Trước đó, Thủ tướng Chính phủ nhận được Phiếu chất vấn của đại biểu Quốc hội Lê Công Nhường, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định về nội dung liên quan đến các cơ chế chính sách về khoa học công nghệ chưa được đồng bộ hóa; chưa có nhiều đột phá, nhất là chính sách về tài chính, thủ tục hành chính để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo; xây dựng cơ chế tài chính phục vụ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.

Trả lời chất vấn trên, Thủ tướng Chính phủ cho biết, tại Báo cáo tóm tắt thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH và ngân sách nhà nước năm 2018 của Ủy ban Kinh tế Quốc hội ngày 16/5/2019, thời gian qua, nhiều dự án luật, văn bản hướng dẫn thi hành, các cơ chế, chính sách đã được ban hành nhằm từng bước nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đồng thời phát huy tiềm lực, tính chủ động, sáng tạo trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Khoa học và công nghệ Việt Nam đã có nhiều thành công, bứt phá đáng ghi nhận, cụ thể: đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trong tăng trưởng của nền kinh tế ngày một lớn, năm 2018 đạt 43,5% (bình quân 3 năm 2016-2018 đạt 42,18%, cao hơn nhiều giai đoạn 2011-2015 là 33,58%) vượt mục tiêu 5 năm 2016-2020 Quốc hội giao (khoảng 30%-35%). Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam tiếp tục cải thiện, liên tục tăng trong những năm gần đây (tăng 17 bậc từ 2017 đến nay, năm 2019 đứng thứ 42/129 quốc gia/nền kinh tế, dẫn đầu các quốc gia có thu nhập trung bình thấp); giai đoạn 2014-2018 gần 9.000 công trình khoa học được công bố trên các tạp chí uy tín quốc tế tăng gấp đôi so với giai đoạn trước. Tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, bất cập.

Để nâng cao vai trò, hiệu quả của hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong các năm 2018 và 2019, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì, cùng với các Bộ, cơ quan liên quan có nhiều cuộc đối thoại, làm việc với các nhà khoa học để tìm ra nhiều hơn nữa các giải pháp mới, có tính đột phá để phát triển lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Trong đó, đặc biệt yêu cầu có sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức, chấp nhận đặc thù tính rủi ro trong nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để có phương thức quản lý phù hợp; coi doanh nghiệp là trung tâm đổi mới sáng tạo…; chuyển mạnh phương thức quản lý, đầu tư cho khoa học và công nghệ theo mô hình quỹ phát triển khoa học và công nghệ bảo đảm linh hoạt và thu hút được nguồn lực xã hội.

Thời gian tới Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, cơ quan chức năng tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Hiện nay, hoạt động khoa học và công nghệ phần lớn được đầu tư từ ngân sách nhà nước. Điều này đã được cụ thể hóa rõ nét ở Nghị định số 95/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 của Chính phủ quy định về đầu tư và cơ chế tài chính đối với hoạt động khoa học và công nghệ. Bình quân hàng năm, đầu tư ngân sách nhà nước cho hoạt động khoa học và công nghệ với mức kinh phí vào khoảng 1,4 - 1,85% tổng chi ngân sách nhà nước, chiếm từ 0,4 đến 0,6 GDP.

Đầu tư từ ngân sách nhà nước cho khoa học và công nghệ từ năm 2006 đến năm 2015 đều có xu hướng tăng: Năm 2006 là 5.429 tỷ đồng, đến năm 2015 đạt 17.390 tỷ đồng, qua đó cho thấy sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với hoạt động khoa học và công nghệ.

Trong tổng đầu tư quốc gia cho nghiên cứu và phát triển khoa học và công nghệ là 13.390,6 tỷ đồng thì đầu tư từ ngân sách nhà nước chiếm hơn một nửa: 7.591,6 tỷ đồng (tương đương 56,7%), trong khi nguồn đầu tư từ doanh nghiệp là 5.597,3 tỷ đồng đạt 41,8%, còn lại chỉ có 201,7 tỷ đồng (tương đương 1,5%) là từ nguồn vốn nước ngoài.