Quốc hội thông qua Luật Đấu thầu (sửa đổi)

Luật Đấu thầu đã lựa chọn một phương án hài hòa về phạm vi áp dụng đối với doanh nghiệp nhà nước và các dự án sử dụng vốn nhà nước. Cụ thể, hoạt động lựa chọn nhà thầu để thực hiện các gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước sẽ tuân theo quy định của Luật Doanh nghiệp và chỉ áp dụng đối với các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Tuy nhiên, các hoạt động lựa chọn nhà thầu sử dụng vốn ngân sách nhà nước và từ các nguồn thu hợp pháp khác cũng phải tuân thủ Luật Đấu thầu.

Trong báo cáo giải trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho biết rằng phương án được chọn là một sự kết hợp hài hòa giữa hai phương án đã được đưa ra để lấy ý kiến từ các đại biểu Quốc hội trước đó. Một phương án là chỉ áp dụng với doanh nghiệp nhà nước và phương án còn lại là mở rộng áp dụng cho các công ty con. Điều này đảm bảo sự cân nhắc và đồng thuận từ các đại biểu Quốc hội.

Luật Đấu thầu cũng quy định rõ việc lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ Luật Ngân sách nhà nước khi sử dụng vốn ngân sách và tuân thủ quy định của pháp luật đối với các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập. Đối với các gói thầu liên quan đến cơ sở vật chất, kỹ thuật, máy móc, thiết bị hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ từ quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp nhà nước, cũng phải tuân thủ Luật Đấu thầu.

Luật Đấu thầu cũng quy định rõ việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh. Đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất, phải tổ chức đấu thầu theo quy định của pháp luật về đất đai. Các dự án đầu tư khác cũng phải tuân thủ Luật Đấu thầu nếu quy định của pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực yêu cầu tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

Tương tự như Luật Đấu thầu hiện hành, tổ chức và cá nhân có hoạt động đấu thầu nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của Luật cũng có thể lựa chọn áp dụng các quy định của Luật Đấu thầu.

Đối với đấu thầu tập trung mua thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo để thống nhất thuật ngữ sử dụng trong Luật và quy định về mua sắm tập trung cho các trường hợp mua thuốc hiếm, thuốc cần mua với số lượng ít. Đồng thời, cần rà soát quy định về lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, thiết bị y tế và chỉnh lý quy định về ưu đãi trong mua thuốc.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến của đại biểu và đã thể hiện 9 nhóm hành vi và chỉnh lý các nội dung cụ thể tại Điều 16. Điều này bao gồm bổ sung mục đích của hành vi trong quy định cấm hành vi thông thầu và bổ sung quy định cấm hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng để ngăn chặn các hành vi can thiệp, cản trở đấu thầu qua mạng.

Về việc giới hạn số lần chuyển nhượng nhà thầu thứ cấp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng dự thảo Luật đã quy định rõ về việc cấm nhà thầu bán thầu, ngay cả khi lần đầu chuyển nhượng thầu đã vi phạm hành vi bị cấm. Người vi phạm sẽ bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 6 tháng đến 5 năm tuỳ theo mức độ vi phạm. Do đó, không cần thiết quy định số lần chuyển nhượng thầu trong Luật.

Đối với hình thức chỉ định thầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát và chỉnh lý dự thảo Luật để giảm một số trường hợp chỉ định thầu. Đồng thời, cần rà soát và bổ sung Điều 23 để luật hóa một số trường hợp lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã được quy định.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc tăng cường áp dụng chỉ định thầu có thể dẫn đến tình trạng "xin - cho" và làm giảm tính cạnh tranh do nhà thầu không quen biết với chủ đầu tư sẽ không có cơ hội tham dự thầu, gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ. Đồng thời, việc đấu thầu qua mạng đang được khuyến khích do thủ tục đơn giản và tiết kiệm thời gian. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ quy định trong dự thảo Luật mà không mở rộng thêm các trường hợp chỉ định thầu.

Thông qua chỉnh lý và tiếp thu ý kiến của đại biểu, Luật Đấu thầu đã chọn phương án hài hòa về phạm vi áp dụng Luật Đấu thầu đối với doanh nghiệp nhà nước và dự án sử dụng vốn nhà nước. Luật cũng đề cập đến việc lựa chọn nhà thầu, đấu thầu qua mạng, đấu thầu tập trung, giới hạn số lần chuyển nhượng nhà thầu, và hình thức chỉ định thầu. Mục tiêu của Luật là đảm bảo tính công khai, tính minh bạch và tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng và lành mạnh trong hoạt động đấu thầu.