Năm 2019 ngoài 9 ngày nghỉ Tết Nguyên đán từ thứ Bảy ngày 02/02/2019 đến hết ngày Chủ nhật ngày 10/02/2019. Cán bộ công chức, viên chức người lao động còn có 5 ngày dịp lễ 30/4 và 1/5 kéo dài từ thứ Bảy ngày 27/04/2019 đến hết thứ Tư ngày 01/05/2019.

Trước kỳ nghỉ 30/4 và 1/5 cán bộ công chức, viên chức người lao động có 3 ngày dịp Giỗ Tổ Hùng Vương kéo dài từ thứ Bảy ngày 13/4/2019 đến hết thứ Hai ngày 15/04/2019. Như vậy trong tháng 4 tính cả hai dịp nghỉ Giỗ tổ Hùng Vương và nghỉ 30/4 và 1/5, người lao động sẽ có 8 ngày nghỉ.

Người viết từng nhiều lần bàn về tác hại của các kỳ nghỉ lễ, tết dài ngày, nhưng vì không có số liệu mặt khác có nhiều ý kiến cho rằng nghỉ lễ dài sẽ kích cầu tiêu dùng. Tuy nhiên phải thừa nhận thực tế, nghỉ lễ quá dài không những ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của khối doanh nghiệp nói chung mà còn ảnh hưởng tới năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế.

Trong khoảng 10 năm trở lại đây, Việt Nam đạt tốc độ tăng năng suất lao động cao nhất trong khu vực ASEAN, nhưng vẫn còn khoảng cách rất xa so với các nước này. Theo con số mà Tổng cục Thống kê công bố mới đây, bình quân mỗi lao động Việt Nam làm ra gần 1.000 USD, trong khi đó con số tương ứng của Singapore là hơn 130.000 USD, Malaysia là hơn 46.000 USD. Năng suất lao động của Thái Lan gấp 17 lần của Việt Nam, Indonesia gấp hơn 13 lần, còn Philippines gấp gần 8 lần.

Ngoài những nguyên nhân dẫn đến năng suất lao động thấp như: cơ cấu kinh tế chậm chuyển dịch; lao động trong nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao; máy móc, thiết bị và quy trình công nghệ lạc hậu; chất lượng, cơ cấu và hiệu quả sử dụng lao động chưa đáp ứng yêu cầu…, thì việc ý thức kém với công việc của người lao động cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến năng suất lao động của người Việt Nam thua cả người Lào.

Tình trạng bớt xén giờ làm việc, đi sớm về muộn, rồi tâm lý hội hè, ăn chơi kéo dài, làm việc lấy lệ, làm cho xong... 

Kỳ nghỉ lễ, Tết đã kéo dài nhưng sau dịp nghỉ vẫn có tâm lý trễ nải. Không nói đâu xa sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán với tâm lý “Tháng Giêng là tháng ăn chơi” khiến nhiều cơ quan công quyền vẫn trễ nải trong giải quyết công vụ. Hệ lụy của nó là việc lãng phí thời gian, không kịp thời giải quyết các thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân…

Sau Tết, nhiều cơ quan công sở vẫn còn hương vị ngày Tết nên không ít cán bộ, công chức sử dụng thời gian này để gặp gỡ, chúc tụng nhau, tranh thủ giờ làm việc thăm hỏi người thân, bạn bè. Không ít nơi cán bộ, công chức sử dụng rượu, bia tại công sở, tiếp đó là việc đi lễ chùa đầu năm…

Ngay dịp nghỉ Tết Kỷ Hợi 2019 khi cơ quan quản lý Nhà nước được nghỉ tới 9 ngày thì các công việc liên quan đến giấy tờ, thủ tục hành chính… của các đối tượng doanh nghiệp đều sẽ bị ảnh hưởng.

Đơn cử, nếu là doanh nghiệp xuất nhập khẩu kiểu gì thủ tục giấy tờ xuất nhập khẩu hàng hóa cũng liên quan tới cán bộ hải quan, khi họ nghỉ lễ thì tất nhiên khâu này cũng sẽ bị ách lại. Hay như hoạt động của văn phòng luật gắn liền với các cơ quan hành chính, cấp giấy phép… nếu các bộ phận cán bộ của cơ quan Nhà nước nghỉ lễ thì công việc cũng không giải quyết được.

Chia sẻ báo giới xung quanh câu chuyện nghỉ lễ, Tết kéo dài ông Nguyễn Minh Anh – Trưởng Văn phòng Luật sư Trí Minh (đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) dẫn số liệu từ nước láng giềng Trung Quốc, cho thấy kỳ nghỉ Tết Nguyên đán làm đất nước này mất 25% GDP trong quý I.

“Có thể tác động tới GDP của Việt Nam không lớn như nước láng giềng, nhưng chắc chắn việc nghỉ lễ quá dài cũng sẽ ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế của đất nước”, ông Nguyễn Minh Anh nêu quan điểm.

Đồng tình với quan điểm này, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhìn nhận, nghỉ lễ, Tết quá dài ngày sẽ tác động không nhỏ tới hiệu suất lao động, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, kéo theo thiệt hại về GDP.

Dù doanh nghiệp sẽ phải lên kế hoạch cho các đợt nghỉ lễ, Tết dài ngày, nhưng riêng số tiền lương phải trả thêm cho người lao động (theo quy định 200-300% lương nếu làm vào ngày nghỉ, lễ…) sẽ làm tăng chi phí lao động, chi phí lương thưởng của doanh nghiệp…

Đất nước chúng ta còn nghèo, kinh tế nhiều vùng vẫn còn khó khăn, thậm chí nhiều nơi phải trợ cấp gạo. Vậy phải chăng chúng ta đã có tư tưởng hưởng thụ quá sớm?