mấy khả quan khi chỉ trong 24 giờ, hơn 50 vụ cháy rừng được ghi nhận tại nhiều địa phương. Trong bối cảnh nhiệt độ lên tới gần 46°C, độ ẩm cực thấp và gió mạnh khiến lửa lan nhanh, hàng nghìn người buộc phải sơ tán. Hòn đảo Kythera đã phải tổ chức sơ tán bằng cả đường bộ và đường biển. Trước diễn biến nghiêm trọng, Cơ chế Bảo vệ Dân sự EU đã được kích hoạt, với sự hỗ trợ kịp thời từ Italy và Cộng hòa Séc. Chính quyền địa phương thẳng thắn nhìn nhận, biến đổi khí hậu là nguyên nhân sâu xa khiến cháy rừng ngày càng khó kiểm soát.

Italy cũng đang trong tình trạng báo động, đặc biệt là khu vực đảo Sicily, nơi nhiệt độ vượt ngưỡng 40°C. Các đám cháy giữa Trapani và Palermo đã phá hủy nhiều căn nhà và khiến người dân buộc phải sơ tán khẩn cấp. Tại Partinico, ghi nhận tới 7 điểm cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng, trong khi các khu vực như Catania và phía Đông Sicily cũng đang phải căng mình ứng phó.

Tại Bulgaria, hơn 260 đám cháy đang diễn biến phức tạp, nghiêm trọng nhất là tại vùng Strumyani. Nhằm kiểm soát tình hình, nước này đã yêu cầu hỗ trợ từ EU và nhận được sự chi viện từ Pháp, Slovakia và Hungary với các máy bay chữa cháy chuyên dụng. Thụy Điển và Cộng hòa Séc cũng đang chuẩn bị tham gia lực lượng hỗ trợ. Mặc dù Thứ trưởng Nội vụ Toni Todorov cho biết tình hình đã có cải thiện, nhưng công tác chữa cháy vẫn tiếp tục trong bối cảnh nền nhiệt ở Đông Nam Bulgaria dao động từ 30 đến 41°C.

Nhiệt độ cực đoan, hệ quả của khủng hoảng khí hậu

Không chỉ giới hạn ở bán đảo Balkan, Romania cũng ghi nhận cháy rừng tại các khu vực Prahova và Arges. Hơn 50 ha rừng bị thiêu rụi cùng nhiều diện tích nông nghiệp và phương tiện bị hư hại. Tình trạng khô hạn và nắng nóng là những nguyên nhân chính được xác định gây ra thảm họa.

Tại Bosnia và Herzegovina, lực lượng chức năng phải mất tới ba tuần để khống chế các đám cháy gần Trebinje. Hơn 650.000 lít nước đã được trực thăng thả xuống khu vực này, cùng với sự hỗ trợ đáng kể từ các cơn mưa gần đây, giúp tình hình dần ổn định.

Croatia ghi nhận thêm 501 vụ cháy rừng so với cùng kỳ năm ngoái. Dù diện tích cháy giảm một nửa nhờ phản ứng nhanh của lực lượng chức năng, nhưng số vụ cháy tại các khu công nghiệp lại có xu hướng gia tăng, với trung bình 24 – 30 vụ mới mỗi ngày. Thực trạng này đặt ra những cảnh báo mới về mức độ lan rộng và phức tạp của cháy rừng trong thời gian tới.

Theo nhà khí hậu học Marcello Miglietta từ Viện Khoa học Khí quyển và Khí hậu Italy, khu vực Địa Trung Hải sẽ ngày càng trở nên mong manh nếu không có các giải pháp dài hạn nhằm thích ứng và giảm thiểu tác động từ biến đổi khí hậu. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta không thể đối phó với các đợt cháy rừng mùa hè chỉ bằng biện pháp ngắn hạn, mà cần có chiến lược toàn diện, bao gồm phục hồi rừng, kiểm soát đô thị hóa và giảm phát thải khí nhà kính".

Những vụ cháy rừng lan rộng không chỉ là hồi chuông cảnh báo về sự khắc nghiệt của thời tiết, mà còn là bằng chứng rõ ràng cho thấy biến đổi khí hậu đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh và khốc liệt. Khi nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng cao, hạn hán kéo dài và thời tiết cực đoan trở thành "bình thường mới", thì các đám cháy rừng không còn là hiện tượng đơn lẻ mà là hệ quả tất yếu của một hệ sinh thái đang bị đẩy đến giới hạn.

Biến đổi khí hậu không chừa một quốc gia nào, và nỗ lực ngăn chặn nó cũng không thể chỉ là trách nhiệm của riêng ai.