Nhiều nhà máy thuỷ điện 'tê liệt' vì thiếu nước

Theo Kinh tế môi trường

Trước tình trạng nắng nóng kéo dài, 11 hồ thủy điện đã phải dừng phát điện vì lưu lượng và mực nước hồ không đảm bảo.

11 hồ thuỷ điện không thể phát điện

Ngày 8/6, Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Cục ATMT - Bộ Công Thương) vừa có báo cáo về trưởng tình hình vận hành hồ chứa thủy điện.

Theo thông tin từ Cục này, lưu lượng nước về hồ tăng nhẹ so với ngày hôm qua nhưng vẫn thấp.

Khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Đông Nam Bộ mực nước các hồ thấp, một số hồ xấp xỉ, dưới mực nước chết.

Mùa nắng nóng năm 2023, trong nhiều thời điểm, Nhà máy Thủy điện Lai Châu (1.200MW) đã phải vận hành dưới mực nước chết.

Khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên mực nước các hồ ở mực nước yêu cầu theo quy định của quy trình vận hành. Lượng nước về hồ chủ yếu để điều tiết nước đảm bảo dòng chảy tối thiểu, các nhà máy thủy điện vận hành phát điện bằng lưu lượng nước về.

Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp thông tin, một số nhà máy đã phải dừng để đảm bảo an toàn cho tổ máy khi vận hành với lưu lượng và cột nước thấp dưới thiết kế, khó có thể đáp ứng đươc việc phát điện theo quy trình vận hành hồ chứa tại thời kỳ này.

Cụ thể, có 9 hồ ở mực nước chết: Lai Châu, Sơn La, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Thác Mơ, Trị An.

11 hồ thủy điện phải dừng phát điện vì lưu lượng và mực nước hồ không đam bảo: Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Trị An, Đại Ninh, Pleikrong.

Nguy cơ nứt cánh tuabin

Chia sẻ với báo chí về tình trạng hiện nay của Nhà máy Thủy điện Thác Bà, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà cho hay, mực nước tại hồ thủy điện Thác Bà đã dưới mực nước chết từ ngày 1/6 vừa qua.

Trước tình hình này, Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà đã chủ động dừng hoạt động của 2 tổ máy (công suất mỗi tổ máy 40MW); tổ máy số 3 tiếp tục phát điện ở mức tối thiểu (15MW) nhằm đảm bảo cung cấp nước cho hạ du và duy trì cung cấp điện cho đời sống của nhân dân, đồng thời đảm bảo đúng quy trình điều tiết liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng.

"Hiện Nhà máy Thủy điện Thác Bà đang phải dừng 2 trong 3 tổ máy do mực nước hồ về dưới mực nước chết. Cụ thể, trung bình lưu lượng nước về hồ chỉ có 8-10m3/s, bằng 1/10 so với cùng kỳ năm 2022 và so với nhiều năm trước. Nước hồ chỉ còn 45,6m/46m, dưới mực nước chết 0,5m", ông Cường cho biết.

Ông Nguyễn Mạnh Cường cũng cho biết, đây lầ lần đầu tiên Nhà máy Thủy điện Thác Bà phải dừng hoạt động của 2 tổ máy do thiếu nước. Do 2 tổ máy phải dừng phát điện, tổ máy số 3 hoạt động ở mức tối thiểu, vì vậy trong tháng Năm vừa qua, sản lượng điện của nhà máy chỉ bằng 1/10 cùng kỳ của năm 2022, (chỉ đạt 2 triệu kWh trong khi tháng 5/2022 là 20 triệu kWh).

Theo thống kê tình hình thủy văn hàng năm vào tháng 5-6 sẽ có lũ, nhưng năm nay không có, đặc biệt trong tháng 5 vừa qua, lưu lượng nước về hồ so với trung bình nhiều năm chỉ bằng 40%, riêng so với năm ngoái chỉ bằng 22%, điều này cho thấy tình hình rất khô hạn.

Số liệu từ đơn vị khí tượng thủy văn, từ cuối tháng 5 đầu tháng 6, có những ngày nước về hồ chỉ 7-10 m3/s, bình thường vào những thời điểm này như các năm trước phải lên vài chục m3/s, như vậy lưu lượng nước giảm đi 10 lần.

Trước tình hình thủy văn không có nhiều cải thiện, Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà đang tiếp tục theo dõi tổ máy số 3, vì khi chạy dưới mực nước chết, độ an toàn kỹ thuật của tổ máy ảnh hưởng rất lớn, có thể xảy ra các nguy cơ nứt cánh tuabin, hiện tượng xâm thực…. Do vậy, công ty phải bố trí lực lượng kỹ sư ứng trực 24/24h.

"Sáng nay 8/6 mực nước đã ở mức 45,5m, nếu xuống dưới 45m, tổ máy số 3 có khả năng phải dừng, không thể duy trì được vì nó sai lệch về giá trị cho phép rất lớn," ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.

11 hồ thủy điện phải dừng phát điện vì lưu lượng và mực nước hồ không đam bảo.

Cũng chia sẻ về tình hình vận hành tải Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ, ông Tạ Hữu Hùng, Giám đốc Công ty Thủy điện Bản Vẽ cho biết, dung tích hồ chứa Bản Vẽ hơn 1,8 tỷ m3, trong đó dung tích hữu ích từ cao trình 155m - 200m là 1,3 tỷ m3 nước. Hiện nay mực nước hồ đang ở mức 159,25m, thấp hơn 19m so với cùng kỳ. Mực nước này chỉ cao hơn 4m so với mực nước chết và dung tích hữu ích còn lại chỉ còn hơn 90 triệu m3.

"Với thời tiết diễn ra cực đoan như hiện tại, khi hồ thủy điện Bản Vẽ tiếp tục xả nước theo chỉ đạo của UBND tỉnh thì sau khoảng 6 - 8 ngày nữa, hồ thuỷ điện Bản Vẽ sẽ về mực nước chết”, ông Hùng cho biết. Khi hồ chứa về mực nước chết 155m thì nhà máy thủy điện Bản Vẽ chỉ được phát điện với lưu lượng xả bằng lưu lượng về.

Ông Trần Việt Hòa, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương), cho biết công suất khả dụng của tất cả nguồn ở miền Bắc (gồm điện nhập khẩu) là 17.500-17.900 MW, tức khoảng 59,2% công suất lắp đặt.

Trong khi đó, nhu cầu sử dụng khoảng 20.000 MW và có thể lên tới 23.500-24.000 MW vào thời điểm nắng nóng. Ước tính, mỗi ngày thiếu 30,9 triệu kWh và ngày cao nhất có thể tới 50,8 triệu kWh. "Miền Bắc nguy cơ thiếu công suất tại hầu hết giờ trong ngày", Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực nói.

Trước khó khăn cung ứng điện, EVN đã phải cắt điện ở miền Bắc. Chẳng hạn, ngày 5/6, công suất tiêu thụ bị giảm 3.609 MW lúc 16h30, trong đó khu vực công nghiệp lớn giảm khoảng 1.423 MW, khu sinh hoạt là 1.264 MW.